صالحی و متکی تشریح کردند:
چگونگی کنشگری جمهوری اسلامی ایران در دوران گذار به نظم آینده جهانی
وزرای اسبق امور خارجه کشورمان «آینده نظام جهانی سیاست‌ها و الگوهای رفتار ایرانی» به بررسی نحوه کنشگری و بازیگری جمهوری اسلامی ایران در دوران گذار به نظم جدید جهانی پرداختند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، علی‌اکبر صالحی، وزیر اسبق امور خارجه کشورمان، صبح امروز، چهارشنبه ۱۶ اسفند، در هفتمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با عنوان «آینده نظام جهانی سیاست‌ها و الگوهای رفتار ایرانی» که در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به اهمیت قدرت در روابط بین‌الملل گفت: قدرت به هر حال حرف آخر را می‌زند؛ چرا خداوند حرف آخر را می‌زند چون قدرت دارد. می‌گویند «العلم السطان» و هر آن کس به علم دست یافت فرقی نمی‌کند مشرک باشد یا مؤمن، چیره خواهد شد و لذا دنیا، دنیای قدرت است.
وی در ادامه به تشریح هدف اصلی علم سیاسی اشاره کرد و گفت: علوم سیاسی با ذهن افراد و جهان‌بینی آنها سر و کار دارد و به همین دلیل باید اجازه تضارب آرا داد.
وزیر اسبق امور خارجه درباره تحولات غزه گفت: اتفاقاتی که در غزه در جریان است ناراحت‌کننده است و آمریکایی که ادعای حقوق بشر دارد، از جنایات صهیونیست‌ها حمایت می‌کند.
صالحی با اشاره به تفاوت جهان‌بینی جمهوری اسلامی با جهان‌بینی غربی گفت: جهان‌بینی جمهوری اسلامی با جهان‌بینی غرب متفاوت است. در غرب دموکراسی و حقوق بشر را داریم ولی در جمهوری اسلامی ما بحث جمهور و حقوق بشر را هم داریم. در غرب حکمرانی براساس فرد است ولی در جمهوری اسلامی براساس حاکمیت دین. جمهوری اسلامی فعالیت بخش‌های خصوصی را براساس رقابت سالم به رسمیت می‌شناسد و می‌گوید خداترسی را باید لحاظ کنیم ولی درغرب رقابت برمبنای سلطه است و ما این را نمی‌توانیم بپذیریم. غرب براساس تحمیل سخن می‌گوید اما ما براساس جهان‌بینی انصاف سخن می‌گوییم. مکتب اسلام ایدئولوژی مبتنی بر سوسیالیسم و کمونیسم نیست. پس ما جهان‌بینی داریم که با جهان‌بینی غرب تفاوت دارد. ما نباید براساس آرزوها و میل‌ها سخن بگوییم بلکه براساس واقعیت‌ها باید سخن گفت.
صالحی با بیان اینکه افراط و تفریط راه درستی نیست و گمراهی به همراه دارد و راه درست راه وسط و میانه است، افزود: به هر حال باید پذیرفت جهان درهم‌تنیده شده و جهان یکصد سال پیش نیست. در همین ایران مهاجرت مجازی داریم یعنی شخصی در ایران است ولی با شرکت خارجی کار می‌کند و لذا جهان درهم‌تنیده را شاهد هستیم.
وی ادامه داد: آنچه را در داخل فکر می‌کنیم برآیند آن در سیاست خارجی مشخص خواهد شد. جمهوری اسلامی یک ویژگی دارد که آن ویژگی این است که تابع هیچ قدرتی نیست و مستقل است. همچنین جمهوری اسلامی ایران در این ۴۵ سال، پایبندی به یک سری موضوعات را حفظ کرده مثلاً همین حمایت از جبهه مقاومت. قبل از انقلاب اسلامی حمایت از مقاومت بستر ناسیونالیستی داشت ولی بعد از انقلاب بر بستر اسلامی بنا نهاده شد.
وزیر اسبق امور خارجه با طرح پرسشی تأکید کرد: پرسشی وجود دارد مبنی بر اینکه ما کشور تنها هستیم یا منزوی؟ به نظر بنده ما نه تنها هستیم و نه منزوی. ما نمی‌توانیم به لحاظ جغرافیایی منزوی باشیم. در بزنگاه‌های تاریخی تنها بودیم مثل جنگ هشت ساله غرب و شرق علیه ایران. همچنین هر اتحادی لزوماً اتحاد استراتژیک نیست. مثلاً آمریکا آنجایی که باید به درد ما می‌خورد اصلا فایده‌ای برای ما نداشت. مثلاً می‌خواستیم صنعت فولاد را وارد کشور کنیم ولی غرب این صنعت را به ما نداد و در نهایت روس‌ها دادند. پس ما امروز دچار تنهایی استراتژیک هستیم.
صالحی گفت: باید رابطه‌مان با کشورها را به خوبی ارزیابی کنیم و نمی‌توان احساسی به این مسائل نگاه کرد. متأسفانه گاهی اوقات احساسات بر تصمیمات اثر می‌گذارد و نقد روی نظرات را لحاظ نمی‌کنیم.
وی درباره تضعیف هیمنه آمریکا اظهار کرد: امروز آمریکا می‌خواهد هیمنه تک‌قطبی خود را حفظ کند و این مهم را با دو ابزار نظامی و اقتصادی پیش می‌برد و در این زمینه با چین به عنوان قدرت اقتصادی و روسیه به عنوان قدرت نظامی مقابله می‌کند. روسیه را که درگیر جنگ اوکراین کرد و چین هم با ابزار انرژی می‌تواند مهار کند.
صالحی با طرح پیشنهادی بیان کرد: جمهوری اسلامی در مثلث قدرت جهانی قرار گرفته که آمریکا، روسیه و چین اضلاع قدرت محسوب می‌شوند و در این بین ما باید به خوبی بازی کنیم. متأسفانه در روابطمان با دولت‌های منطقه دچار مشکل هستیم و شرایط دولت‌ها را درک نمی‌کنیم. مثلاً وقتی می‌گوییم حمایت از مستضعفان جهان، آنها این موضوع را به عنوان دخالت در امور داخلی تلقی می‌کنند و لذا باید این موضوع را مدنظر داشت. در تنهایی استراتژیک مهمترین عنصر قدرت و بقای کشور مردم هستند که لازم است این را مدنظر قرار دهیم.
در ادامه این همایش منوچهر متکی، وزیر اسبق امور خارجه کشورمان در سخنانی با اشاره به نبرد جبهه حق و باطل گفت: ما می‌خواهیم به واسطه حق بر پیکر باطل بکوبیم. باطل از بین‌رفتنی است. انسان در میانه یک مصاف خلق شده و انسان مختار است که طرف حق را بگیرد یا طرف باطل. برای شناخت حق و باطل باید نقشه راهی را ترسیم کرد.
وی افزود: امام راحل به ما آموختند منشأ قدرت سلاح و توانمندی‌های نظامی نیست و این موضوع تا مدت‌ها در دانشگاه‌های جهان تدریس شد. ایشان آموختند قدرت ما منطق پیروی از حق است.
وزیر اسبق امور خارجه کشورمان گفت: نظم جاری در جهان در حال رفتن است و باید مؤلفه‌های این نظم و چرایی رفتن این نظم را باید شناخت. مفهوم افول آمریکا در کلام رهبری یک آهنگ جدید ایجاد می‌کند. بحث افول جدای از اینکه مقام معظم رهبری مطرح کردند در نگاه کارشناسی هم مطرح است. ویژگی ابرقدرت‌ها این است آنچه را که می‌خواهند محقق می‌کنند و آنچه را نخواهند محقق نمی‌شود ولی امروز آمریکا این قدرت را از دست داده است.
متکی تأکید کرد: در دوران گذار باید چرایی این وضعیت را شناخت و قطعاً گفتمان انقلاب اسلامی و امام راحل در این چرایی اثر داشته است. امروز خود مقامات غربی هم به شکست نظم جهانی اشاره کرده‌‌اند.
وی در پایان به ضعف‌های موجود کشور اشاره و با تأکید بر حل این مشکلات گفت: امروز در حوزه سیاسی استقلال داریم ولی در حوزه اقتصادی و آموزشی خیلی موفق نبودیم و لذا لازم است در این دو حوزه به ویژه حوزه آموزشی دست به تحول بزنیم تا انقلاب آموزشی به تکامل انقلاب کمک کند.
