تیپ سه گانه مخاطبان در مصرف پیام رسانه‌ای

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام علیرضا محمدلو، کارشناس سواد رسانه‌ای در پست اخیرش در کانال «عصر تبیین، عصر رسانه» در یکی از پیامرسان‌های داخلی به موضوع مصرف رسانه به ویژه در شبکه‌های اجتماعی پرداخته است و سلسله یادداشت‌هایی را در این زمینه منتشر می‌کند. وی در پست جدید، مخاطبان را به سه دسته تقسیم کرده است. متن این پست را در ادامه می‌خوانید.

مخاطب مطبوعات و رسانه در نوع مواجهه با پیام رسانه‌ای به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند که سطح هوشمندی و تأثیرگذاری، ضعف و آسیب‌پذیری هر دسته را تعیین می‌کند.

رسانه‌خوان‌ها: این دسته در نسبت با رسانه در نقش مصرف‌کننده عمل می‌کنند و سریعاً تحت تأثیر پیام‌های رسانه‌ای از هر نوعش (خبر، فیلم و مطبوعات) قرار گرفته و به تعبیری نسبت به محتوا و حتی فرم رسانه، شرطی می‌شوند. این تیپولوژی عادت به مصرف خبر دارد و به دلیل ابتلای شدید به رسانه دچار شرطی‌سازی و انفعال شده است.  

رسانه‌دان‌ها: این گروه از اهالی رسانه، در مصرف رسانه‌ای هوشمندانه عمل کرده و به چرایی‌ها و چگونگی‌های پیام می‌پردازند. اهل تحلیل بوده و مواجهه پرسشگرانه با پیام‌های خبری و سریالی و ... برقرار می‌کنند. لاک دفاعی ندارند، اما خوش‌بین هم نیستند و به فرایند پنجگانه (۱. چه کسی، ۲. چه پیامی را، ۳. چگونه و با چه تکنیک و ابزاری ۴. برای کدام تم و زمینه و مخاطبی و ۵. با چه هدف و سطح تأثیری) ملتزم هستند. این تیپ از افراد اگر مراقبت نورزند و حس و حال کنشگری نداشته باشند، به سمت تفکر انتقادی مطلق و پایگاه رفتاری سلبی سوق پیدا می‌کنند.

رسانه‌بان‌ها: این گونه از افراد علاوه بر تحلیل و دروازه‌بانی پیام (Gatekeeping) و برخورد فعال با محصولات رسانه‌ای، اهل تبیین و روشنگری و دیده‌بانی هم هستند. در واقع وجه تمایز این طیف از اهالی رسانه با نوع دوم در حس مسئولیت‌پذیری و گره زدن فاز تحلیل به تبیین و نهایتاً جریان‌سازی است. این تیپ از افراد از نظر نظام رفتاری از تعادل و ثبات بیشتری برخوردارند و دانش و کنش را در موقعیتی گره می‌زنند.