هر کار عبادی که انسان را به خدا نزدیک کند، قربان است + اینفوگرافیک

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و‌المسلمین علی رجبی، کارشناس و حافظ کل قرآن کریم در جدیدترین اینفوگرافی قرآنی خود با عنوان «از قربانی مادی تا قربانی معنوی» که به مناسبت فرا رسیدن عید سعید قربان منتشر کرده است، با استناد به مدارک و مستنداتی به حکمت و آثار قربانی کردن در قرآن پرداخته است. براین اساس ظاهر قربانی، ذبح احشام و چارپایان است اما این عمل باطنی نیز دارد که همانا ذبح همه بدی و پلیدی‌های موجود در نهاد انسان برای نزدیکی و تقرب بیشتر به خداوند است.

متن مربوط به این اینفوگرافی قرآنی در ادامه از نظر می‌گذرد:

در حدیثی صفت اُمّت اسلامی در تورات چنین آمده است:«قُربانُهم دِمائُهم»)لسان‌العرب ، ج 1، ص 665) قربان اُمّت‌های گذشته، ذبح گاو، گوسفند و ... بود و قربان این اُمَّت جهاد در راه خداست؛ بنابراین می‌توان گفت: در فرهنگ اسلام، هر کار عبادی که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند «قربان» نام دارد، از این رو نه‌تنها ذَبح هَدی بلکه نماز، زکات و ... هم قربان است: «الصَّلاةُ قُربانُ کُلِّ تَقِیٍّ » (نهج البلاغه/ حکمت 136).

«ثُمَّ اِنَّ الزَّکاةَ جُعِلَت مَعَ الصَّلاةِ قُرباناً لِأَهل الإسلامُ ...» (سپس زکات در کنار نماز وسیله تقرّب به خداوند قرار داده شد برای مسلمانان) (همان، خطبۀ 199). اطلاق عنوان «قربان » بر هر عَمَل عبادی از قبیل اسماء الهی نیست که احتمال توقیفی بودن آن مطرح شود.

در ذَبح هَدی( قربانی حجّ) نیز هدیه زائر به خداوند، گوشت و پوست و خون حیوان نیست، بلکه همان تقّرب و عبادت و تقوای اوست و « قربانی» نامیدن گوسفند یا گوشت آن، به عنایت تقوای(خود‌نگهداری) زائر است که سبب نزدیک شدن، رسیدن نفس مجرّد و کاملِ متّحدِ با تقوای متّقی به خداوند است:«هرگز گوشت‌هایشان وخون‌هایشان به خدا نمی‌رسد،  بلکه پارسایی شما به او می‌رسد...» (حجّ/ 37 )

تَقَّرب به خدا از اسرار حجّ است، زیرا اعمال حجّ، ظاهری دارد و باطنی؛ اعمال ظاهری، مانند سَر بریدن حیوان و رَمی جَمرات و ... هر یک سِرِّ و باطنی دارند. ذبح گوسفند صورتی است برای آن حقیقت قربانی؛ یعنی تقَّرب به سوی خدا که از اسرار حجّ است و در ذبح هَدی همان تقوا و خلوص زائر است که به عنوان هدیه و تُحفه به خدا تقدیم می‌شود.(تسنیم، ج 10، ص 42 و 43)

واژگان کلیدی:

1 ـ قُربان: در اصل  مصدر است به معنی نزدیک شدن، مثلِ خُسران و نیز  اسم به کار می‌رود مثلِ بُرهان و آن هر کارِ خیری است که بنده به وسیله آن به خدا تقرّب جوید.

2 ـ الهَدی: «هَدی»، «هَدِیَة» از ریشه هدایت به معنای دلالت و راهنمایی از سر لطف است.

واژه هَدی مختصّ چیزی است که به خانه خدا اِهداء و هدیه می‌شود: «هَدیاً بَالِغَ الکَعبَةِ »(مائده/ 95)

هَدِیَّه، لطفی است ویژه که افراد جامعه به یکدیگر دارند: «و إِنی مُرسِلَهٌ إلَیُهِم بِهَدِیَّه ...»(نمل/ 35 )هَدی: قربانی و آن مخصوص بیتُ‌اللهِ الحرام و قربانی حجّ است: «...یَبلُغَ الهَدیُ مَحِلَّه ...»(بقره/ 196). این واژه مجموعاً 7 مرتبه در قرآن ذکر شده است و همه موارد در مورد حج و عُمره است.

3 ـ البُدن: جمع بَدَنَه، به معنی شتر قربانی (حجّ/36).    

4 ـ ذَبح: سر بریدن، در اصل پاره کردن گلوی حیوانات است به معنی مَذبُوح. (قاموس قرآن، مفردات راغب، تسنیم)

5 ـ ینال: از نَيل‌ به معنای رسيدن است. «نالَ‌ مطلوبَهُ‌ نَيْلاً» يعنى به مطلوبش رسيد.

آگاهی:

الف: یکی از بهترین و کامل‌ترین مصادیق سپاسگزاری از خداوند اعطای قربانی در مقابل اعطای کوثر است: «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَر ْ» (کوثر/2)(برای آگاهی بیشتر به تصویرنگاری سوره کوثر رجوع شود.)

ب: برخی احکام مربوط به قربانی حجّ، در آیۀ 196 سوره بقره ذکر شده است.«...فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ...»

ج: قرآن و احادیث برای خشکاندن ریشۀ گرسنگی و فقر توجّهی خاص به قربانی دارد.

د: در دعای قربانی کردن حیوان، قرائت این آیات توصیه شده است: (انعام/ 79 و162و 163 )

«إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفًا وَ مَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ. 79

قُلْ إِنَّ صَلَاتِی و َنُسُكِی وَ مَحْيَایَ وَ مَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ.162

لَا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ.163»

آزمونِ پسران آدم (ع) بوسیله قربانی
(تقوا،شرطِ قبولی اعمال/ مائده/27،28)

آزمون ابراهیم خلیل‌الله و اسماعیل ذبیح‌الله 
در قربانگاه صافّات/100تا 109

لزوم بردن نام خداوند هنگام ذبح حیوان
(حکم گوشت قربانی حجّ)حجّ/28،انعام/118و121

قربانی از مصادیق شعائر الهی(نشانه‌‎های خداوند) 
(مصارف گوشت قربانی) حج/36

فلسفه قربانی کردن (تقوا و اخلاص) حجّ /37