تاب‌آوری چیست + فیلم
یکی از مهارت‌های بسیار مهم برای مواجهه مؤثر با دنیای امروز، «مهارت تاب‌آوری» است که می‌تواند سلامت روان ما را حفظ کند و به مفهوم توانایی غلبه بر مشکلات یا برگشت به حالت اولیه بعد از وقوع چالشها در زندگی است.
تاب‌آوری یکی از مهمترین مهارت‌هایی است که هر کودک و نوجوان باید آن را آموزش ببیند تا در زندگی روز‌مره از این مهارت استفاده کند.
خبرگزاری ایکنا بنا بر رسالت رسانه‌ای خویش، اقدام به آموزش مهارت تاب‌آوری ویژه نوجوانان کرده و طی انتشار درس‌گفتارهایی با تدریس لیلا افضلی، روانشناس حوزه کودک و نوجوان، به این موضوع پرداخته است.
در اولین درس‌گفتار موضوع «تاب‌آوری چیست؟» را می‌خوانیم و مشاهده می‌کنیم.
لیلا افضلی، فوق‌دکتری روانشناسی تربیتی و مدرس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران هستم که بیش از چهل مقاله درباره حوزه کودک، آموزش و تربیت و فرزندپروری تألیف کرده‌ام و مؤلف مجموعه کتاب‌های زندگی از آغاز، که به شکل دائره‌المعارف فرندپروری برای والدین و دانشجوهاست، هستم.
پروژه «مدرسه تاب‌آور» را برای اولین بار در سال 1396 در شهر تهران به شکل حرفه‌ای شروع کردم و امروز این پروژه در مناطق 19گانه شهر تهران در حال اجراست و والدین، معلمان، مدیران و عوامل آموزشی دخیل در مدرسه همزمان با هم آموزش می‌بینند. در این سلسله درس‌گفتارها با موضوع تاب‌آوری در خدمت شما نوجوانان عزیز هستم.
تاب‌آوری یکی از موضوعات بسیار مهم دنیای پرچالش امروز است؛ چالش‌هایی که در این عصر با آن مواجه هستیم باعث شده تا سلامت‌روان ما در معرض خطر قرار گیرد؛ بنابراین نیاز داریم روز به روز جعبه ابزارهای مدیریتی خود را برای حفظ و ارتقای سلامت روان خود بیشتر و بزرگ‌تر کنیم.
یکی از مهارت‌های بسیار مهم برای مواجهه مؤثر با دنیای امروز، «مهارت تاب‌آوری» است که می‌تواند سلامت روان ما را حفظ و ما را مجهز به ابزارهای مدیریتی کند که در بحران‌ها بتوانیم از آن استفاده کنیم. قرار است با هم یاد بگیریم که تاب‌آوری چیست؟ چرا من باید تاب‌آور باشم؟ اگر تاب‌آور باشم چه پیامدی برای من خواهد داشت و چگونه می‌توانم تاب‌آور باشم؟ قرار است در سلسله‌گفتارهایی درباره این مبحث بسیار مهم دنیای امروز صحبت کنیم.
می‌دانیم که نوجوانان ما امروز آسیب‌های بسیاری می‌بینند؛ زیرا با بسیاری از موضوعات مواجه هستند که ما والدین در زمان نوجوانی خودمان با این سطح از محرک‌ها مواجه نبودیم؛ بنابراین آسیبهایی که فرزندان ما می‌بینند، بسیار بیشتر از آسیبهایی است که ما والدین داشتیم و این موضوع باعث چالش بسیاری زیادی می‌شود و نشان می‌دهد که چقدر نیاز داریم که مهارت تاب‌آوری را بیاموزیم.
اولین موضوعی که می‌خواهیم درباره تاب‌آوری یاد بگیریم این است که بررسی کنیم «تاب‌آوری» چیست؟ وقتی صحبت از تاب‌آوری می‌شود چه معنایی می‌دهد؟ از کجا بفهمیم که انسان تاب‌آوری هستیم یا خیر؟
اگر بخواهیم یک تعریف خیلی ساده از تاب‌آوری ارائه دهیم باید گفت، تاب‌آوری یعنی اینکه خم بشوم ولی نشکنم؛ یعنی وقتی با بحران‌هایی مواجه می‌شوم بتوانم مقابله مؤثر داشته باشم، بدون اینکه خودم آسیب ببینم یا به دیگری آسیب بزنم. پس یک تعریف بسیار مهم، علمی و ساده از تاب‌آوری این است که توانایی غلبه بر مشکلات یا برگشت به حالت اولیه بعد از چالش‌هایی که برای ما در زندگی پیش می‌آید.
برای درک بهتر از این موضوع مثالی می‌زنم؛ اگر توپ بیس‌بال را به شیشه بزنیم، شیشه خواهد شکست؛ ولی اگر همین توپ را به چوب بیس‌بال بزنیم برمی‌گردد؛ چوب بیس‌بال در این مثال نشان‌دهنده تاب‌آوری است یعنی بتوانم سلامت روانم را در مواجهه با چالشها حفظ کنم و به حالت قبل از بحران بازگردم. این مثال بسیار ساده‌ای است که می‌توانیم از تاب‌آوری داشته باشیم.
حال ویژگی‌های افراد تاب‌آور چیست؟ از کجا بدانیم که فرد تاب‌آوری هستیم یا خیر؟ اولین چیزی که باید بدانیم این است که باید یکسری ویژگی‌ها را درون خود شناسایی کنیم و اگر این ویژگی‌ها به شکل حرفه‌ای در من وجود ندارد باید آن را ایجاد کرد تا بتوانیم در بُعد تاب‌آوری به شکل مؤثر عمل کنیم.
یکی از ویژگی‌های نوجوانان تاب‌آور این است که آنها ارتباط‌های مؤثری را با همسالان خود دارند؛ یعنی اینکه وقتی کسی از ما می‌پرسد که چند دوست داریم؟ در پاسخ تعداد زیادی از افراد را نام می‌بریم اما وقتی پرسیده شود که تعداد دوستان صمیمی ما چقدر است؟ تعداد آنها خیلی محدود می‌شود و ممکن است که یک نفر، دو نفر یا سه نفر باشند اما اینکه چقدر روابطمان با دوستانمان باثبات است بسیار اهمیت دارد.
باثبات یعنی اینکه وقتی که من با دوستانم چالش دارم، بتوانم این چالش را به شکل مؤثر حل کنم؛ مثلاً اگر در جایی از دوستم چیزی می‌خواهم و او در پاسخ «نه» بگوید من با این پاسخ منفی دوستم چگونه برخورد می‌کنم؟ آیا دیگر دوست ندارم که با او ارتباط خود را ادامه دهم؟ یا به پاسخ منفی دوستم احترام می‌گذارم چون او دوست ندارد این کار را انجام دهد و همین موضع باعث می‌شود که روابط باثباتی را با همسالان خود داشته باشم.
گاهی اوقات ما در برخی از موضوعات اختلاف سلیقه داریم؟ مثلاً من دوست دارم که اکنون به کافی‌شاپ بروم و دوستم تمایل دارد که به شهربازی برویم؛ در چنین موقعیت‌هایی اینکه من چطور بتوانم با این اختلاف سلیقه تعامل کنم نشان می‌دهد که چقدر تاب‌آور هستم و همین باعث می‌شود که روابط باثباتی با همسالان خودم داشته باشم.
یکی از موارد مهمی که در روابط خود باید بررسی کنیم این است که آیا بعضی وقت‌ها با خود فکر می‌کنیم که دوستمان می‌تواند به ما «نه» بگوید؟ یا اگر پاسخ منفی می‌دهد آن پاسخ برای من بسیار دشوار است و گران تمام می‌شود و نمی‌توانم آن را بپذیرم؟ یا برعکس، دوستم از من چیزهایی می‌خواهد که تمایل ندارم آنها را انجام دهم ولی چون می‌ترسم که او را از دست بدهم در بعضی موارد پاسخ مثبت می‌دهم و می‌گویم «هرچه تو بگویی». پس بسیار مهم است که روابطم با همسالانم را ارزیابی کنم.
ادامه بحث روابط باثبات را در گفتار بعدی پیش خواهیم برد.
انتهای پیام
چقدر از خوندن این مطلب و موضوعش لذت بردم.