جامعه بدحجاب سکولار و غیر اسلامی است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد اصغری؛ عضو هیئت علمی مؤسسه آموزش عالی امام رضا(ع)، 14 تیر در نشست علمی«حجاب؛ چالش‌ها و راه‌کارها» با بیان اینکه یکسری از چالش‌ها بحث ارتباط حجاب با دین است، گفت: از جمله اینکه می‌گویند حجاب با سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) مطابقت ندارد و الزام به حجاب در سیره این بزرگان وجود نداشته است و حتی در سیره همه انبیاء هم الزام به حجاب وجود نداشته است.

 

وی افزود: حتی این شبهه مطرح است که کار انبیا دعوت به دین بوده و الزام و اجبار وجود نداشته است و به طریق اولی نسبت به حجاب فقط توصیه کرده‌اند. همچنین ناسازگاری الزام به حجاب با برخی آیات مانند «لا اکراه فی‌الدین» از دیگر چالش‌ها است؛ ناسازگاری با برخی تعابیر مانند «الانسان حریص علی ما منع» که روایت هم نیست از دیگر چالش‌ها محسوب می‌شود و اشکال دیگر هم لزوم احترام به عقاید و افکار دیگران از جمله افراد بی‌حجاب است.

 

وی با بیان اینکه چالش حجاب و حکومت از مباحث مهم دیگر در این زمینه است، افزود: اولین سؤال این است که رضاخان قصد داشت با زور حجاب از سر زنان بردارد و ما قصد داریم با قدرت حجاب را بر سر زنان کنیم؛ بحث دیگر اینکه می‌گویند حکومت اسلامی وظایف متعدد تعریف‌شده و مهم دارد و همه را رها کرده و حجاب را در اولویت اول خود قرار داده است. چالش دیگر هم این است که حکومت چرا بحث حجاب را به قانون تبدیل می‌کند؟ این کار بر چه مبنایی است و مبنای فقهی آن چیست؟

 

اصغری ادامه داد: صرف نظر از این‌ها حکومت با چه مدلی قرار است این الزام را اجرا کند؟ بخش زیادی از جامعه مدل گشت ارشاد و زور را مدل خوبی نمی‌دانند همچنین این حکم ابتدا به عنوان حکم اسلامی مطرح شده است و بعد از 40 سال حکومت قصد دارد آن را به قانون تبدیل کند؛ یعنی ما با مردم مقابله می‌کنیم در حالی که قانونی وجود ندارد و الان با جریمه قصد داریم که این قانون را اجرا کنیم. 

 

اصغری با اشاره به چالش حجاب با مباحث انسان‌شناسی اظهار کرد: این چالش یعنی اینکه حجاب و پوشش اولین حق یک زن و از حقوق شخصی او است و اینکه ما مردم را ملزم به رعایت حجاب کنیم توهین به انتخاب انسان‌ها است. از منظر برخی پوشش حریم شخصی انسان‌هاست و ما به حریم شخصی آنان تجاوز می‌کنیم؛ بحث دیگر هم بلوغ انسان‌هاست؛ به ما اشکال می‌گیرند این که ما در خیابان راه بیفتیم و به تک‌تک دختران و زنان بدحجاب بگوییم حجاب داشته باشید و آنان را جریمه کنیم نشان می‌دهد ما با ادبیات زندگی مدرن و دنیای مدرن آشنا نیستیم و به بلوغ انسان‌ها بی‌احترامی کرده‌ایم. بحث دیگر هم تضاد الزام به حجاب با آزادی به عنوان یک حق انسانی است. 

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی هم با بیان اینکه حجاب یک تکلیف شرعی و امروزه یک نماد اصلی اسلامی است و کشورهایی که در آن بدحجابی رواج دارد نشانه‌ای از سکولار و غیراسلامی بودن جامعه است، گفت: در ادیان دیگر و حتی ادیان غیرآسمانی هم حجاب وجود داشته است و به عنوان اخلاق اجتماعی مدنظر بوده است. 

 

وی افزود: از نگاه منابع دینی و ادله مورد قبول فقها، حجاب تکلیف است و رعایت آن متعلق تکلیف است؛ بنابراین اینکه برخی افرادی که در احکام اسلامی تخصص ندارند حجاب را توصیه اخلاقی و غیرالزام‌آور می‌دانند نظرشان بر خلاف ظواهر قرآنی است.

 

خادمی کوشا با بیان اینکه ما تا چالش‌ها را شناسایی نکنیم نمی‌توانیم راهکار ارائه دهیم، تصریح کرد: از جمله مهمترین این چالش‌ها آن است که برخی در پذیرش حجاب به عنوان یک حق شخصی و یا اجتماعی دچار تردید هستند، یعنی مردم و نهادهای حکومتی آشنایی خوبی با این مقوله ندارند لذا تردید و مخالفت درست می‌کنند؛ چالش دیگر فقدان دسترسی آسان و ارزان به پوشش مناسب است یا فقدان ملاک درست یا واحد برای پوشش اسلامی. لذا برخی می‌گویند بیرون بودن موی سر مهم نیست و برخی توصیه به پوشیه می‌کنند. مزاحمت نیروهای معارض مانند کسانی که حجاب را قبول ندارند هم از دیگر چالش‌ها است.

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین چالش‌ها در فضای امروز جامعه است، اضافه کرد: اینکه مردم چگونه امر به معروف کنند که منجر به درگیری نشود از چالش‌های مهم است؛ مسئله دیگر اینکه ما خلا قانونی در مورد بی‌حجابی نداریم ولی در اجرا با مشکل مواجهیم. 

 

وی با بیان اینکه هر کدام از این چالش‌ها یک منشا دارد، گفت: اولین منشا، تاکید بر تکلیف حجاب است و فلسفه و ارزش حجاب برای فرزندان بیان نشده است؛ فرزندان ما به سن بلوغ می‌رسند ولی هنوز به خوبی فلسفه حجاب برای آنان بیان نشده است و حتی متاسفانه گاهی یک استاد دانشگاه هم در این ابهام مسئله دارد.

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: بحث دیگر ضعف تربیت اسلامی در دوره کودکی است؛ منشا دیگر هجوم فرهنگ معارض است؛ قبل از انقلاب شهرهای بندری و توریستی به بی‌حجابی مبتلا بودند ولی الان در همه شهرها این فرهنگ معارض وجود دارد. 

 

خادمی‌کوشا افزود: عادی‌سازی بی‌حجابی در بازی‌های رایانه‌ای و در فیلم‌ها و سریال‌ها و ... هم از دیگر منشا بدحجابی است؛ بچه از کودکی با این صحنه‌ها مواجه است و نمی‌توان در بزرگسالی او را تغییر داد؛ مسئله دیگر اینکه در این فیلم‌ها افراد باحجاب عمدتا نقش‌های غیرمفید و ضعیف دارند. همچنین برخورد نامناسب با بی‌حجابی از ابتدای انقلاب تاکنون از دیگر منشاهای بدحجابی است و نهایتا فعالیت جریانات غیردینی و غیراسلامی به خصوص در فضای مجازی. 

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه ما باید نگاه پدیدارشناسی به مسئله بدحجابی امروز داشته باشیم، اظهار کرد: امروزه بی‌حجابی در بسیاری از کشورها ناهنجاری نیست و در کشورهای اسلامی هم به سمت هنجارشکنی پیش می‌رود. امروزه بی‌حجابی چون آثار و منشاهای متفاوت و اهداف متفاوت دارد، نیاز به پدیدارشناسی جامع دارد. باید زمینه بی‌حجابی در خانه و مدرسه و جامعه به خوبی شناسایی شود.  

 

وی با اشاره به حکمرانی فقهی حجاب با تاکید بر اینکه ابتدا باید منشا و ابعاد چالش‌ها به خوبی بررسی شوند، افزود: اولین راهکار تبیین وظایف اعضای خانواده نسبت به یکدیگر است، دیگری وظایف حکومت و نهادهای حکومت و سوم هم وظایف نهادهای اجتماعی. 

همچنین اسماعیل آقابابایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه حقوق کنونی چیزی من‌درآوردی است که به نام فقه نوشته شده است، گفت: آن چه در حقوق و قوانین ذاست لزوما در فتاوا و نظرات فقهی نیست. همچنین از همان وقتی که انقلاب شروع شد این بحث وجود داشت که مسئله حجاب را باید به فقه حل کرد یا قانون؟ در فقه می‌توان گفت که حجاب از 9 سالگی واجب است یا از سن بالاتر و یا فرد از چه مرجع تقلیدی تقلید می‌کند ولی قانون برای همه یکسان است.

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، افزود: نگاه فقه، فردمحور است ولی قانون مسئله جمعی است. متاسفانه این موضوع یک معضلی برای ما شده است مثلا زمانی که می‌خواستند تعزیر بنویسند تا قاضی اجرا کند ولی یکی از مشکلات این بود که برخی گفتند خود قاضی باید تعزیر را تشخیص دهد و همین سبب اختلافات زیادی بین نظرات قضات می‌شد لذا در نهایت این تعزیر نوشته شد. در قانون اساسی در اصل 36 آمده است حکم به مجازات و اجرای آن باید از طریق دادگاه صالحه و مطابق با قانون باشد یعنی برخورد با بدحجابی باید منطبق بر اصل 36 به این معنا که هر دادگاهی حق ندارد با بدحجابی برخورد کند و براین اساس پلیس هم نمی‌تواند برخورد کند. 

 

آقابابایی با بیان اینکه قانون هم چیزی است که مجلس مصوب و دولت آن را ابلاغ کند، اظهار کرد: از مشکلات ما این است که قانون اصلی را کنار می‌گذاریم و مصوبات و دستورالعمل‌های یک نهاد و اداره را اجرا می‌کنیم که با واکنش حقوقدانان مواجه شده و در نهایت باعث اختلاف بیشتر شده و مسله حجاب که باید با تفاهم حل شود به محل تعارض میان حقوقدانان و فقها منجر می‌شود. نتیجه سخن اینکه، در این زمینه قانون ملاک است نه فتاوا و قانون هم تا به خوبی معنا نشود مشکل حل نخواهد شد.

 

وی افزود: قانونی در مقابله با کسانی که لباس‌های خلاف شرع می‌فروشند وجود دارد، از سوی دیگر قانون دیگری داریم که رعایت نکردن شعائر و حجاب اسلامی تخلف است؛ قانون سومی هم داریم که کسانی که در منظر عمومی و معابر مرتکب عمل حرام شود که از مصادیق آن بدحجابی است به حبس از ده روز تا دو ماه مبتلا خواهد شد، بنابراین قانون داریم ولی به دلایل مختلف قابلیت اجرا ندارد از جمله اینکه ما تعریف مشخصی از حجاب شرعی در قانون نداریم و یک قاضی در تهران کاملا برداشت متفاوتی از حجاب با قاضی دیگری در یک شهر مذهبی خواهد داشت. 

 

آقابابایی بیان کرد: با همه تلاش‌های صورت گرفته در بحث حجاب ما از نظام فقهی به حقوقی رسیده‌ایم که قانون است و قانون هم قانون مجلس مراد است و اگر در اجرای این قانون دچار چالش شدیم باید قانون را تغییر دهیم نه اینکه دستورالعمل‌های سلیقه‌ای را جایگزین کنیم. 

 

در خاتمه این نشست هر کدام از این صاحبنظران راه‌کارهایی برای برون‌رفت از این موضوعات بیان کردند.