آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد:
خیانت رضاخان موجب جدایی حوزه و دانشگاه شد
رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم گفت: یکی از خیانت‌های رضاخان این بود که بین حوزه و دانشگاه فاصله ایجاد کرد؛ اگر حوزه سنتی و دانشگاه با هم پیوند داشتند علم ایرانی رشد زیادی می‌کرد.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد؛ رئیس گروه علوم انسانی فرهنگستان علوم، امروز چهارشنبه، ۴ مهر در مراسم بزرگداشت سومین سالگرد رحلت آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی که با حضور جمعی از اندیشمندان در فرهنگستان علوم برگزار شد در سخنانی گفت: حوزه‌های علمیه سنتی با روش آموزش خودشان تاریخ بسیار درخشانی دارند؛ تاریخ ادبیات اسلامی خیلی عجیب است و درخشانی آن از این جهت است که فارغ‌التحصیلانی تربیت کرده که دنیا به آنان افتخار می‌کند و نه فقط ما مسلمین. وی با بیان اینکه واژه علامه را در مورد هر کسی نمی‌توان به کار برد بلکه برای کسانی است که توانا در چندین علم هستند، اظهار کرد: علامه طباطبایی در حوزه رشد کرد و هیچ کسی این لقب را برای او ابداع نکرد ولی به این لفظ متصف شد زیرا هم فقه، هم اصول، هم فلسفه و تفسیر و ادبیات و اسطرلاب را می‌دانست. افرادی در حوزه فارغ‌التحصیل شدند که این ویژگی‌ها را داشتند.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه الان شش گروه در فرهنگستان علوم فعالیت دارند با بیان اینکه انتظار داریم که چنین افرادی در جامعه تربیت شوند، اضافه کرد: در قرن چهارم و اوایل پنجم کسی مانند ابن‌سینا را داریم؛ او شفا، اشارات و دانشنامه علایی را نوشته است که مجموع سه دانش یعنی منطق، فلسفه و عرفان است. شفا ریاضیات هم دارد که فصل ریاضیات آن خیلی مهم است.
رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ادامه داد: بنده کتابخانه خطی وین را دیدم، در آن‌جا عکسی (نقاشی‌شده) از ابن‌سینا بود که قانون و طب درس می‌داد. تربیت شاگرد او هم جالب بوده است؛ خواجه طوسی در آخر نمط هشتم اشارات شرحی آورده است و می‌گوید جناب مصنف یعنی ابن‌سینا رساله‌ای دارد در سریان عشق در همه موجودات جهان. این رساله را استاد به شاگردش(ابومنصور معصومی) در اوایل قرن پنجم داده است و این خیلی مهم است. او می‌گوید نقش این مرد برای من مانند افلاطون برای ارسطو بود.
وی ادامه داد: ابوریحان 18 سؤال در مسائل مختلف مطرح کرده است و ابن‌سینا با غرور می‌گوید از ابومنصور بپرس و ابومنصور هم در جزوه‌ای این 18 سؤال را جواب داده اما همه در مورد او نوشته‌اند که او رساله‌ای در طب دارد یعنی شبیه ابن‌سینا. ابن‌سینا این رساله را تقدیم او کرده است و من ندیده‌ام استاد مطلبی برای شاگرد بنویسد.
محقق داماد بیان کرد: جناب خواجه طوسی هم نادره دهر بود که آن چه از او به ما رسیده است منطق، فلسفه، کلام، عرفان، ریاضیات، نجوم و ... است؛ گفته شده است وقتی خواجه همراه هلاکو به بغداد آمد محقق حلی شاگردانش را فرستاد که به تعظیم خواجه بروند که یکی از آن‌ها علامه حلی بود و از همه علوم از خواجه سؤال پرسید و خواجه وقتی با محقق روبرو شد خطاب علامه را به علامه حلی داد.
جدایی حوزه از دانشگاه
رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم با بیان اینکه در قرن دهم و معاصر صفویه، ملاعبدالله یزدی کتاب حاشیه را نوشت، اظهار کرد: او یک کتاب منطق دارد که کتاب درسی حوزه بود؛ مقدس اردبیلی هم فرد فقیه و فیلسوف و ... بود و شاگرد این مرد بزرگ. جالب اینکه مقدس، فیلسوف هم هست. این‌ها محصول حوزه سنتی هستند؛ به هرحال یکی از خیانت‌های رضاخان این بود که بین حوزه و دانشگاه فاصله ایجاد کرد؛ اگر حوزه سنتی و دانشگاه با هم پیوند داشتند علم ایرانی رشد زیادی می‌کرد. مگر آکسفورد حوزه علمیه نبود که از دل آن دانشگاه درست شد.
محقق داماد با بیان اینکه علامه حسن‌زاده آملی یکی از نمونه‌های حوزه سنتی است، تصریح کرد: ایشان هم فیلسوف، عارف علمی و عملی، منطقی، کلامی، اصولی، آشنا با ادبیات عرب و ریاضیات و نجوم و ... بود؛ الان طلاب جوان با ادبیات عرب که نه با فارسی هم آشنا نیستند. علامه حسن‌زاده آملی فارسی را درست می‌نوشت و درست سخن می‌گفت و حافظ که خوانده می‌شد لذت می‌برد.
حوزه با روش سنتی خود فاصله زیادی دارد
وی با بیان اینکه حوزه تا حد زیادی روش قدیمی خود را از دست داده است، گفت: در این حوزه جامعیت وجود داشت و طلبه فقه و اصول و ریاضی و نجوم و عرفان و کلام و منطق و ... را با هم بلد بود. علامه حسن‌زاده آملی در حالی که در سن 25 سالگی و طلبه جوانی بود تصحیحاتی بر برخی کتب نوشته که شگفت‌آور است. جامعیت در قدیم نقطه مطلوب و مثبت بود ولی نمی‌دانم چرا الان اینطور نیست.
آیت‌الله محقق داماد با بیان اینکه این جامعیت در درون حوزه در حال کمرنگ‌شدن است، اضافه کرد: هیچ تکبری در علامه وجود نداشت و از لحاظ اخلاقی فردی پرجاذبه بود و همه زندگی او توام با تواضع بود؛ بنده از بیت علامه حسن‌زاده آملی به خصوص آقای دکتر لاریجانی می‌خواهم که گروهی منصوب کنند تا مطالب ایشان را که در موارد زیادی ارجاع نداده است(چون حافظه بسیار قوی داشت) تصحیح و تحقیق کنند.
انتهای پیام مطالب مرتبط
