ورود به علوم غریبه جایز نیست

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، آیت‌الله محمدصالح کمیلی خراسانی، استاد حوزه علمیه قم، ۲۷ آبان‌ماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود با موضوع شرح چهل حدیث امام راحل که در مسجد سلماسی قم برگزار شد، با بیان اینکه اولین فردی که تکبر کرد ابلیس بود، گفت: امام سجاد(ع) در دعای هفدهم صحیفه سجادیه درباره وسوسه‌های شیطان می‌فرمایند: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِکَ مِنْ نَزَغَاتِ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ مَکَایِدِهِ وَ مَوَاعِیدِهِ وَ غُرُورِهِ وَ مَصَایِدِهِ»؛ خدایا ما به تو پناه می‌بریم از وسوسه‌ها و نزغه‌ها و محرکاتی که شیطان در نفس ایجاد می‌کند. سوره‌های فلق و ناس هم اشاره به همین معانی دارد و در قرآن، آیات زیادی راجع به شیطان است. 

وی ادامه داد: کسی که می‌خواهد تکبر کند قطعاً مشابه آن را شیطان انجام داده و این فرد متکبر دارد کار شیطان را تکرار می‌کند و انجام می‌دهد. 

کمیلی خراسانی به منظور از «مَصَایِدِهِ» در این فراز از دعا اشاره و اظهار کرد: «مَصَایِدِهِ» یعنی از وسوسه‌ها، از کیدها، از وعده‌های بدون وفا، از غرور و عجب است و مصاید جمع مصیده است. مصیده آن توری است که در دریا می‌اندازند و ماهی می‌گیرند. شیطان هم برای خودش تور دارد و انسان را از راه‌های مختلف شکار می‌کند. پس باید خیلی مراقبت کرد که مورد شکار شیاطین قرار نگیریم. 

این استاد اخلاق و عرفان اسلامی با تأکید بر اینکه از علوم غریبه و تسخیر جن دوری کنید، گفت: حقیقت شیطان را نمی‌توان منکر شد. مسئله جن هم یک مسئله بسیار روشنی است. افراد زیادی در وادی تسخیر جن و علوم غریبه مشغول هستند؛ هر چند که به نظر ما ورود به این‌گونه علوم به هیچ وجه جایز نیست. حضرت امام(ره) در تحریر‌الوسیله هم منع کردند.

وی افزود: آن‌هایی که دنبال این علوم هستند و جن را تسخیر می‌کنند، شیاطین را هم تسخیر می‌کنند؛ چون که شیاطین از جن هستند. در قرآن هم آیه ۵۰ سوره کهف به جن بودن شیطان اشاره کرده و می‌فرماید: «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ؛ و به یاد بیاورید وقتی که به فرشتگان فرمان دادیم که بر آدم همه سجده کنید، و آن‌ها تمام سر به سجده فرود آوردند جز شیطان که از جنس جن بود.» 

کمیلی خراسانی با نقل ماجرای جعفر جنّی در مسجد سهله گفت: خداوند این قدرت را به جن‌ها داده که به هر شکلی در می‌آیند و به همه‌ جا می‌روند و همه‌ جا نفوذ دارند. آن‌هایی که مؤمن و شیعه هستند عیناً مثل ما زیارت کربلا می‌روند. نماز و تقلید دارند. همه جور عالِم دارند. اینکه شیاطین از طایفه جن بودند دلیل نمی‌شود که همه جن‌ها بد باشند. بنابراین، ما باید راه‌های شیطان را بلد باشیم و بدانیم از چه راهی وارد می‌شود تا یک وقت گرفتارشان نشویم. 

این استاد اخلاق در ادامه در شرح حدیث پنجم چهل حدیث امام راحل بیان کرد: آنچه حضرت امام(ره) فرموده این است: «ای برادر تا عمر و جوانی و قوت و اختیار باقی است اصلاح نفس کن. اعتنا به این جاه و شرف‌ها مکن؛ این اعتبارات را زیر پا بگذار. تو آدمزاده‌ای، صفت شیطان را از خود دور کن. ممکن است شیطان به این رذیله از سایر رذایل بیشتر اهمیت دهد» در اینجا منظورشان رذیله کبر است. 

وی ادامه داد: شیطان به این تکبر بیشتر اهمیت می‌دهد چون خودش تکبر کرده و این صفت، صفت خود اوست و موجب طرد او از درگاه خدا شده است. شیطان می‌خواهد که هر که را پیدا می‌کند مثل خودش باشد؛ عارف باشد یا عامی، عالم باشد یا جاهل، می‌خواهد همه را هم مسلک خودش کند و این عمده کار شیطان است. 

کمیلی خراسانی افزود: وقتی انسان در تور تکبر شیطان افتاد او نیز تکبر می‌کند و حتی با تکبرش افتخار هم می‌کند که من چنینم و چنانم؛ بعضی‌ها می‌گویند موقعیت ما، شأن ما اینچنین است، باید اینچنین باشیم. این افراد چرا فقط شیطان را لعن می‌کنند؟ باید نفس خبیث خودشان را هم که شیطان مجسم شده را لعن کنند که: «اعدا عدوک نفسک الذّی بین جنبیک»؛ شاید صورت برزخی و قیامتی تو، شیطان باشد. بنابراین، تکبر از غایت جهل و نادانی است و هرکس جهلش بیشتر و عقلش ناقص باشد، کبرش هم بیشتر است. 

این استاد اخلاق در پایان با اشاره به سیره پیامبر(ص) در برخورد با خانواده گفت: در سیره پیامبر اعظم(ص) است که حضرت در کار خانه کمک می‌کردند و حتی با دست مبارک گوسفندان را می‌دوشیدند و جامه و کفش خود را می‌دوختند؛ و مجالست با فقرا و مساکین داشتند، اما الان ما طلبه‌ها در خانه چقدر به همسر خود کمک می‌کنیم؟ در صورتی که پیغمبر با آن مقامش، وقتی به خانه می‌آمد، به همسرانش کمک می‌کرد.

محسن سلطان‌احمدی