خیز چهارم برای توفیق تحول در علوم انسانی

به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش «الگوی حکمرانی اسلامی - ایرانی پیشرفت با بهره‌گیری از تحول علوم انسانی، اجتماعی و هنر: جایگاه رشته‌ای و بین رشته‌ای و بهره‌مندی از فضای تکمیلی فیزیکی و مجازی» دوشنبه ۱۲ آذرماه با حضور حجت‌الاسلام سیدسعیدرضا عاملی، رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم برگزار شد. 

مخبر دزفولی با اشاره به جریان انقلاب فرهنگی در کشور گفت: سال ۱۳۵۹ بود که جریان انقلاب فرهنگی رخ داد و در راستای برنامه‌ریزی و تحول در محتوای آموزشی دانشگاه‌ها و تأمین و تجهیز آنها، چه از نظر نرم‌افزاری و چه از نظر سخت‌افزاری و فیزیکی، ستاد انقلاب فرهنگی از سوی امام خمینی(ره) شکل گرفت و در این میان، افراد برجسته‌ای همچون مرحوم شهید باهنر، دکتر حبیبی، آیت‌الله مصباح و ... انتخاب شدند تا مأموریت تحول در علوم انسانی و مسائل مرتبط با آن را پیگیری کنند.

وی افزود: این گروه کار خود را آغاز کردند و زحمات زیادی کشیدند، از جمله اینکه سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) و مرکز نشر دانشگاهی تشکیل شد، اما با وجود فراز و نشیب‌های فراوان، جریان مستمری در رابطه با تحول علوم انسانی وجود نداشت. پس از گذشت حدود ۱۵ سال، حرکت تازه‌ای با حضور غلامعلی حدادعادل آغاز شد و با وجود اینکه دغدغه این حوزه را داشتند، اما باز هم این جریان مستمر شکل نگرفت. در حالی که بیش از ۴۰ درصد ورودی دانشگاه‌ها در رشته‌های علوم انسانی است و این سؤال مطرح می‌شود که آیا فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها دسترسی به شغل دارند و آموزش و پژوهش توانسته به نتایج مورد نظر دست پیدا کند.

مخبر دزفولی ادامه داد: امروز، دانشگاه‌های ما در حوزه علوم انسانی وضعیت خاصی دارند و متأسفانه علوم مختلف نتوانسته‌اند به‌طور کامل مشکلات جامعه را از نظر نرم‌افزاری، حل کنند که در این راستا، نوع نگاهی که اساتید و دانشجویان به این رشته دارند و پرسش‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین تعامل حوزه و دانشگاه اهمیت ویژه‌ای دارد و باید نظریه‌های مبنایی آنها مورد توجه قرار گیرد.

وی تصریح کرد: حوزه علوم انسانی با حوزه‌هایی مانند نانو، بیوتکنولوژی، هوافضا و سلول‌های بنیادی پیوند خورده است، اما چرا در این حوزه‌ها مشاغل استاندارد تعریف نشده‌اند و چرا نمی‌توانیم مشاغلی تعریف کنیم که فارغ‌التحصیلان علوم انسانی بتوانند جایگاه خود را در جامعه پیدا کنند و چرا تبدیل دانش نظری علوم انسانی به دانش عملی اتفاق نیفتاده است؟

رئیس فرهنگستان علوم با بیان اینکه امروز با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی سروکار داریم، تصریح کرد: این حوزه، ظرفیت‌های زیادی برای تعامل با علوم انسانی دارد. از هوش مصنوعی می‌توان برای تحلیل داده‌های اجتماعی یا بهینه‌سازی فرآیند‌های آموزشی بهره گرفت. در واقع ارتباط درونی و ذاتی بین علوم انسانی و سایر علوم حائز اهمیت است و باید شکل گیرد. بسیاری از دانشمندان رشته‌های دیگر به علوم انسانی نیاز دارند و پرسش‌های مهمی در این زمینه دارند. اگر علوم انسانی بخواهد درخشان باشد، باید وارد این عرصه‌ها شود، وگرنه دانش نظری منزوی خواهد بود و تکنولوژی راه خود را خواهد رفت.

وی ادامه داد: تحولی که از سال‌های گذشته آغاز شده، با وجود تلاش‌های فراوان، کافی نبوده و باید ادامه و استمرار داشته باشد، همچنین نگاهی واقع‌بینانه به داشته‌های خود داشته باشیم و مسیر طی‌شده را ارزیابی و تحلیل کنیم.  

مخبر دزفولی در ادامه بیان کرد: حجت‌الاسلام عاملی و گروهشان در دوره چهارم در حال پیگیری این مسیر هستند و در حال حاضر نیاز است بدنه نخبگانی حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها ورود کنند و پیوند‌های عمیق‌تر و گسترده‌ای ایجاد شود تا به حرکت‌های بزرگ و نتایج مؤثرتری دست یابیم و طعم شیرین تحول علمی به ویژه در حوزه علوم انسانی را شاهد باشیم و بچشیم. در این صورت جهش علم و فناوری ایران در مسیر دستیابی به ایران قوی و شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی تحقق می‌یابد.