کد خبر: 4253128
تاریخ انتشار : ۱۹ آذر ۱۴۰۳ - ۱۰:۳۸
ایکنا از همایش حکمرانی علم و فرهنگ گزارش می‌دهد

بایسته‌های حکمرانی علم و فرهنگ؛ از تعیین اولویت‌ها تا مشورت نخبگانی

همایش ملی حکمرانی علم و فرهنگ امروز، ۱۹ آذرماه به مناسبت چهلمین سالروز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار و پیرامون هسته‌های اولیه و بایسته‌های این حکمرانی بحث و بررسی شد.

مسئولان صدای دانشجویان را به خوبی بشنوندبه گزارش خبرنگار ایکنا، همایش ملی حکمرانی علم و فرهنگ امروز، ۱۹ آذرماه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و به مناسبت چهلمین سالروز تأسیس این شورا با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان در محل سالن همایش‌های بین‌المللی شهید بهشتی تهران برگزار شد.
 
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان با بیان اینکه ضلالت یعنی تابع نفس بودن، گفت: ظلمی بالاتر از این نیست که مقابل حرف درست بایستیم. انسان درست و مؤمن راه درست و حرف محکم را باید بزند. اختلاف یعنی اینکه فردی بخواهد حق دیگری را ضایع کند و این هنگامی است که تبعیت از نفس و ضلالت شکل می‌گیرد. باور ما زمانی می‌تواند تأثیرگذار باشد که امت اسلامی ایجاد شود. 

وی ادامه داد: دعوای ما با یکدیگر بر سر چیست؟ بر سر رئیس شدن و اینجا و آنجا نشستن است. در حقیقت نفس شیطانی ما باعث می‌شود که نتوانیم کنار هم قرار بگیریم. در وصیت رسول خدا(ص) به حضرت علی(ع) و در قرآن به وحدت و انسجام تأکید شده است. «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» جزء این دستورات است.

پزشکیان با تأکید بر اینکه مشکل از آنجا پیدا می‌شود که وحدت و عدالت را نبینیم، افزود: حق، جنسیت، قومیت، منطقه و چپ و راست، مذهبی و غیر مذهبی نیز نمی‌شناسد. حق هر کسی را باید داد. 

بایسته‌های حکمرانی علم و فرهنگ؛ از تعیین اولویت‌ها تا مشورت نخبگانی

رئیس‌جمهور تصریح کرد: اگر می‌خواهیم انقلاب فرهنگی کنیم باید از خود شروع کنیم و نه از دیگران؛ «من نصب نفسه للنّاس اماما فعلیه ان یبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره»، اگر می‌خواهی جلوداری کنی، اول باید خود را اصلاح کنی قبل از اینکه به دیگران دستور دهی و توصیه کنی.

در ادامه این مراسم، محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی طی سخنانی به موضوع حکمرانی فرهنگ در سایه فناوری اشاره و بیان کرد: مقام معظم رهبری فرمودند که غرب با تفوق علمی‌، فناوری سبک زندگی خود را بر ما تحکیم کرده است. می‌توانیم مبتنی بر بینش و عمل صالح به حیات طیبه دست پیدا کنیم. قلمروی حکمرانی با رشد و پیشرفت و توسعه همراه است.
 

فرهنگ، علم و فناوری؛ هسته اولیه حکمرانی

 
وی افزود: فرهنگ تنظیم‌کننده گرایشات انسانی است و به نوعی با سه گانه فرهنگ، علم و فناوری در حکمرانی مواجه هستیم. هسته اولیه حکمرانی نیز همین سه گانه هستند که اگر به درستی تنظیم شود، به توسعه خواهیم رسید. 
 
طهرانچی با بیان اینکه انقلاب صنعتی غرب انقلابی با محوریت تحول انسان و ماشین است، گفت: از سال ۲۰۱۵ به بعد به دوره ارتباطات انسان و ماشین رسیده‌ایم که ویژگی‌های خود را داشته و نوع تربیت اجتماعی را متفاوت می‌کند. اگر این ویژگی‌ها را به درستی تجزیه و تحلیل نکنیم، حیات طیبه را دچار خدشه خواهد کرد.
 
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه انقلاب پنجم صنعتی تمامی شئون اجتماعی را تحت تأثیر قرار خواهد داد، اظهار کرد: این انقلاب انسان را برای اولین بار در مرکز انقلاب صنعتی قرار می‌دهد. انقلاب پنجم صنعتی یک انقلاب علمی، فناورانه و فرهنگی است و اگر در این زمینه درست عمل نکنیم، با چالش‌های علمی و اجتماعی مواجه خواهیم شد.
 
وی به سند ۲۰۳۰ اشاره و بیان کرد: غربی‌ها به دنبال نسبی‌گرایی در جنسیت هستند که با آموزه‌های ما متفاوت است. در این مسیر باید نگرش جدیدی متناسب با شرایط داشته باشیم. شورای عالی انقلاب فرهنگی باید حکمرانی نسل پنجم را برای انقلاب صنعتی تدارک ببیند.
 
طهرانچی ادامه داد: سیاست‌گذاری و حکمرانی فقط علم نیست بلکه حکمت، فن، علم و هنر است. لذا مسائل فرهنگی، اجتماعی انسان‌مدار است و باید به این موضوع توجه کنیم. غرب زیبا سخن می‌گوید و گزاره‌های آن‌ها گزاره‌های زیبایی است اما بنای آن‌ها فساد فی‌الارض و تهدید نسل است.
 

مقاومت اخلاقی و انسانی

 
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم انسان بمانیم باید با دیدگاه صحیح در این مسیر حرکت کنیم. نگاه بشریت امروز به منطقه ماست و مقاومت ما در این زمینه صرفاً مقاومتی سیاسی نیست بلکه مقاومتی اخلاقی و انسانی است.
 
در ادامه این مراسم، محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز طی سخنانی بیان کرد: وقتی ایام آغازین فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی را مطالعه می‌کنیم، با شرایط متفاوتی مواجه بوده‌ایم. دانشگاه در اوایل انقلاب به مسیری می‌رفت که تحت تأثیر فرقه‌ها و جریانات مختلف بود و تفکرات فراوانی در میان دانشجویان ترویج می‌شد.
 
بایسته‌های حکمرانی علم و فرهنگ؛ از تعیین اولویت‌ها تا مشورت نخبگانی
 
وی افزود: طبیعی بود ‌که برخورد دانشجویان مسلمان با این گروه‌ها برخورد سختی بود که نتیجه خوبی داشت. دانشجویان آن نسل، از شرایط سربلند بیرون آمده و در نهایت مسیر صحیحی در کشور انتخاب شد. این آرزوی امام(ره) و از منویات مقام معظم رهبری است که دانشگاه از گفتمان سیاسی اسلام برخوردار بوده و رشد کند.
 

دانشجویان؛ سرمایه‌های اجتماعی

 
ظفرقندی تصریح کرد: مقام معظم رهبری کرسی‌های آزاداندیشی و گفتمان سیاسی را در دانشگاه‌ها تبلیغ کردند و امروز در شرایطی قرار داریم که این مسیر تاحدود زیادی در دانشگاه‌ها محقق شده است. حضور دانشجویان در عرصه‌های مختلف سرمایه اجتماعی بزرگی است که ارزش فراوانی دارد.
 
وی اظهار کرد: علت سقوط برخی حکومت‌ها مانند سوریه، عدم حضور سرمایه‌های اجتماعی در میدان است.‌ مسئله مهم حضور پررنگ و با هر سلیقه‌ای از دانشجویان در صحنه است. نکته مهم دیگر شنیده شدن دانشجویان است و مسئولان باید صدا و سخنان دانشجویان را به خوبی بشنوند که اگر این اتفاق نیفتد باعث ایجاد نارضایتی خواهد شد.
 
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: بنده ۵۰ سال است که روز ۱۶ آذر یعنی روز دانشجو را درک کرده‌ام. بعد از انقلاب اسلامی روز ۱۶ آذر فراز و فرودهایی داشت. روز ۱۶ آذر درواقع دماسنج فعالیت‌های دانشگاهی است. در حوزه سلامت با مسائلی مواجه هستیم که امیدواریم با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی آن‌ها را مرتفع کنیم.
 

معضل مهاجرت دانشجویان

 
وی با اشاره به معضل مهاجرت دانشجویان به ویژه در حوزه سلامت اظهار کرد: باید علل این مسئله شناسایی شده و سرمایه‌های بزرگ انسانی در کشور حفظ شوند. سالانه ۵۰ هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا از بین می‌روند که هزینه بالایی برای کشور دارد. متأسفانه در حوزه بهداشت و سلامت با مهاجرت بالای پرستاران و پزشکان مواجه هستیم که باید به این مسئله رسیدگی کرده و این سیر را معکوس کنیم.
 
ظفرقندی با اشاره به بحث کیفیت در حوزه پزشکی گفت: خط قرمز ما در حوزه پزشکی کیفیت است. افزایش کمیت بدون کیفیت قطعاً موجب نارضایتی خواهد شد. زمانی موفق خواهیم بود که دانشجویان کشور از محیط تحصیل خود لذت ببرند. یکی از علل مشکلات حوزه جوانی جمعیت عدم لذت مادران از دوران بارداری و زایمان است که این مسئله باعث کاهش فرزندآوری در کشور می‌شود.
 
وی در پایان تأکید کرد: برای به ثمر نشاندن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی باید با بدنه اجرایی کشور و صاحبان فرآیند، تعامل مستمر، پیگیر و عملیاتی داشته باشیم که در غیر این صورت مصوبات به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
 

اولین گام در حکمرانی؛ رصد و پایش و تعیین اولویت‌ها‌

 
در ادامه، مسعود فیاضی، رئیس مرکز رصد و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سخنانی اظهار کرد: براساس قاعده حکمرانی و سند تحول شورا، اولین گام در حکمرانی بحث رصد و پایش و تعیین اولویت‌ها‌ست.‌ در حوزه رصد مبتنی بر چارچوب‌های نظری باید داده‌ها را جمع‌آوری کرده و تصویری از رصد یکپارچه ایجاد شده ارائه دهیم.
 
وی با بیان اینکه امروز ۹۵ حوزه رصدی در حوزه علم و فرهنگ وجود دارد، افزود: در حوزه جمع‌آوری برای رسیدن به تصویر یکپارچه باید میلیون‌ها داده کنار یکدیگر قرار گرفته و تصویر مناسبی از رصد انجام شده ارائه شود. تاکنون ۸۰ گزارش رصدی تحلیلی از گزارش‌های واصله به دبیرخانه تولید و به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم شده است.
 
فیاضی بیان کرد: نکته مهم در اتاق وضعیت بحث بصری سازی اطلاعات است. در این زمینه درگاه اول، درگاه آمار و اطلاعات است. سامانه مراقبت، سامانه آگاهی وضعیت و اتاق وضعیت مراحل دستیابی به بصری‌سازی اطلاعات است. سامانه پایش شورا ارتباط وثیقی با تمامی مجموعه‌های آماری و پیمایشی دارد.
 
وی اظهار کرد: در حال حاضر در اتاق وضعیت شورا نهادهای مختلفی دخیل هستند. در این زمینه در حال شکل‌دهی اتاق وضعیت علم و فناوری هستیم‌. نهادها و وزارتخانه‌های مختلف نیز همکاری و تعامل خوبی با شورای عالی انقلاب فرهنگی در این زمینه دارند. مرحله نهایی در حکمرانی نظارت و ارزیابی است. در این زمینه طراحی روندها و تقسیم کار نظارتی بین بخش‌های مختلف دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفته است.
 

نیاز حکمرانی کارآمد به الگوسازی 

 
 از دیگر سخنرانان این مراسم در ادامه، فهیمه فرهمندپور، دبیر ستاد بانوان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی بود. وی در سخنانی گفت: مقام معظم رهبری در مورد اهمیت بیانیه گام دوم تعبیری داشته و فرموند که ضرورت دارد در مورد گام دوم به سه نکته یعنی عظمت راه طی شده، توجه به امتداد راه پیش‌رو و مراقبت از اینکه توجه به دو مورد قبلی ما را از دیگری غافل کند، توجه کرد.
 
وی افزود: در گام دوم انقلاب اسلامی باید به سه نکته مهم برای مسیر پیش‌روی شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه کنیم. نکته اول اینکه حکمرانی نیازمند الگو است و باید برای حکمرانی کارآمد به الگوسازی بپردازیم. نکته دوم اینکه در حوزه زنان و خانواده با چالشی مواجه هستیم که شاید در ستادهای دیگر شورا وجود نداشته باشد. این چالش، مرز این‌ حوزه با دو جریان موازی خود یعنی تحجر و غرب‌زدگی است که باید به شدت از آن مراقبت شود.
 
فرهمندپور با اشاره به اینکه باید مرز خود را با جریان غرب‌زدگی و تحجر مشخص کنیم، گفت: در این زمینه باید به تولید محتوای مناسب بپردازیم. نکته سوم‌ اینکه تصور می‌شود که مخاطب اصلی ستاد زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی بانوان هستند اما مخاطب ستاد فقط زنان نیستند و اگر فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر شکل‌گیری الگوی سوم زن مسلمان را مدنظر قرار دهیم، باید اذعان کرد که این الگو پیش از آنکه حکمرانی نوع سوم داشته باشیم، شکل نخواهد کرد. این‌ الگو موانع را از راه بانوان برداشته و زمینه تعامل و تکامل او را فراهم خواهد کرد. نظام حکمرانی ما باید نظامی برای رشد و بالندگی‌ زنان و خانواده به عنوان پیشران تمدن نوین‌ اسلامی‌ باشد.
 
در ادامه، ابراهیم شکرانی، دبیر ستاد فرهنگی، اجتماعی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سخنانی اظهار کرد: دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۰ مبنی بر تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ و در ادامه نیز سند تحول شورا مدون شد. سند تحول وظایفی را برای ستادهای مختلف شورا معین کرده است.
 
وی افزود: بحث اولی که برای وظایف ستاد فرهنگی، اجتماعی شورا معین شده، سیاست‌گذاری، طراحی و برنامه‌ریزی راهبردی است. حمایت از ساماندهی شبکه‌های مردمی، هدایت منابع، نظارت مستمر و پایش و ارزیابی فعالیت‌ها از دیگر وظایف این‌ ستاد است.
 
شکرانی بیان کرد: در حوزه سیاست‌گذاری سازوکاری طراحی شد تا سند راهبردی اصلی بخش فرهنگ اجرا شود. در این زمینه تاکنون ۲۰ سند در ستاد اجتماعی شورا مدون و تهیه شده است. البته برخی از این اسناد از سوی نهادهای مختلف اجرایی تهیه شده و برخی دیگر نیز در خود ستاد شورا مدون شده است.
 

تدوین الگویی برای طراحی برنامه استانی

 
وی اظهار کرد: از جمله مهمترین اقدامات انجام شده، تدوین الگویی برای طراحی برنامه استانی است که در نوع خود کم‌نظیر است. نکته دیگر اینکه در این طراحی مسائل از خود استان‌ها استخراج می‌شود. تاکنون برنامه ۱۸ استان تدوین و مصوب شده است.
 
شکرانی بیان کرد: در حوزه حمایت از شبکه‌های مردمی باید اذعان کرد که هر نوع حکمرانی به دنبال این است که فاصله حاکمیت و مردم را به صفر برساند. این موضوع رویکرد اصلی ستاد فرهنگی، اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی است و در حال پیگیری آن هستیم. در زمینه سیاست‌گذاری و جهت‌دهی در بکارگیری و هدایت منابع نیز کمیسیون مشترکی با سازمان برنامه تشکیل داده‌‌ایم و طبق توافق انجام شده دستگاه‌ها باید برنامه‌های شورا را در بودجه خود مدنظر قرار دهند.
 
وی اظهار کرد: تاکنون ۳۶ میز تخصصی حل مسئله در ستاد فرهنگی، اجتماعی شورا تشکیل شده و نشست‌های تخصصی ویژه‌ای نیز در این رابطه برگزار شده است.‌ امیدواریم بتوانیم برنامه‌های ستاد را در ادامه با همکاری سایر نهادهای کشور به خوبی پیش برده و به اهداف اصلی شورا دست پیدا کنیم.
 
بایسته‌های حکمرانی علم و فرهنگ؛ از تعیین اولویت‌ها تا مشورت نخبگانی
 
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی طی سخنانی در این همایش اظهار کرد: طی یک ماه گذشته ۲۰۰ نشست تخصصی در چهلمین سالگرد شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شده است. در این زمینه بانوان مشارکت بسیار فعالی در برپایی نشست‌ها و فعایت‌های تخصصی داشته‌اند.
 
وی افزود: واقعاً تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی پشت درب‌های بسته مصوب نشده، نمی‌شود و نخواهد شد. در طول این ۴۰ سال مصوبه‌ای پشت درب‌های بسته به تصویب نرسیده و همواره این تصمیمات با حضور اساتید و مدیران و نخبگان تصویب شده است.
 

شورا تک‌محور و خودرأی نیست

خسروپناه با بیان اینکه شورا تک‌محور و خودرأی نبوده است، تصریح کرد: نگاشتن سند صنایع دستی با حضور بیش از هزار نخبه و ذینفع انجام شده است. همچنین، اسناد دیگر شورا نیز همواره با حضور ذینفعان و اساتید و نخبگان نوشته شده است. لذا رویکرد حکمرانی نخبگانی مردمی در شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود داشته و دارد.

وی‌ بیان کرد: یکی از ارکان‌ شورا بحث رصد است که در حال حاضر سامانه ارزیابی و پایش شورا راه‌اندازی شده و به دنبال تعبیه مکان فیزیکی برای اتاق وضعیت شورا هستیم تا بتوانیم‌ اسناد و مصوبات شورا را در این اتاق بررسی و نظارت کنیم.

خسروپناه تصریح کرد: بیش از ۲۰۰ فعال در حوزه علم و فناوری، فرهنگی، اجتماعی و تعلیم و تربیت بررسی شده‌اند و از میان ایشان امروز افرادی که خدمت حداکثری و اثربخش در میدان داشته‌اند، تجلیل می‌شوند. انسان‌های مخلص و بی‌ادعایی در جامعه هستند که اثرات حداکثری در حوزه‌های مختلف داشته‌اند. شورای عالی انقلاب فرهنگی زمانی موفق است که با همین جهادگران در ارتباط بوده و از ظرفیت ایشان استفاده کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: امروز با کار کارشناسی می‌توانیم حکمرانی علم و فرهنگ را در کشور محقق کنیم و باید با تلاش فراوان در این زمینه گام برداشته و به اهداف عالی انقلاب اسلامی دست پیدا کنیم.

در ادامه این مراسم و با حضور مسئولان حاضر، از تعدادی از آثار و فصل‌نامه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی رونمایی و در ادامه از نیز فعالان حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اجتماعی تجلیل شد.

 

 

 

انتهای پیام
captcha