نظر مراجع تقلید درباره ارز دیجیتال
معامله ارزهای دیجیتال از دیدگاه اسلام یکی از مسائلی است که غالب مسلمانان علاقه دارند تا حکم شرعی آن را بدانند. بسیاری از مراجع تقلید به معاملات ارز دیجیتال اشکال وارد کرده‌اند.
معامله ارزهای دیجیتال از دیدگاه اسلام یکی از مسائلی است که غالب مسلمانان علاقه دارند تا حکم شرعی آن را بدانند. بسیاری از مراجع تقلید به معاملات ارز دیجیتال اشکال وارد کرده‌اند؛ چرا که پاسخ دقیقی برای سؤال ارز دیجیتال چیست؟ نداشتند. اکثر علما اعلام کرده‌اند که شبهات زیادی درباره این ارز‌ها و کیف پول ارز دیجیتال وجود دارد که باید برطرف شود. فعلاً معامله ارزهای دیجیتال از نظر مراجع حرام اعلام نشده است؛ اما اجازه خرید و فروش را هم نداده‌اند. در ادامه بیشتر با حلال و حرام بودن معامله بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را بررسی می‌کنیم.
دیدگاه کلی اسلام درباره سرمایه‌گذاری و پول
دیدگاه کلی اسلام نسبت به سرمایه‌گذاری و پول این‌گونه است که هر سرمایه‌گذاری شرعی باید باعث ایجاد حرکت و رشد تولید شود و از این منظر سرمایه‌گذاری کار بسیار خوبی است و سود حاصل از این عمل هم کاملاً حلال است. اسلام نسبت به ثروت‌اندوزی و جمع‌آوری مال نظر منفی دارد. برای مثال، این که جنس یا اجناس خاصی را نگهداری کنید تا با کاهش عرضه قیمت بالا رود و سپس به بازار عرضه کنید یا این که پول‌های خود را به شکل ارزهای دیجیتال در بیاورند و در کیف پول ارز دیجیتال ذخیره کنند و خمس و زکات این دارایی‌ها را پرداخت نکنند؛ باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال حرام شود و دچار مشکل شود.
از سوی دیگر، فعالیت‌هایی مانند خرید و فروش یا تجارت کالا و اجناس مختلف به‌قصد کسب سود در اسلام کاملاً پذیرفته شده است. اگر کمی درباره تاریخ اسلام مطالعه داشته باشید؛ متوجه می‌شوید که حضرت محمد(ص) قبل از مبعث شدن هم به تجارت و فعالیت‌های تجاری مشغول بودند و عمده فعالیت و درآمد ایشان از راه خرید و فروش کالا‌های مختلف بوده است.
آیا ارز دیجیتال قمار محسوب می‌شود؟
خیر، ارزهای دیجیتال پروژه‌هایی با کاربرد واقعی در فضای مجازی هستند. هر کدام از این ارز‌ها نماد یک پروژه خاص هستند که تلاش می‌کند تا یک مشکل را در دنیای واقعی یا مجازی حل کند و برای جمع‌آوری سرمایه مورد نیاز فعالیت‌هایش توکن مخصوص خود را لانچ کرده است.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که در سال‌های اخیر ارزهای دیجیتالی مانند دوج‌کوین یا شیبا اینو با عنوان میم کوین وارد بازار شده‌اند که کاربرد خاصی ندارند و بیشتر یک شوخی اینترنتی شناخته می‌شوند که طرفداران زیادی هم پیدا کرده‌اند. این میم کوین‌ها نوسانات شدیدی را در طول زمان تجربه می‌کنند و سرمایه‌گذاری بر روی میم کوین‌ها را می‌توان نوعی قمار به‌حساب آورد.
موضع مراجع تقلید و علمای اسلامی درباره ارز دیجیتال
اگر معامله‌گری معتقد به اصول اسلام باشید؛ برای شما مهم است که مراجع تقلید بزرگ درباره ارز دیجیتال چه نظراتی داشتند. عموماً مسائل اقتصادی یکی از پر اختلاف‌ترین مباحث میان علمای اسلام است و نمی‌توان حکم ثابتی را درباره فعالیت‌های اقتصادی پیدا کرد. در این بخش قرار است تا فتوای هر یک از مراجع تقلید را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم.
موضع مراجع تقلید و علمای اسلامی درباره ارز دیجیتال
آیت‌الله سیستانی
درباره ارزهای دیجیتال، آیت‌الله سیستانی این نوع ارز‌ها را متوقف اعلام کرده و توصیه می‌کنند که مکلّفین در این زمینه به مجتهد جامع‌الشرایط دیگری مراجعه کنند. همچنین، هبه و قرض دادن ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین نیز صحیح نیست. از نظر ایشان، اگر در معاملات ارزی، فقط نوسانات قیمت ارز‌ها مورد معامله قرار گیرد و ارز فروخته نشود، چنین معاملاتی جایز نیست و باطل است. در کل، فعالیّت در بازار‌هایی همچون فارکس و مشابه آن، درصورتی‌که مبتلا به ربوی بودن، قمار، یا فروش دین به دین باشد، حرام است.
آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به معامله ارزهای دیجیتال نظر خاصی ندارد و ایشان در پاسخ به شبهات مسلمانان اعلام کردند که در مواردی که قانون مصوبی درباره‌اش وجود ندارد؛ نیاز است تا به مجتهد جامع‌الشرایط مراجعه کنید. البته درباره معاملات CFD و فیوچرز و باینری آپشن به دلیل عدم مالکیت کاربران بر دارایی و تنها کسب درآمد از نوسانات ارز دیجیتال، این‌گونه معاملات را باطل و جایز نمی‌دانند و احتیاط را واجب می‌دانند.
آیت‌الله مکارم شیرازی
آیت‌الله مکارم شیرازی معامله بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را دارای اشکال می‌دانند. این مرجع تقلید به علت عدم مشخص بودن منشأ بیت کوین و ابهامات زیادی که درباره ارزهای دیجیتال وجود دارد، معامله و سرمایه‌گذاری در این بازار را جایز نمی‌دانند.
اخیراً با رشد بازی‌های کلیکی تلگرامی مانند نات کوین و همستر کامبت پرسشی از دفتر ایشان شد که مجدد انجام این بازی‌ها و کسب درآمد از ایردراپ‌های این چنینی باطل اعلام شد. عمده مشکل آیت‌الله مکارم شیرازی نوسانات شدید قیمتی و عدم وجود پشتوانه مشخص است. ایشان اعتقاد دارند که عدم قطعیت و اطمینان در معاملات ارز دیجیتال باعث می‌شود تا این‌گونه معاملات به قمار و سفته‌بازی شبیه شوند.
آیت‌الله نوری همدانی
آیت‌الله نوری همدانی در جلسه‌ای با طلبه‌های حوزه علمیه در پاییز ۱۴۰۳ اعلام کردند که در موارد جدیدی مانند ارز دیجیتال و هوش مصنوعی باید متخصصان نظر بدهند؛ اما به نقل از ویکی‌شیعه، ایشان معاملات ارز دیجیتال را به‌کلی باطل دانستند و ورود به این بازار را برای مسلمانان جایز نمی‌دانند. این حکم در سایت شخصی ایشان وجود ندارد و تنها منبع استناد سایت ویکی‌شیعه است.
آیت‌الله شبیری زنجانی
آیت‌الله شبیری زنجانی به‌صورت کلی معامله ارزهای دیجیتال را خلاف ندانستند؛ اما استفاده از ارز دیجیتال در مقاصد ایجاد مفسده و فعالیت‌های غیرقانونی را دارای اشکال دانسته‌اند.
صافی گلپایگانی
آیت‌الله صافی گلپایگانی معتقد است که خرید و فروش ارزهای دیجیتال محل اشکال است؛ چرا که این ارز‌ها دارای پشتوانه محکم و معتبری نیستند؛ اما استخراج ارز دیجیتال و فروش آن به غیرمسلمانان مشکلی ندارد.
آیا معاملات ارز دیجیتال مشروط به شرایط خاصی حلال است؟
اکثر مراجع تقلید اعلام کرده‌اند که معاملات ارز دیجیتال دارای اشکال است و جایز نیست. این مسئله باعث شده است که مسلمانان کمی گارد منفی نسبت به این معاملات داشته باشند. البته آیت‌الله صافی گلپایگانی استخراج و فروش ارزهای دیجیتال به غیرمسلمانان را بدون مشکل دانسته‌اند.
بیشتر اشکالاتی که درباره بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال گرفته‌اند؛ عدم وجود پشتوانه قوی برای ارز‌ها بوده است که پروژه‌های کاربردی در پشت برخی از ارز‌ها می‌تواند این شبه را برطرف کند. از طرف دیگر، غیرقابل‌پیش‌بینی بودن و نوسانات شدید ارزهای دیجیتال هم با تحلیل تکنیکال و فاندامنتال تا حد زیادی برطرف می‌شود. در نهایت از نظر شرعی این مراجع هستند که حلال یا حرام بودن را مشخص می‌کنند و با توجیهات ما امکان تبدیل معامله در شرایط خاص به حلال وجود ندارد.
*انتهای رپورتاژ آگهی
انتهای پیام
