فقدان سینمای بومی مشهود است + صوت

حمید بهمنی، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه سینما از فرهنگی بومی و ایرانی فاصله گرفته است، گفت: مشکل بومی بودن سینما، سال‌هاست که وجود دارد. هنر هفتم تکیه خود را روی فرهنگ بومی و ایرانی متمرکز نکرده بلکه مدینه فاضله خود را جای دیگر جست‌وجو می‌کند! این ویژگی را در جشنواره چهل‌وسوم فیلم فجر هم شاهد بودیم و آثاری که در این دوره به نمایش درآمد جز چند مورد فاقد فرهنگ بومی و ملی بود.

وی افزود: بی‌توجهی به فرهنگ بومی و ایرانی در حالی است که تجربه ثابت کرده ما اگر به شکلی زیبا به زیست‌بوم خود توجه کنیم قادر خواهیم بود در جهان نیز موفقیت‌های لازم را به دست آوریم. بهترین نمونه در این میان فیلم‌های مجید مجیدی است. در آثار این فیلمساز هم فرهنگ بومی به شکلی زیبا مورد نظر قرار می‌گیرد  هم اینکه احساسات همه مردم دنیا را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. «باران»، «بچه‌های آسمان» و «آواز گنجشک‌ها» بهترین مثال در این رابطه هستند.

کارگردان فیلم «گلوگاه شیطان» با اشاره به اینکه، نگاه به فرهنگ بومی شاخصه‌های متعددی دارد، تصریح کرد: یکی از پارامترها در این میان، توجه به فرهنگ مقاومت است که در کشورمان بعد از پیروزی انقلاب شکل گرفت و تا امروز هم ادامه دارد. وقتی درباره مقاومت حرف می‌زنیم نباید صرفاً از آن نتیجه‌گیری ظاهری و دم‌ دستی را داشته باشیم. یکی از محورهای مقاومت به فرهنگ‌سازی برای خانواده در آثار نمایشی برمی‌گردد. منظور اینکه، وقتی در آثار سینمایی به فرهنگ بومی و ایرانی توجه می‌شود در حقیقت، مقاومت فرهنگی را شاهد هستیم، مقاومتی که در شرایط رسانه‌ای فعلی ارزش آن بسیار زیاد است.

وی اضافه کرد: تمدن و فرهنگ، تنها به دوره اسلام ختم نمی‌شود زیرا کاوش‌هایی که سال‌های گذشته انجام‌شده، ثابت می‎کند ملت ایرانی تمدنی بیش از هفت هزار سال دارد. این امتیاز به اگر به شکلی دقیق و علمی در آثار سینمایی مورد توجه قرار گیرد دستاوردهای آن خیره‌کننده خواهد بود. 

بهمنی تاکید کرد: درباره کارکرد سینما و تلویزیون در اشاعه فرهنگ بومی قادر است بازتاب‌های اقتصادی هم برای خانواده‌ها داشته باشد. منظور اینکه اگر بتوانیم در جامعه این نکته را اشاعه دهیم که دیگر نیازی نیست برای یک مراسم عروسی، خرجی سنگین بر خانواده‌ها تحمیل شود جریانسازی مثبت و مهم پیش می‌آید یا نوع استفاده ما از انرژی یکی دیگر از کارکردهای توجه به فرهنگ بومی و ایرانی است. همچنین توجه به سفرهای مردم که تأثیرات مخرب آن را بر محیط‌ زیست به روشنی شاهد هستیم یکی دیگر از دستاوردهای پرداختن به فرهنگ بومی در سینما و تلویزیون است. دریچه‌های زیاد دیگری در پرداختن به زیست‌بومی وجود دارد و تنها کافی است به آن با دقت نگریسته شود. 

این سینماگر تاکید کرد: برای اینکه زبان فارسی پاس داشته شود فرهنگستان زبان و ادب فارسی وجود دارد. این اتفاق در هنر نیز می‌تواند رخ دهد البته منظور شکل اجرایی و دستوری نیست بلکه بیشتر فرهنگسازی مدنظر است. این اتفاق اگر رقم خورد علاوه بر سینما تأثیراتش را در دیگر بخش‌های هنر هم شاهد خواهیم بود. آن چیزی که امروز در موسیقی و کنسرت‌هایی که برگزار می‌شود می‌بینیم هیچ ربطی به فرهنگ بومی ما ندارد این لجام‌گسیختگی در موسیقی در شرایط است که موسیقی ایرانی بهترین استانداردها را دارا است. جدا از موسیقی می‌خواهم به نقاشی هم اشاره کنم. مینیاتور ایرانی در دنیا بی‌نظیر است اما آن چیزی که امروز در سطح بازار شاهدش هستیم کپی‌های بی‌کیفیت از آثار خارجی است! تمام این بی‌توجهی به فرهنگ بومی از نبود مکانی برای فرهنگسازی در این رابطه رقم می‌خورد.

سینمای غرب در پی تصویرسازی مخدوش از ایران است، بیان کرد: در سال‌های اخیر بسیاری از تولیدات سینمایی و سریال‌های غرب روی یک نکته تمرکز دارند آن‌هم اینکه چهره‌ای مخدوش از کشورمان نشان دهند. این هجمه با ساخت فیلم‌های ایرانی می‌تواند از بین رود. وقتی اروپایی‌ها در قالب توریست به ایران می‌آیند و با تمدن ایرانی آشنا می‌شوند مجذوب و مسحور آن شده و از آن به نیکی یاد می‌کنند. کافی است زیبایی‌های بومی را بتوانیم در آثار سینمایی هم نشان دهیم. مطمئن باشید اگر این اتفاق رخ دهد نتایج مطلوبی به دست خواهیم آورد. بگذارید از فیلم «در آغوش درخت» نام برم که سال گذشته از طرف کشورمان به اسکار معرفی شد. این فیلم به شدت کاری شریف بود که در خود زیبایی‌هایی فرهنگی و بومی را مد نظر قرار داده بود.

گفت‌وگو از داوود کنشلو