«۲۱ هفته بریز و بپاچ» برای فرزندپروری

به گزارش ایکنا؛ «۲۱ هفته بریز و بپاچ» دفتر هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و مهارت‌آموزی است که با طراحی رضا تبریزی از سوی انتشارات طبیبانه منتشر شده است. این بسته آموزشی مشترک والد و کودک، شامل یک دفتر برنامه‌ریزی و ۳ جلد کتاب «ماهر شویم» است که به همراه این کتاب‌ها، ۲۱ عدد استیکر به منظور پایان بخشیدن به هر بخش از دوره و یک عدد پیکسل برای ایجاد علاقه در کودک به دوره نیز وجود دارد.

این بسته، ۲۱ هفته از زندگی یک خانواده را در سایه آموزش‌های ضروری خود قرار می‌دهد و مطابق برنامه جامع موفقیت کودک و نوجوان، سبک زندگی جدیدی را برای اوقات فراغت به ویژه در تابستان معرفی می‌کند. در واقع اگر قرار است هدفی مشخص شود، باید یک برنامه مدور در جریان باشد و طی این هفته‌ها، سیستم عادت در خانواده‌ها و بین والدین و فرزندان جاری شود. به همین دلیل ۲۱ هفته انتخاب و هدفگذاری شده است تا خانواده‌ها روی مهارت‌های کودک با برنامه‌ریزی کار کنند.  

کتاب «ماهر شویم»، مجموعه کتاب‌های مهارت و سرگرمی است که پرچمدار نظام تربیتی و پرورشی کودک و نوجوان بوده و هدف اصلی آن، طراحی مسیر «از مهارت تا موفقیت» است. در این مجموعه به آشنایی کودک و نوجوان با فرهنگ سخت کوشی ایرانیان و معرفی الگو‌های مناسب با نیاز‌های کودکان و نوجوانان توجه شده است که از سوی واحد کودک و نوجوان انتشارات علمی «آفتابگردون» منتشر شده است.

روش کار با این مجموعه بدین ترتیب است که؛ هر کتاب برای ۲۱ روز کار هدفمند طراحی شده و در هر کتاب ۲۱ صفحه به صورت کاریکارتور‌های تعاملی برای آموزش مهارت‌های زندگی، اجتماعی و کارآفرینی درنظر گرفته شده است. در هر کتاب چهار بخش برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای آشنایی و عادت دانش‌آموزان به ثبت علاقه‌مندی‌ها و ایده‌های جدید وجود دارد. همچنین یک صفحه به معرفی و بررسی کتاب توسط دانش آموز اختصاص پیدا کرده است. در بخش هنری نیز مهارت‌های زیبانویسی، نقاشی، اوریگامی و کاردستی به صورت پروژه‌های متنوع و کاربردی ارائه شده است تا مهارت‌ها و سرگرمی در قالب «کتاب کار در منزل» بدون نیاز به والدین و مربیان پرورش یابد. 

والدین با استفاده از این بسته‌ها می‌توانند برخلاف آنچه در جامعه و مدارس وجود دارد و روی اختلالات کودکان کار می‌شود، بر موضوع توانمندی‌های کودکان کار کنند. هدف این مجموعه تمرکز بر بخش رشد کودکان است. یکی از نکات اصلی که در طراحی این بسته درنظر گرفته شده است، ارتباط مؤثر است. نگرش دنیا بعد از مهارت زندگی به سمت مهارت، تعاملات، کار گروهی و ارتباط بین اعضا خانواده رفته است و والدین با این بسته فضایی را در خانه برای فرزندان ایجاد می‌کنند تا فرزندان احساس ارزشمندی کنند.

از رضا تبریزی پیش از این کتاب‌هایی، چون «آموزش تصویری کتاب هنر دبستان» (پنج جلدی)، مجموعه کتاب‌های «زیبا بنویسیم» (آموزش خط تحریری) «آموزش و تمرین خوشنویسی خط نستعلیق تحریری از حرف تا سطر» و... منتشر شده است. این مدرس هنر، خلاقیت و زیبانویسی در طول بیش از سه دهه اقدام به تألیف حدود ۸۰ عنوان کتاب کرده است.

خبرگزاری ایکنا در این راستا با رضا تبریزی، طراح برنامه جامع موفقیت کودک و نوجوان(21 هفته بریز و بپاچ) گفت‌وگو کرده است. 

وی معتقد است: حدود ۹۵ درصد از افرادی که در جامعه زندگی می‌کنند، هدف‌گذاری مشخصی برای خود ندارند و حتی ۵ درصدی که هدف دارند، معمولاً آن را به برنامه‌ای منسجم و ساختاریافته تبدیل نمی‌کنند. این موضوع به ذهنم خطور کرد که برای اجرای ساختار برنامه‌ریزی و هدف‌مندی در زندگی خانواده‌های ایرانی، می‌توان از یک دفتر برنامه‌ریزی یا پلنر استفاده کرد. مطالعات من روی پلنرها نشان می‌داد که بیشتر آنها برای برنامه‌ریزی کارهای اجرایی طراحی شده‌اند (که به آنها معمولاً To-Do List می‌گویند) اما در کنار این موارد، برنامه‌هایی برای مطالعه، خواب، لاغری، جذب کالری و مسائل دیگر نیز در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی که حوزه فعالیت من مربوط به کودکان، نوجوانان و خانواده‌هاست، تصمیم گرفتم دفتری طراحی کنم که مختص هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و مهارت‌آموزی باشد. 

تبریزی ادامه داد: در طول بیش از ۵ سال، مدل‌های مختلف دفترهای برنامه‌ریزی ایرانی و خارجی را بررسی کردم و به این نتیجه رسیدم که اگر هدف ما داشتن خانواده‌های هدفمند است، باید بازه زمانی مشخصی را در نظر بگیریم؛ چراکه در اصول هدف‌گذاری SMART (هوشمند)، بخشی به نام Time یا زمان‌بندی وجود دارد که مشخص می‌کند در چه بازه‌ای باید به هدف مورد نظر برسیم یا به آن نزدیک شویم. به همین دلیل، زمان ۲۱ هفته را انتخاب کردم. عدد ۲۱ به تحقیقات یک جراح معروف به نام مکسول مالتز برمی‌گردد که متوجه شد بیمارانش پس از ۲۱ روز به تغییرات ظاهری ناشی از جراحی‌های پلاستیک عادت می‌کنند و دیگر حالت تعجب‌آور اولیه را ندارند. هدف این است که در مدت ۲۱ هفته(که کمتر از شش ماه است)، والدین و کودکان هر شب کنار هم بنشینند و ارتباط مؤثر را که حلقه گمشده بسیاری از خانواده‌هاست، دوباره برقرار کنند. 

وی تصریح کرد: آمارهایی که بررسی کردم نشان می‌دهد؛ ارتباط مؤثر بین والدین و کودکان در روز به طور متوسط فقط ۱۵ دقیقه است. این موضوع تأکید می‌کند که باید بیشتر روی ارتباط مؤثر با کودکان کار کنیم، زیرا اگر این ارتباط تقویت شود، می‌توانیم از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کرده و فرهنگ‌سازی خانوادگی را بهبود بخشیم. این کار فضایی شاد و پرنشاط در خانواده ایجاد می‌کند که اعتماد کودکان و نوجوانان به خانواده افزایش یافته و فرهنگ‌پذیری آنها تقویت می‌شود.

این پژوهشگر حوزه اوقات فراغت با اشاره به جزئیات اجرای این برنامه هدفمند گفت: برای هر هفته یک هدف مشخص تعیین می‌کنیم و براساس آن، مشوق‌هایی در نظر می‌گیریم تا کودک یا نوجوان در طول هفته به آن هدف برسد. این مشوق‌ها می‌تواند مالی، معنوی، فرهنگی یا حتی فعالیت‌هایی مانند رفتن به پارک، سینما یا مکان‌های دیگر باشند. به این ترتیب، کودک به وضوح می‌داند که در طول هفته باید چه هدفی را دنبال کند و ساختار نظم‌پذیری و برنامه‌ریزی در او تقویت می‌شود. 

وی ادامه داد: یکی از فعالیت‌های جذابی که می‌توان انجام داد، این است که هر هفته، والد از کودک بخواهد غذاهایی که دوست دارد را انتخاب کند و سپس با هم مواد اولیه آن را تهیه کرده و یک روز در هفته را به پختن آن غذا اختصاص دهند. در کنار این فعالیت، بحث شکرگزاری نیز بسیار مهم است. باید بدانیم که چه چیزهایی را شکرگزار باشیم و این موضوع را به کودکان آموزش دهیم. همچنین، توجه به ایده‌ها و جملات کودکان بسیار اهمیت دارد. وقتی کودکان احساس کنند که ایده‌ها و نظراتشان در خانواده ارزشمند است، حس ارزشمندی در آنها تقویت می‌شود و این موضوع می‌تواند در آینده برایشان بسیار مفید باشد.

تبریزی بیان کرد: یکی از نکاتی که همیشه به آن توجه می‌کنم، حدیثی از پیامبر اکرم(ص) است که می‌فرمایند: «علم را با نوشتن به بند بکشید.» این بدان معناست که باید تمام اتفاقات مهم در خانواده را ثبت کنیم، از دیدن یک فیلم مناسب تا بازدید از یک وب‌سایت یا شبکه اجتماعی مفید و حتی جملات و نکات مهمی که در آنها وجود دارد. همچنین، چالش‌هایی که با آنها مواجه می‌شویم را نیز باید ثبت کنیم تا زندگی را به شکلی ماجراجویانه و جذاب تبدیل کنیم. زندگی باید فراز و نشیب‌هایی داشته باشد تا انرژی لازم برای یادگیری تکنیک‌های حل مسئله در آینده فراهم شود.

وی اضافه کرد: با ثبت این اتفاقات، علاوه بر ایجاد آرامش، دقت نظر و تفکر بیشتری در مورد مسائل به وجود می‌آید. نوشتن کار سخت‌تری است و این فرهنگ نوشتاری می‌تواند به فرزندان منتقل شود. این فرهنگ‌سازی برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و مهارت‌آموزی به خانواده‌ها کمک می‌کند تا ضمن یادگیری مهارت‌های توسعه فردی در طول ۲۱ هفته، از این مهارت‌ها در حوزه فرزندپروری نیز استفاده کنند.