لزوم استفاده از روش‌های مبتکرانه برای انتقال مفاهیم جهانی قرآن به جوانان
سخنرانان در نشست بررسی روش‌های نشر پیام الهی در نمایشگاه قرآن کریم بر استفاده از روش‌های ابتکاری و جذاب برای انتقال روح پیام قرآن کریم به جوانان در سراسر جهان تأکید کردند.
به گزارش ایکنا، نشست بررسی روش‌های نشر پیام الهی (رسالات الله) با حضور چهار مهمان خارجی از اوگاندا، بوسنی، ترکیه و ایتالیا در بخش بین‌الملل سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن تهران برگزار شد.
در این نشست ابتدا شیخ شعبان رمضان موباجه (Sheikh Shaban Ramadhan Mubaje) مفتی اوگاندا در سخنانی گفت: در اوگاندا مسلمانان 63 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. مفتی اعظم در این کشور نقش مهمی دارد و به عنوان رهبر و و مرجع دینی شناخته می‌شود. این کشور از شمال با سودان، از شرق با غنا، از جنوب با تانزانیا و از غرب با کنگو همسایه است. اسلام از سال 1844 وارد اوگاندا شده است و علی‌رغم اینکه دین نوپایی است در بین مردم رواج و محبوبیت زیادی دارد.
لزوم ترکیب روش‌های سنتی و مدرن در تبلیغ اسلام
وی افزود: مردم این کشور به صورت خودجوش در زمینه برنامه‌های اسلامی فعال هستند و دولت هم از این گونه فعالیت‌ها حمایت می‌کند. در این کشور 300 مدرسه قرآنی وجود دارد و در 315 مدرسه هم دروس اسلامی تدریس می‌شود. در آموزش عالی هم دروس اسلامی و مطالعات دینی و قرآنی تدریس می‌شود. جامعه المصطفی نیز در این کشور شعبه دارد.
وی افزود: در زمان پیامبر اکرم(ص) مردم مستقیماً پیام الهی را از خود ایشان دریافت می‌کردند یا برخی صحابه را به کشورهای دیگر می‌فر‌ستادند تا پیام قرآن را به آنها ابلاغ کنند. امروز در قرن بیست و یکم ما به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم پیام اسلام را هم به صورت رو در رو و حضوری و هم از طریق شبکه‌های مجازی و با استفاده از تکنولوژی روز به گوش جهانیان برسانیم. امامان جماعات نقش مهمی در تبلیغ عقاید اسلامی دارند و رسانه‌های جمعی مانند رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها نیز می‌توانند در این امر کمک کنند.
شیخ شعبان ادامه داد: با این حال ارتباطات مجازی باعث می‌شود مخاطب آنگونه که شایسته است با عمق تعالیم الهی آشنا نشود بنابر این ما در دنیای امروز به روش‌های سنتی و روش‌های مدرن تبلیغ در کنار هم نیاز داریم.
معضلات ترجمه‌های قرآن به زبان ایتالیایی
در ادامه کیارا سباستیانی(Chiara Sebastiani)، جامعه‌شناس دین اهل کشور ایتالیا در سخنانی به دشواری‌ها و معضلات ترجمه قرآن به زبان ایتالیایی پرداخت. وی گفت: جامعه مسلمانان در ایتالیا یک جامعه نوپا است که قدمت آن حدود یک قرن است. وی افزود: الحمدلله در سال‌های اخیر تعداد زیادی از ایتالیایی‌ها به اسلام گرویده‌اند از این رو می‌توان گفت نیمی از مسلمانان این کشور ایتالیایی هستند.
وی افزود: خدا را شاکرم که خود من هم سال‌های پیش به اسلام گرویدم. مشاهدات من نشان می‌دهد که مردم ایتالیا عموما درک درستی از اسلام و شناخت دقیقی از قرآن کریم ندارند. از سوی دیگر برخی مترجمان با غرض‌ورزی و از روی دشمنی با اسلام و مسلمانان و یا خصومت با فلسطین دست به ترجمه نادرست از قرآن زده‌اند که این امر بر روی درک عمومی مردم از اسلام تأثیر منفی گذاشته است.
علاوه بر این بسیاری از مترجمان ایتالیایی قرآن با زبان عربی آشنایی کامل و درستی ندارند و از این رو ترجمه‌های آنها دقیق نیست. برخی نیز قرآن را از روی ترجمه‌های انجام شده به زبان‌های دیگر ترجمه کرده‌اند که این امر تأثیر منفی بر کیفیت ترجمه آنها گذاشته است.
وی افزود: از این رو ترجمه‌های قرآن به زبان ایتالیایی، اکثرا از کیفیت و دقت لازم برخوردار نیستند. برخی ترجمه‌ها دقیق و ارزشمند هستند و برخی دیگر با تعصب و پیشداوری یا به طور سطحی و بدون دقت انجام شده است و نتوانسته‌اند روح قرآن و معنای باطنی آن را به مخاطب منتقل کنند. متأسفانه نظارت جامعی بر کار ترجمه قرآن به این زبان وجود ندارد.
به گفته این جامعه‌شناس، رسانه‌های ایتالیا تحت تأثیر رویکردهای آمریکایی و صهیونیستی به انتشار تصویر نادرست و تحریف شده از اسلام می‌پردازند و گاه با گزینش برخی آیات و تفسیر نادرست آنها می‌گویند اسلام دین جنگ و مخالف با صلح است.
سباستیانی ادامه داد: از این رو در نبود ترجمه‌های مناسب با نیازهای روز و قابل فهم برای عموم مردم از قرآن، مردم از طریق رسانه‌ها با اسلام آشنا می‌شوند بنابر این عموما درک نادرستی از این دین در بین مردم وجود دارد.
وی ادامه داد: در سطح دانشگاهی تحقیقات و کتاب‌ها و مقالات خوبی درباره اسلام از سوی اساتید و محققان ایتالیا انجام شده است. با این حال از آنجایی که در این تحقیقات از زبان آکادمیک و علمی استفاده شده است چندان نمی‌تواند برای جوانان جذاب باشد.
این استاد دانشگاه افزود: مشکل دیگر ما شبکه‌های اجتماعی است. در این شبکه‌ها اسلام به صورت سطحی و عامیانه به تصویر کشیده می‌شود و خبری از مفاهیم عمیق اسلامی نیست. بنابر این جوانان از طریق این رسانه‌ها نمی‌توانند با روح اسلام و تعالیم قرآن آشنا شوند.
به گفته وی برای حل این مشکلات باید افرادی باشند که آشنایی کاملی با زبان عربی و زبان قرآن داشته باشند و همزمان به زبان ایتالیایی مسلط باشند تا بتوانند ترجمه‌های معتبر و استانداردی از قرآن ارائه کنند. این ترجمه‌ها می‌توانند رویکردهای مختلفی داشته باشند اما به لحاظ دقت و انتقال پیام واقعی قرآن معتبر خواهند بود.
وی افزود: مسلمانان کشور ایتالیا باید روابط گسترده‌تری با غیر مسلمانان داشته باشند و در رویدادهای مشترک با آنها شرکت کنند تا در این تعاملات شناخت بهتری از اسلام برای عامه مردم ایتالیا حاصل شود. همچنین باید مدارس اسلامی وجود داشته باشد که کودکان را از همان دوران خردسالی با درست‌خوانی و ترجمه دقیق آیات آشنا کند.
وی ادامه داد: امروز بزرگترین چالش اسلام در ایتالیا را ضرورت پاسخگویی به شبهات درباره اسلام می‌دانم. برای نشر رسالات الله باید ابتکار داشته باشیم. مثلاً همانگونه که یک آگهی تبلیغاتی در ده ثانیه پیام خود را به صورت جذاب و ماندگار در ذهن بیننده منتقل می‌کند ما نیز باید از روش‌های جذاب و به روز برای تبلیغ اسلام استفاده کنیم.
لزوم توجه به روح قرآن در ترجمه‌ها
محمد آبای، استاد دانشکده الهیات دانشگاه مرمره و عضو سازمان دیانت ترکیه دیگر سخنران این نشست بود. این مترجم و محقق علوم قرآنی در سخنان خود گفت: این برای نخستین‌بار است که به ایران می‌آیم. من به عنوان یک فرد فعال در زمینه مطالعات اسلامی پیش از این درباره نقش مهم ایران در انتشار اسلام و جایگاه والای محققان ایرانی در این زمینه اطلاعات زیادی داشتم و از طریق اینترنت و در کتاب‌ها خوانده بودم اما الان با حضور در این کشور، گستردگی فعالیت‌های دینی و قرآنی در ایران را به عینه مشاهده کردم.
وی ادامه داد: ما الان در سازمان دیانت ترکیه در حال ترجمه قرآن به زبان ترکی هستیم. این پروه با روش ابتکاری و جدید انجام می‌شود و تنها ترجمه صرف نیست و مات سعی می‌کنیم مفاهیم عمیق قرآن را به درستی به خواندگان منتقل کنیم.
آبای ادامه داد: ما در ترجمه باید شرایط و اسباب نزول آیات را در نظر بگیریم. همچنین باید به شرح برخی دشواری‌های زبانی و اختلافات میان مفسران و مترجمان بپردازیم و در عین حال باید ترجمه منسجم و واحدی را ارائه دهیم.
این محقق علوم قرآنی ادامه داد: ما یک گروه هفت نفره هستیم که مامور انجام این ترجمه‌ایم و هر هفته یک بار جلسه داریم و ترجمه‌های خود را می‌آوریم و مطرح می‌کنیم و بهترین ترجمه را انتخاب می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما باید قرآن را به همه نسل‌ها منتقل کنیم. هر عصری مقتضیات خاص خود را دارد. برخی تفاسیر مثل تفسیر رازی علمی هستند و همه مردم نمی توانند از آن بهره ببرند. در گذشته هنرمندان خوشنویس سعی می‌کردند کلام خداوند را به زیباترین شکل به نگارش درآورند؛ تذهیبکاران نسخه‌های قرآن را به زیباترین شکل می‌آراستند؛ قاریان به زیباترین صوت قرآن را تلاوت می‌کردند و حافظان سعی می‌کردند قرآن را به صورت دقیق حفظ کنند. همه این تلاش‌ها برای جلب توجه مردم به عمق پیام الهی بود.
وی افزود: قرآن دو بعد مادی و معنوی دارد. مانند بدن انسان که روح و جسم دارد قرآن نیز دارای روح است. برای انتقال درست حقیقت قرآن به مردم باید از روش‌های روزآمد استفاده کنیم و با زبان روز با مردم سخن بگوییم. باید قرآن را به شکلی زیبا و جذاب برای جوانان ترجمه کنیم.
هنر قرآنی، زبان جهانی است
در پایان عزالدین دوراکوویچ، هنرمند خوشنویس اهل بوسنی و هرزگوین در سخنانی کوتاه گفت: من هنرمند هستم و هنرمندان با آثار خود سخن می‌گویند بنابر این من زیاد عادت به سخنرانی ندارم.
این هنرمند خوشنویس که به نمایندگی از هنرمندان بوسنی و هرزگوین برای شرکت در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به تهران آمده افزود: من در بوسنی به دنیا آمدم و دوران ابتدایی تا دبیرستان را آنجا سپری کردم. پس از جنگ بوسنی زبان عربی را فراگرفتم و زیر نظر اساتید به آموختن هنر خوشنویسی پرداختم. هنر خوشنویسی قرآنی در بوسنی علاقندان زیادی دارد و من بارها در سارایوو و دیگر شهرها نمایشگاه‌های زیادی برگزار کرده‌ام.
وی افزود: گاهی یک خوشنویس کل قرآن را به نگارش درمی‌آورد. گاه تنها یک سوره و گاه یک آیه را خوشنویسی می‌کند. اما گاه با نگارش زیبای تنها بخشی از یک آیه روح پیام الهی را به بیننده منتقل می‌کند و او را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این رسالت هنر قرآنی است.
دوراکوویچ تصریح کرد: هنر قرآنی یک زبان جهانی است و شیعه و سنی ندارد و همه می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند و از آن لذت ببرند. 
