مهمترین رخدادهای اجتماعی در سالی که گذشت

به گزارش ایکنا، سالی که گذشت یکی از سال‌های پر اتفاق و پرچالش برای ایران بود. در اردیبهشت ماه 1403 بالگرد حامل آیت‌الله رئیسی و همراهان ایشان در استان آذربایجان شرقی سقوط کرد. با شهادت رئیس جمهور و همراهانشان، روند مدیریت کشور با تغییر مواجه و برنامه‌ریزی سریع برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفت و پس از آن انتخاب وزرا، مدیران و مسئولان جدید آغاز شد. 

همین مسئله موجب شد برنامه‌ریزی برای برگزاری برخی از رویدادها با وقفه مواجه شود، اما در ادامه وزارتخانه‌ها، نهادها و سازمان‌ها تلاش کردند روند معمول اقدامات و طرح‌های خود را در پیش بگیرند.

در این مطلب، برخی از مهم‌ترین رویدادهای حوزه اجتماعی که در سال 1403 اجرا شد و برخی که اجرا نشد را در حوزه‌های مختلف با هم مرور می‌‌کنیم.

شورای عالی انقلاب فرهنگی

در سال ۱۴۰۳، شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران مصوبات مهمی را به تصویب رساند که در حوزه‌های مختلف تأثیرگذار بودند. مهم‌ترین این مصوبات عبارت‌اند از:

1. اصلاحات در نظام سنجش و پذیرش آموزش عالی شامل: حذف تأثیر قطعی معدل پایه دهم: در جلسه شماره ۹۱۲ مورخ ۲ بهمن ۱۴۰۳، شورا تصمیم به حذف تأثیر قطعی معدل پایه دهم در فرآیند پذیرش دانشگاه‌ها گرفت. این اقدام با هدف کاهش فشار روانی بر دانش‌آموزان و تمرکز بیشتر بر پایه‌های یازدهم و دوازدهم صورت پذیرفت.

افزایش تدریجی تأثیر سوابق تحصیلی: بر اساس مصوبه شورا، تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه‌ها به‌صورت تدریجی افزایش می‌یابد: ۴۰ درصد در سال ۱۴۰۲، ۵۰ درصد در سال ۱۴۰۳ و ۶۰ درصد در سال ۱۴۰۵.

2. تشکیل ستاد راهبری و نظارت سلامت: در جلسه شماره ۹۱۰ مورخ ۲۷ آذر ۱۴۰۳، شورا مصوبه‌ای را برای تشکیل «ستاد راهبری و نظارت سلامت» به تصویب رساند. این ستاد با هدف نظارت و راهبری سیاست‌های سلامت در کشور ایجاد شد.

۳. تعیین روز شهدای خدمت در تقویم رسمی کشور: در جلسه ۹۱۰، شورا مصوبه‌ای را برای تعیین «روز شهدای خدمت» در تقویم رسمی کشور به تصویب رساند. این اقدام به منظور گرامیداشت یاد و خاطره افرادی است که در حین خدمت به کشور جان خود را از دست داده‌اند.

۴. اصلاح و تکمیل اساسنامه ستاد مرکزی اعتکاف:در جلسه شماره ۹۰۹ مورخ ۱۳ آذر ۱۴۰۳، شورا مصوبه‌ای را برای اصلاح و تکمیل موادی از اساسنامه ستاد مرکزی اعتکاف به تصویب رساند. این تغییرات با هدف بهبود ساختار و عملکرد این ستاد انجام شد.

5. ابلاغ اولویت‌های چهارساله شورای عالی انقلاب فرهنگی: ماده واحده «اولویت‌های چهارساله شورای عالی انقلاب فرهنگی» كه در جلسه 907 مورخ 1403/8/15 این شورا، به تصویب رسیده برای اجرا ابلاغ شد. 

6.ابلاغ اساسنامه بنیاد بین المللی امیرالمؤمنین علیه السلام: اساسنامه بنیاد بین‌المللی امیرالمؤمنین علیه السلام» که در جلسه 903 مورخ 06‏/06‏/1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه مورخ 23/05/1403 شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده بود برای اجرا ابلاغ شد.

مناسبت‌های اضافه شده به تقویم رسمی کشور

شورای فرهنگ عمومی در سال 1403 پیشنهادهایی برای اضافه شدن عناوین برخی روزها به تقویم رسمی کشور داشت که از بین پیشنهادهای ارائه شده: «۱۵ مهرماه به عنوان روز حماسه فلسطین- طوفان الاقصی»، «25 مهر ماه به عنوان روز نسل‌کشی کودکان و زنان فلسطینی»، «روز هشت آبان به عنوان روز محیط‌ بان» و «روز ۱۲ دی ماه به عنوان روز علوم انسانی اسلامی» تصویب و به تقویم رسمی کشور اضافه شد.

همچنین در راستای احیای سنت‌ها و بازآفرینی آئین‌های بومی و توجه به جایگاه معنوی و ارزشی برخی از محصولات کشاورزی در فرهنگ بومی مناطق مختلف کشور و در جهت توجه به ملاحظات زیست محیطی و فرصت‌های اقتصادی، صادراتی و تجاری و سابقه آئینی و سنتی در زمان کاشت یا برداشت محصول در فرهنگ‌های محلی؛ هفت مناسبت تحت عناوین روز گندم و نان، عسل، خرما، زعفران، انار، زیتون و گل محمدی و گلاب نیز به تصویب رسید که در ضمیمه تقویم سال 1404 درج می‌شود.

1403؛ سالی بدون جشنواره مد و لباس فجر 

سیزدهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر که قرار بود در سال 1403 برگزار شود، در این سال برگزار نشد و مسئولان کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، فقط توانستند فراخوان این دوره از جشنواره را در اسفند ماه اعلام و از پوستر این جشنواره رونمایی کنند. مسئولان این دوره از جشنواره همچنین اعلام کردند سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فجر 17 تا 24 خرداد 1404 برگزار می‌شود. یعنی در سال 1403 جشنواره مد و لباس فجر برگزار نشد. 

سالی بدون جشنواره مطبوعات و جشنواره ملی رسانه‌های ایران

نمایشگاه مطبوعات که بعد از هفت سال وقفه در سال 1402 دوباره احیا شده بود، در سال 1403 نیز برگزار نشد. همچنین معاونت امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت ارشاد مراسم اختتامیه بیست و دومین جشنواره ملی رسانه‌های ایران را برگزار نکرد.

ستاد ارتباطات و اطلاع‌رسانی بیست و دومین جشنواره ملی رسانه‌های ایران در این خصوص اعلام کرد: ضمن قدردانی از حضور پرشور و مشارکت فعال اهالی محترم رسانه، خبرنگاران، نویسندگان، عکاسان، فعالان فضای مجازی و همچنین مدیران محترم رسانه در بیست و دومین جشنواره ملی رسانه‌های ایران، با صلاح‌دید معاونت امور رسانه‌ای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با توجه به همزمانی ایام برگزاری اختتامیه جشنواره با تشکیل دولت جدید، مراسم اختتامیه تا زمان استقرار وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی به تعویق می‌افتد.

این اقدام با هدف هماهنگی‌های بیشتر با دولت چهاردهم اتخاذ شده تا توسط تیم مدیریتی جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این رویداد ملی تصمیم‌گیری شود.

سال پرشور عمره و برگزاری عمره دانشجویی و دانش‌آموزی

در سال 1403 بعد از حدود 10 سال وقفه در اعزام زائران عمره‌گذار دانشجو و دانش‌آموز به عمره مفرده آغاز شد.

در این سال با آغاز عملیات عمره از 28 آبان ماه تا 20 اسفند 173 هزار نفر در قالب 1710 کاروان عازم عمره شدند که چهار هزار نفر عمره دانشجویی و شش کاروان نیز عمره دانش‌آموزی بودند.

مسئولان سازمان حج و زیارت البته اعلام کرده‌اند: هدف گزاری آنها برای اعزام ۴۰۰ هزار نفر در سال است که احتمالا بازهم این رقم افزایش یابد.

در سال 1403 همچنین ثبت نام حج تمتع ۱۴۰۴، انجام و ۸۵ هزار زائر در قالب ۵۹۸ کاروان برای اعزام به عربستان کاروان‌بندی شدند. از این تعداد، ۶۰ درصد زائران مدینه قبل و ۴۰ درصد مدینه بعد خواهند بود. اعزام‌ها از ۲۱ ایستگاه پروازی در ایران به مقصد فرودگاه‌های جده و مدینه انجام می‌شود. تاریخ پرواز‌ها نیز از هشتم ذی‌القعده مصادف با ۱۵ اردیبهشت خواهد بود و مرحله رفت تا ۱۰ خرداد ادامه دارد. همچنین، ۱۰ تیرماه آخرین پرواز برگشتی از کشور عربستان به ایران خواهد بود.

وزارت بهداشت 

در سال ۱۴۰۳، وزارت بهداشت ایران برنامه‌ها و رویدادهای مهمی را در حوزه سلامت اجرا کرد که از جمله مهم‌ترین این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

۱. اجرای برنامه سلامت خانواده با رویکرد شهری:

وزارت بهداشت با هدف ارتقای سلامت خانواده، برنامه‌ای را با تمرکز بر شهرها آغاز کرد. این برنامه که از اردیبهشت ۱۴۰۲ شروع شده بود، تا سال ۱۴۰۳ به ۱۹۵ شهرستان گسترش یافت و هدف آن پوشش ۵۵ میلیون نفر بود. تاکید اصلی این برنامه بر خودمراقبتی و پیشگیری از بیماری‌ها، به‌ویژه در میان زنان و مادران باردار است.

۲. سه کلان برنامه وزارت بهداشت:

وزارت بهداشت سه برنامه اصلی را در سال ۱۴۰۳ معرفی کرد:

جهش تولید سلامت‌محور با مشارکت مردم: این برنامه با هدف افزایش تولیدات مرتبط با سلامت و ارتقای سطح خدمات بهداشتی اجرا شد.
- درمان رایگان کودکان زیر هفت سال که با تصویب هیئت دولت، درمان کودکان زیر هفت سال به‌صورت رایگان ارائه شد

- غربالگری سلامت کودکان: این برنامه با هدف شناسایی و پیشگیری از بیماری‌ها در کودکان اجرا شد.

۳. برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در حوزه سلامت:

در سال ۱۴۰۳، نمایشگاه‌های مهمی در حوزه سلامت برگزار شد از جمله:

نمایشگاه بین‌المللی ایمنی و بهداشت محیط کار: این نمایشگاه از ۱۳ تا ۱۶ مهر ۱۴۰۳ در تهران برگزار شد و به موضوعاتی مانند ایمنی صنعتی، تجهیزات حفاظت فردی و مدیریت ریسک پرداخت. 

- نمایشگاه ایران‌هلث ۱۴۰۳: این رویداد با هدف توسعه فناوری، شبکه‌سازی و به اشتراک‌گذاری تجربیات در حوزه سلامت برگزار شد و شرکت‌های داخلی و خارجی در آن حضور داشتند.

رفع فیلتر واتسآپ و گوگل پلی

دی ماه سال 1403 یکی از وعده‌های مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان البته نه به صورت کامل، محقق و واتساپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شد.

مأموریت‌های متعدد هلال احمر و تداوم آن در نوروز 1404

در سال ۱۴۰۳، جمعیت هلال احمر ایران در مأموریت‌های متعددی شرکت داشت از جمله:

۱. امدادرسانی در حوادث ترافیکی: 19 هزار و 385 مأموریت در ۱۱ ماه از ابتدای سال تا پایان بهمن ۱۴۰۳ توسط نیروهای هلال احمر انجام شد.

۲. طرح ملی امداد و نجات نوروزی: هزار و 480 عملیات در نوروز: در طرح ملی امداد و نجات نوروزی ۱۴۰۳، نیروهای هلال احمر هزار و 480 عملیات امدادی انجام دادند که شامل امدادرسانی به بیش از هشت هزار نفر بود

۳. امدادرسانی در سایر حوادث: ۲۵۷ مأموریت در ۷۲ ساعت: در بازه زمانی ۷۲ ساعته در اسفند ۱۴۰۳، نیروهای هلال احمر ۲۵۷ مأموریت امداد و نجات انجام دادند که منجر به انتقال ۱۰۵ نفر به مراکز درمانی شد. 

۴. خدمات بهداشتی و درمانی: خدمات به زائران عتبات عالیات: در این سال ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به 75 هزار نفر از زائران در درمانگاه‌های هلال احمر در عراق انجام شد.

۵. حضور در عرصه‌های بین‌المللی: هلال احمر ایران با گسترش همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، به ویژه با کشورهای حوزه تمدنی مشترک، در ایجاد ارتباط بهتر و ارائه خدمات بشردوستانه نقش‌آفرینی کرده است.

6. حضور در مراسم اربعین و حج: مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر در ایام حج، اربعین، عمره مفرده و نیز معاینه پیش از اعزام حجاج و ارائه خدمات به زائران حج سال پرکاری را پشت سرگذاشت. 

چالش‌های متعدد زیست محیطی

در سال ۱۴۰۳، ایران با چالش‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه بود که تأثیرات گسترده‌ای بر اکوسیستم و زندگی شهروندان داشت. مهم‌ترین معضلات زیست‌محیطی این سال عبارت بودند از:

۱. آلودگی هوا:

آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین معضلات زیست‌محیطی کشور در سال 1403 بود و موجب شد تهران در طول یک سال فقط 7 روز هوای پاک داشته باشد. شرایط در کلان‌ شهرهای دیگر ایران نیز بهتر از تهران نبود و همین وضعیت موجب تعطیلی‌های متعدد شد. 

۲. بحران آب و فرونشست زمین:

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به فرونشست زمین در بخش‌های وسیعی از کشور شده است. مطالعات نشان می‌دهد که ۳.۵٪ از مساحت ایران تحت تأثیر فرونشست قرار دارد که این میزان از بالاترین نرخ‌های جهانی محسوب می‌شود.

۳. جنگل‌زدایی:

جنگل‌های ایران با تهدیداتی نظیر قطع بی‌رویه درختان، آتش‌سوزی و تغییر کاربری اراضی مواجه‌اند. ادامه این روند می‌تواند منجر به از دست رفتن بخش قابل‌توجهی از جنگل‌های کشور در دهه‌های آینده شود.

۴. بیابان‌زایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی:

تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی منجر به بیابان‌زایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی شده است که تهدیدی جدی برای تنوع زیستی کشور محسوب می‌شود.

۵. مدیریت پسماند:

مدیریت نامناسب پسماندها، به‌ویژه در مناطق شهری، به یکی از چالش‌های زیست‌محیطی کشور تبدیل شده است که نیازمند برنامه‌ریزی جامع و همکاری بین‌بخشی است. 

6. خشکی تالاب‌ها و تداوم خشکی دریاچه ارومیه 

در این سال نیز با تداوم خشک‌سالی شاهد خشک شدن بیشتر تالاب‌ها بودیم و تلاش‌ها برای احیای دریاچه ارومیه موفقیت‌آمیز نبود.