«میرو»؛ روایت‌گر قهرمانان ناشناخته دفاع مقدس
کارگردان فیلم «میرو» معتقد است این فیلم با نگاهی متفاوت به دوران دفاع مقدس، قهرمانان ناشناخته‌ای را از دیار سیستان و بلوچستان به تصویر می‌کشد و با فراتر رفتن از کلیشه‌های مرسوم در فیلم‌های جنگی، سعی دارد تا نه تنها نقش مردم این منطقه را در دفاع مقدس به‌نمایش بگذارد، بلکه واقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی آن را نیز در قالبی انسانی و ساده معرفی کند.
فیلم سینمایی «میرو» یکی از آثار متفاوت سینمای کشورمان است که به‌شکل خاص به فرهنگ و هویت مردم سیستان و بلوچستان پرداخته است. این فیلم که به کارگردانی حسین ریگی، فیلمساز بلوچ ساخته شده است، سعی دارد تصویری از زندگی مردم این منطقه را به نمایش بگذارد که به‌دور از کلیشه‌ها و تحریفات معمول، واقعی و انسانی است. سیستان و بلوچستان، با وجود ویژگی‌های طبیعی منحصر به‌فرد و تاریخ فرهنگی غنی، در سینمای ایران کمتر به‌طور کامل و جامع معرفی شده است. در «میرو»، کارگردان با خلق داستانی ساده و در عین حال عمیق، به معرفی بخشی از این فرهنگ غنی پرداخته و تماشاگر را با لحظات زیبا و غم‌انگیز زندگی مردم بلوچ آشنا می‌کند.
این فیلم همچنین به‌طور غیرمستقیم به مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم سیستان و بلوچستان نیز اشاره می‌کند، اما این مسائل را نه به‌عنوان عنصر اصلی داستان، بلکه به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره و در پس‌زمینه فرهنگی آن به نمایش می‌گذارد. در «میرو» فیلمساز تلاش کرده تا مخاطب را به‌جای نمایش یک زندگی سخت و بی‌امید، با دنیای پر از آرزوها و امیدهای مردم بلوچ روبه‌رو کند. این اثر نشان‌دهنده آن است که در دل این منطقه، فرهنگ و سنت‌ها، همواره به‌عنوان منابعی غنی برای مقاومت و تاب‌آوری در برابر مشکلات مطرح می‌شوند.
ایکنا با حسین ریگی کارگردان این فیلم سینمایی گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا - به‌عنوان یک فیلمساز بلوچ، چه انگیزه‌ای برای پرداختن به فرهنگ و جغرافیای سیستان و بلوچستان دارید؟ چرا تصمیم گرفتید این جغرافیا را در آثار سینمایی خود معرفی کنید؟
در ابتدا باید بگویم که به‌عنوان یک فرد اهل سیستان و بلوچستان، همیشه از کم‌توجهی و تحریف‌های صورت‌گرفته در سینما نسبت به این منطقه ناراحت بودم. متاسفانه در بسیاری از فیلم‌ها، سیستان و بلوچستان تنها با جنبه‌های منفی نشان داده شده بود. مثلا خشکسالی‌ها، مشکلات اجتماعی و اقتصادی اما واقعیت‌های این منطقه بسیار عمیق‌تر از این موارد است. این منطقه، با تاریخ غنی و مردمی که فرهنگ‌های مختلفی دارند، باید به شیوه‌ای واقعی و شایسته در سینما به تصویر کشیده شود. بنابراین تصمیم گرفتم که فیلم‌هایی بسازم که نشان‌دهنده زندگی روزمره مردم این دیار، زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی آن باشد.
ایکنا - در آثار خود از دو وجه، یعنی جغرافیا و فرهنگ به این منطقه پرداخته‌اید. به نظر شما کدام‌یک از این دو جنبه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد؟
پاسخ به این سوال خیلی ساده نیست. به‌نظر من هر دو وجه از اهمیت بالایی برخوردار هستند. از یک سو، جغرافیا و ویژگی‌های طبیعی منطقه، مثل دریاچه‌ها، کوه‌ها و بیابان‌ها، هویت خاص سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد. این موارد نه تنها در زیبایی‌های طبیعی بلکه در شکل‌گیری نوع زندگی مردم نیز تاثیرگذار هستند. از سوی دیگر، فرهنگ مردم و آداب و رسومشان از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که باید در سینما منعکس شود. همیشه سعی کردم این دو جنبه را به‌طور همزمان نمایش دهم تا مخاطب تصویری جامع از سیستان و بلوچستان به دست آورد. به‌ویژه در پرداختن به اقوام مختلف و زبان‌های متعدد این منطقه، سعی کرده‌ام به‌طور واقعی به تنوع فرهنگی آن پرداخته شود.
ایکنا - بسیاری از فیلم‌ها در سینمای ایران به دفاع مقدس پرداخته‌اند. شما هم با نگاهی متفاوت به این موضوع پرداخته‌اید. چرا تصمیم گرفتید زاویه‌ای جدید از دفاع مقدس را به نمایش بگذارید؟
دفاع مقدس یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ ایران است و بدون شک باید در سینما به آن پرداخته شود اما متاسفانه در بسیاری از آثار سینمایی، به‌ویژه در حوزه دفاع مقدس، قهرمانان و شخصیت‌ها به‌گونه‌ای نمایان می‌شوند که خیلی از مردم نمی‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند. آنها معمولاً افرادی با ویژگی‌های دست‌نیافتنی و خارق‌العاده هستند. همیشه احساس می‌کردم که این تصویر، به‌ویژه برای مخاطبان جوان، ممکن است ارتباطی با واقعیت‌های روزمره زندگی‌شان نداشته باشد. به همین دلیل، تصمیم گرفتم در فیلم‌هایم، قهرمانان را از میان مردم عادی انتخاب کنم. کسانی که در همان شرایط عادی زندگی کرده‌اند و در لحظات سخت، تصمیم‌های بزرگ می‌گیرند. در فیلمی که به شهدای سیستان و بلوچستان پرداختم، هدفم این بود که مردم این منطقه که در دوران جنگ نقش مهمی داشتند، در کانون توجه قرار گیرند. در دوران دفاع مقدس بیش از دو هزار شهید داشتیم که هیچ‌گاه به‌طور خاص به آنان پرداخته نشده است.
ایکنا - در بسیاری از آثار سینمای دفاع مقدس، قهرمانان معمولاً ویژگی‌هایی دارند که دست‌نیافتنی است. شما در فیلم‌های خود سعی کردید این قهرمانان را از میان مردم عادی انتخاب کنید. چرا این رویکرد برای شما مهم بود؟
همان‌طور که گفتم، در سینمای دفاع مقدس اغلب قهرمانان به‌گونه‌ای به تصویر کشیده می‌شوند که مردم احساس می‌کنند این شخصیت‌ها از دنیای آنها جدا هستند. در حالی که حقیقت این است که قهرمانان واقعی، کسانی هستند که از دل همین مردم معمولی بیرون آمده‌اند. کسانی که نه در آرزوها، بلکه در واقعیت‌های سخت زندگی بزرگ شده‌اند. در فیلم‌های من، هدف این بود که نشان دهم هر فرد عادی، اگر در شرایط خاص قرار گیرد، می‌تواند قهرمان باشد. این نوع قهرمانی برای مخاطب بسیار ملموس‌تر و قابل درک‌تر است.
ایکنا - یکی از مشکلات اصلی که فیلمسازان بومی با آن مواجه هستند، حمایت‌های محدود از فیلم‌های کودک و نوجوان و فیلم‌های بومی است. شما به‌عنوان یک فیلمساز بلوچ، چگونه با این مشکلات کنار آمده‌اید؟
بله، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که با آن مواجه‌ام، همین مسئله است. در سینمای ایران، فیلم‌های کودک و نوجوان و به‌ویژه فیلم‌های بومی به‌ندرت مورد حمایت قرار می‌گیرند. وقتی با تهیه‌کنندگان صحبت می‌کنم، اغلب می‌گویند که این نوع فیلم‌ها فروش خوبی ندارند و به‌دلیل مخاطب محدودشان، صرفه اقتصادی ندارد. این مسئله به‌ویژه در مورد فیلم‌های بومی و با موضوعات خاص که مخاطب خاص دارند، خیلی بیشتر مشهود است؛ اما با وجود این مشکلات، همچنان به این مسیر ادامه می‌دهم، چون به‌عنوان یک فیلمساز، وظیفه خود می‌دانم که فرهنگ و هویت خود را در سینما به نمایش بگذارم. البته باید بگویم که در برخی موارد، حمایت‌های محدود از نهادهای دولتی و سازمان‌های فرهنگی مثل استانداری و منطقه آزاد چابهار کمک‌کننده بوده است.
ایکنا - آیا احساس می‌کنید که سینمای ایران به‌ویژه در حوزه فیلم‌های کودک و نوجوان به اندازه کافی به نیازهای سینمایی این گروه سنی توجه می‌کند؟
متاسفانه باید بگویم که سینمای ایران در این زمینه به‌طور جدی به نیازهای سینمای کودک و نوجوان توجه نمی‌کند. فیلم‌های کودک و نوجوان در سینما جایگاه مناسبی ندارند و اغلب در معرض اکران قرار نمی‌گیرند. این یکی از دلایل اصلی است که بسیاری از فیلمسازان تمایلی به ورود به این ژانر ندارند. اما به‌عنوان یک فیلمساز بلوچ و فردی که به فرهنگ این منطقه و نیازهای کودک و نوجوان توجه ویژه‌ای دارم، امیدوارم روزی این فضا تغییر کند و سینما بتواند به ابزاری برای رشد و تربیت نسل‌های آینده تبدیل شود.
ایکنا - با توجه به شرایط اقتصادی و محدودیت‌های مالی، آیا همچنان به ساخت فیلم‌های بومی و کودک و نوجوان ادامه خواهید داد؟
واقعیت این است که بعد از ساخت سه فیلم در این حوزه، احساس خستگی می‌کنم. شرایط مالی دشوار است و وقتی به تهیه‌کنندگان می‌گویم که می‌خواهم فیلمی بسازم، اغلب به‌دلیل نبود صرفه اقتصادی، تمایلی به همکاری ندارند؛ اما هنوز به این مسیر ادامه می‌دهم، چون برای من مهم است که به نمایش فرهنگ و هویت منطقه‌ام بپردازم. شاید به‌زودی مجبور شوم ژانر فیلم‌هایم را تغییر دهم تا به شرایط سینمایی بهتر برسیم، ولی همچنان امیدوارم که سینما بتواند در این زمینه‌ها رشد کند.
ایکنا - آیا برنامه‌ای برای نمایش فیلم‌های خود در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان دارید؟
بله، همیشه دوست داشتم که مردم خود سیستان و بلوچستان فیلم‌های مرا ببینند. متاسفانه به‌دلیل کمبود سینماها و امکانات اکران در این مناطق، این کار بسیار دشوار است. با این حال، همیشه در تلاش بوده‌ام که فیلم‌هایم را به‌گونه‌ای نمایش دهم که مردم این منطقه نیز از آن بهره‌مند شوند. امیدوارم در آینده شرایط به‌گونه‌ای پیش برود که این امکانات برای همه مردم در دسترس باشد.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
