بیعت امت با علی(ع) پس از ۲۵ سال در روز غدیر + فیلم

عید غدیر یکی از مهم‌ترین اعیاد اسلامی خاصه در بین شیعیان است که یادآور یکی از بزرگ‌ترین و سرنوشت‌سازترین وقایع تاریخ اسلام و انتصاب حضرت علی(ع) به ولایت و رهبری امت از سوی پیامبر اکرم‌(ص) است. اهمیت عید غدیر تنها در اعلام ولایت حضرت علی(ع) نیست بلکه در واقع تثبیت اصل امامت و تداوم راه نبوت از طریق رهبری الهی است. این روز نشان‌دهنده توجه اسلام به مسئله رهبری، عدالت و هدایت امت پس از پیامبر(ص) است و از همین‌ رو در کلام اهل‌ بیت به عنوان «عیدالله الاکبر» یا بزرگ‌ترین عید الهی یاد شده است.

 

بزرگداشت این عید، فرصتی برای یادآوری پیمان‌های ایمانی، تعهد به حق و احیای ارزش‌های ولایی در جامعه اسلامی است. ایکنا به مناسبت عید سعید غدیر گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام سیدمحمدحسن موسوی‌مهر، استاد حوزه و دانشگاه انجام داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم و می‌بینیم:

در ارتباط با ولایت امیرالمؤمنین(ع) روایات والا و مهمی از ائمه اطهار(ع) به ویژه نبی مکرم اسلام(ص) به ما رسیده است که یکی از آنها را بیان می‌کنم؛ روایتی از پیامبر(ص) وجود دارد که دارای شور و شعف خاصی است. حضرت حسب این روایت فرمودند: «وِلايَةُ عَلِىِّ بْنِ اَبىطالِبٍ وِلايَةُ اللّه ِ وَ حُبُّهُ عِبادَةُ اللّه ِ وَاتِّباعُهُ فَرِيضَةُ اللّه ِ وَ اَوْلياؤُهُ اَوْلِياءُ اللّه ِ وَ اَعْداؤُهُ اَعْداءُ اللّه ِ وَ حَرْبُهُ حَرْبُ اللّه ِ وَ سِلْمُهُ سِلْمُ اللّه» گویی این ولایت با توحید ارتباط خاصی دارد؛ یعنی اصل ولایت مربوط به خداوند است و محبت امیرالمؤمنین(ع) حسب این روایت عبادت است همین که انسان در قلب و دلش حب امیرالمؤمنین(ع) و اولاد معصوم(ع) آن بزرگوار را داشته باشد عبادت محسوب می‌شود. 

 

اگر بخواهیم به واجبات نگاهی کنیم؛ رأس واجبات تبعیت از آنها است به همین دلیل پیامبر(ص) فرمودند «تبعیت از علی بن ابی‌طالب فرض بر واجب الهی است.» هر آن‌کس که از دوستداران این حضرت باشد از اولیای خدا به حساب می‌آید؛ بنابراین باید به کسانی که نور محبت امیرالمؤمنین(ع) در قلبشان است و از دوستداران امیرالمؤمنین به حساب می‌آیند توجه کنیم. بر اساس این روایت دشمنان امیرالمؤمنین(ع) هم از دشمنان خدا به حساب می‌آیند و اگر کسی با آن بزرگوار دشمنی داشته باشد گویی با خدا دشمنی دارد و دوستی ما امیرالمؤمنین(ع) دوستی با خداست. این روایت به نیکی دوستی و تبعیت از امیرالمؤمنین(ع) با تبعیت از خدا و توحید را نشان می‌دهد که از سوی پیامبر(ص) تبیین شده است. 

امام کاظم(ع) در روایتی فرمودند «هیچ پیامبری نبود الا اینکه در آموزه‌هایی که مأمور بود به مردم منتقل کند حب علی بن ابی‌طالب(ع) و وصایت و ولایت آن حضرت را منتقل کند و این ولایت در تمام کتب پیامبران پیشین مکتوب بوده است و هیچ پیغمبری را خداوند مبعوث نکرد و به نبوت برنگزید الا اینکه از بعد اعتقادی به دو امر او را مأمور کرد؛ اول نبوت پیامبر اکرم(ص) را در میان پیروان خود نشر دهد و دوم وصایت امیرالمؤمنین(ع) را بیان کند.» پیامبر(ص) فرمودند «اگر کسی دوست دارد زندگی من پیامبر را داشته باشد، مرگ او پیغمبرگونه باشد و در جایگاهی که خداوند به من به عنوان پیامبر وعده کرده است همنشین باشد؛ باید ولایت امیرالمؤمنین(ع) را قبول داشته باشد.» ایشان فرمودند «امیرالمؤمنین آنچنان با حق، حقیقت و نور هدایت آشناست که هیچگاه احدی را از این هدایت به ضلالت نخواهد برد.» 

امام صادق(ع) فرمودند «اگر کسی در روز عید غدیر خم بخواهد کاری انجام دهد معادل ۸۰ ماه است.» امام برای این روز توصیه‌هایی را فرمودند که عبارت است «از بسیار یاد کردن خداوند»؛ یکی از مشکلاتی که حتی در بین متدینین با آن مواجه هستیم این است که مجالس جشن و سرور خود را با گناه و معصیت آکنده و همراه می‌کنند و آن حظ معنوی که باید ببرند محروم می‌شوند. صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم(ص) و توسعه دادن مرد بر زن به فرزند خود از دیگر نکات مهم این روز است. 

 

آیت‌الله میرزا جواد تبریزی یکی از شخصیت‌های برجسته و فرهیخته تشییع به شاگردان خود توصیه می‌کردند که در ارتباط با خانواده روزهای عید با سایر روزها باید متفاوت باشد تا اعضای خانواده متوجه شوند رفتار شما با روزهای دیگر متفاوت است. ایشان توصیه می‌کردند که اگر در این روزها پول ندارید، قرض کنید و با دستان پر وارد خانه شوید تا فرزندان این توسعه را حس کنند. محبت امیرالمؤمنین(ع) و ولایت آن بزرگوار با همه عظمت و بزرگی، لازم است به شکلی به کام فرزندانمان بیاید که فرزندان همیشه نسبت به این روز حس خوبی داشته باشند. 

ما نسبت به آداب و ایام مناسبتی ملی خودمان مثل نوروز توجه بیشتری نسبت به عید غدیر داریم البته آن هم لازم است که به آن توجه شود ولی جایگاه روز عید غدیر نسبت به سایر اعیاد بسیار متمایز است و افضل اعیاد امت پیامبر اکرم(ص) به حساب می‌آید. امام رضا(ع) در روایتی فرمودند در این روز به زیارت همدیگر بروید و دید و بازدید داشته باشید. دقیقاً مثل عید نوروز بسیار مناسب است که مؤمنان در روز عید غدیر به دیدار یکدیگر بروند و صله رحم داشته باشند. 

 

امام رضا(ع) فرمودند ممکن است فرد تا زمانی که زنده است قدر این روز را نداند و هنگامی که از دنیا می‌روند متوجه شود که عید غدیر چه ارزشی داشته است. روایت است وقتی کسی به دید و بازدید نزدیکانش می‌رود بعد از اینکه از دنیا رفت خداوند در قبر او هفتاد نور قرار داده و قبرش را توسعه می‌دهد و مزار او مرقد ملائک الهی می‌شود و هر روز ۷۰ هزار فرشته به زیارت قبر چنین فردی می‌آیند. بنابراین باید در این روز به دید و بازدید برادران ایمانی رفت و اگر با کسی مشکلی هم داریم که حتی حق با ما بوده است؛ به بزرگی امیرالمؤمنین(ع) از او بگذریم و ارتباط خود را مجدد برقرار کنیم. در ادامه این روایت آمده است که ملائکی که به زیارت این قبر می‌آیند به فردی که در قبر آرمیده است بهشت را بشارت می‌دهند. 

 

روایت دیگری از امام صادق(ع) درباره روزه گرفتن در عید غدیر وجود دارد که فرموده‌اند «اگر کسی این روز را روزه بدارد معادل روزه‌داری کل عمر به حساب می‌آید» اگر فرض کنیم که این شخص از ابتدا تا انتهای خلقت را زنده می‌بود و روزه‌داری می‌کرد؛ ثواب روزه‌داری در یک روز غدیر را معادل کل زمان دنیا قرار داده است. باید توجه کرد که اگر کسی در روز عید غدیر روزه بگیرد و فردی او را دعوت کند و به او بگوید که این روزه را افطار کن؛ ثواب این روزه با همه توصیه‌هایی که بیان شد چند برابر خواهد شد؛ بنابراین هیچ مانعی ندارد که اگر کسی به دید و بازدید مؤمنان رفت و او را مهمان کردند به احترام آنها از روزه‌ای که گرفته‌ است صرف نظر کند و افطار کند؛ خداوند چند برابر ثوابی که بیان شد برای او در نظر خواهد گرفت. سایر اعمال را هم در مفاتیح الجنان توسط مرحوم محدث قمی مطرح شده است که می‌توان به آن مراجعه کرد. خواهشی که از همه مؤمنان دارم این است که برای تمام مشکلات و گرفتاری‌های جهان اسلام و فرج امام زمان(عج) در این روز دعا کنند. 

 

القاب و کنیه‌های زیادی نسبت به امیرالمؤمنین(ع) وجود دارد که یکی از القابی که برای ایشان اختصاص دارد «امارت المومنین» است که در روایت آمده است که این لقب را نباید برای کسی غیر از امیرالمؤمنین(ع) حتی برای معصومین(ع) به کار برد. امیرالمؤمنین(ع) به حضرت علی(ع) اختصاص دارد و به این نکته باید توجه کرد و به فرزندان خود بیاموزیم که ولایت امیرالمؤمنین(ع) به قدری ارزشمند است که پیامبر(ص) بر تمام پدران این را فرض کردند. پیامبر(ص) بحث غدیر و ولایت امیرالمؤمنین(ع) و محبت نسبت به امام حسن مجتبی(ع) را بر همگان فرض کردند؛ خوب است که با نذر و نذورات و اموری که مستحب است برای شادی قلب امام حسن مجتبی(ع) اقداماتی انجام دهیم. 

نکته‌ مهم دیگری که وجود دارد این است که بعد از نبی مکرم اسلام(ص) علیرغم بیعت و توصیه‌هایی که پیامبر اکرم(ص) داشتند اما جامعه اسلامی به هر دلیلی و آن چیزی که وظیفه‌شان بود عمل نکردند و مدت مدیدی حضرت علی(ع) را خانه‌نشین کردند اما خواست خدای تبارک و تعالی بر این تعلق گرفت که همین امت و افراد باز به در خانه علی بن ابیطالب(ع) بازگردند و آن بزرگوار را به عنوان حاکم جامعه اسلامی تعیین و بیعت کنند. آن حضرت هم به ظاهر با اینکه ولایت داشت و بر قلوب انفس جامعه مسلمانان حکومت داشتند؛ این لطف الهی هم در ظاهر شامل آن حضرت می‌شود؛ هرچند حکومت امام علی (ع) کوتاه بود. 

نکته‌ای که وجود دارد این است که وقتی خانه خلیفه سوم در محاصره بود، امیرالمؤمنین(ع) در روز عید قربان در مدینه منوره نماز عید خواندند و چند روز بعد با قتل خلیفه سوم، مسلمانان آمدند و با علی بن ابیطالب(ع) بیعت کردند. روز بیعت با امیرالمؤمنین(ع) دقیقاً با هجدهم ذی‌الحجه، روز عید غدیر مصادف است یعنی به تعبیری مردمی که در روز عید غدیر با علی بن ابیطالب(ع) در زمان پیغمبر اکرم(ص) بیعت کردند وقتی خودشان به هر دلیلی نخواستند پای این بیعت بمانند؛ خداوند تبارک و تعالی نهایت امر کار را به شکلی قرار داد و مقرر ساخت که آنها مجدداً خودشان مجبور شوند در روز هجدهم ذی‌الحجه بیایند و با امیرالمؤمنین(ع) به عنوان کسی که می‌تواند این مشکلاتی را که جامعه اسلامی برای خود درست کرده است و نابسامانی‌هایی که پدید آمده است را به سامان برساند، بیعت کنند.