آگاهی ما از گذشته و آینده از آن جوانان است
چهره ماندگار ادبیات ایران با تأکید بر آنکه هر آنچه می‌دانیم از گذشته است و در مورد آینده باید از نسل امروز پرسید، گفت: آینده در دست جوانان است.
به گزارش ایکنا؛ مراسم رونمایی از دو کتاب استاد محمدعلی موحد با نام‌های «برگ‌وبار» و «گوهر معنا» که توسط نشر کارنامه منتشر شده‌اند در قالب هشتصدوشصتمین شب از سلسله‌شب‌های مجله «بخارا» با حضور استاد موحد، استاد محمدعلی شفیعی‌کدکنی و چند نفر از ادیبان، محققان، استادها و اندیشمندان حوزه ادبیات، فلسفه و علوم اجتماعی کشورمان شامگاه 19 خرداد در تالار خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
استاد موحد در ابتدای این مراسم و در سخنان کوتاهی با مناعت طبع و بلندی اندیشه همیشگی خود در مواجهه با انتشار دو اثر جدید خود ضمن خوانش این بیت از صائب تبریزی به قول و نقل ایشان، همشهری او که «در مشق جنون گرچه سر آمد همه عمر/ سطری که توان داد به دستی ننوشتیم» گفت: دست و پا زدیم اما کاری که واقعا بشود در حساب آورد ننوشتیم.
وی در ادامه با همان زبان شیوا و لهجه گویایش ضمن خواندن ابیاتی از مصلح‌الدین، سعدی شیرازی اظهار کرد: نظرم این است که اگر از هزار بیت، یکی را ببینند و بپسندند برای من کافی است. آنچه درباره این دو اثر می‌توانم بگویم را عطار نیشابوری به نیکی در ابتدای اثر جاودانش «تذکره الاولیاء» گفته که «خود را به فتراک بزرگان بسته‌ام و اگر آبرویی برایم فراهم شده است از نام آنان است.»
استاد موحد در ادامه ابیاتی از جناب مولوی خواند:
نرسی به بازِ پران پی سایه‌اش همی دو
به شکارگاه غیب آ بنگر شکار باری
به نظاره و تماشا به سواحل آ و دریا
بستان ز اوج موجش در شاهوار باری
وی در تشریح این ابیات افزود: مولوی برای فردی مانند من می‌سراید و می‌گوید که نمی‌توانی به آنکه در اوج آسمان پرواز می‌کند برسی، ولی می‌توانی به دنبال سایه او بروی و خود این کار را انجام داده‌ام.
استاد موحد در پایان سخنان خود درباره پرسشی مبتنی بر آینده ایران‌زمین تصریح کرد: این سوال را باید از جوانان درباره آینده پرسید چراکه ما از گذشته می‌دانیم. آینده در دست جوانان است.
استاد موحد آخرین نسل آموزگاران بزرگ و عصر علامه‌هاست
در ادامه این مراسم مقصود فراستخواه؛ جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی درباره جایگاه و مسیر علمی طی شده توسط استاد موحد با بیان آنکه دایره گفته‌ها و نوشته‌های ایشان بسیار متعدد، متکثر و پربسامد است، یادآور شد: موحد استادی است که یک چشم به جهان کثرت و واقعیت‌های عینی و چشم دیگر به عالم وحدت و معانی دوخته است. این همه بازتابی از دانش‌پژوهی و حیات سرشار بلندنامی چون اوست. اینها همه بازنمایی صحیفه‌ای از زندگی و فضیلت، از حیات معقول و مدنیِ یک «موحد» به معنای خاص کلمه است. او از واپسین گوهرهای نسلی تکرارناشدنی است؛ نسل آموزگاران بزرگ، نسل عصر علامه‌ها.
فراستخواه با بیان آنکه هرچه سعی کردم تا توصیفی برای آثار موحد ارائه کنم اما نشد تصریح کرد: هرچه کردم تا از این حجم آثار و تنوع بی‌نظیر آنها که تنها دیباچه‌هایش، مقدمه دو جلد کتابی قطور را شکل می‌دهد قطعه‌ای مختصر برای این مجلس برگزینم، نتوانستم. هر بخش حاوی معرفت‌هایی جدی است.
وی با اشاره به کتاب «خواب آشفته نفت» از آثار قلمی استاد موحد گفت: او توضیح می‌دهد که قرن بیستم ایران با قرارداد «دارسی» در ۱۹۰۱ آغاز شد؛ قرنی آکنده از دود و نفسِ صنعت نفت. او به سه انقلاب در تاریخ معاصر اشاره می‌کند؛ انقلاب مشروطه، جنبش ملی صنعت نفت و انقلاب اسلامی.
وی ادامه داد: در ادامه مسیر استاد موحد با پرسشی ژرف ادامه می‌دهد، اینکه چگونه ساختار ایران از توسعه‌ای معقول و پایدار بازماند؟ شرح این قصه پرغصه، مجالی فراخ‌تر می‌طلبد. در همین‌جا، استاد دست خواننده را می‌گیرد و به میان دنیای واقعی، اقتصاد سیاسی ایران و جهان، می‌برد. به اینکه چگونه بازی بزرگی در جهان شکل گرفت، با خاورمیانه و ایران در متن آن و اینکه برای زیست هوشمندانه در این بازی، چقدر خرد سیاسی، آگاهی ملی، و بلوغ مدنی لازم است.
عضو هیئت‌علمی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی گفت: او آبادانِ پالایشگاه را با آبادانِ ناصرخسرو مقایسه می‌کند؛ استاد از روش‌شناسی، مردم‌شناسی و توصیف‌های علمی در این عرصه سخن می‌گوید. در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد، روایتی مستند از عشایری ارائه می‌دهد که با علم و شعار، پیش از ظهر به‌سوی تلگرافخانه خرمشهر روان هستند و به محمد مصدق، نخست وزیر وقت ایران، وفاداری نشان می‌دهند، اما در نیمروز همان روز، همان جماعت، زن‌ستیزانه به سوی حاکم تک‌سالار فریاد می‌زنند.
این محقق و پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی یادآور شد: استاد موحد در مقام یک تحلیلگر واقع‌گرا، از حسادت‌ها، حساب‌گری‌ها، لجبازی‌ها و تندروی‌ها در فرهنگ سیاسی ما می‌گوید؛ اما همزمان نشان می‌دهد چگونه از دل این دود و آتش، از میان بوی غلیظ نفت و سویه‌های انفجاری سیاست، همچنان صورت‌هایی عالی از خیال ایرانی، جنبش‌های مدنی و نمونه‌هایی معقول از کنش مدنی در جریان‌اند.
فراستخواه در پایان خطاب با تذکار و زنهای به نسل جوان امروز جوان امروز گفت: سخن پایانی‌ام را با ستایشی صادقانه از مقام استاد موحد به پایان می‌برم. این استاد ۶۰ سال پژوهید، نوشت، اندیشید، اما همواره با دقت، مسئولیت، شرافت قلم و فضیلت ذهن بر این مهم استوار بود. او هم منابع داخلی و هم اسناد خارجی را کاوش کرد. همه چیز را سبک و سنگین کرد، روش تحقیق داشت و ترکیب اندیشه‌ها را به دقت رعایت کرد. بی‌ریا نوشت. جوانان عزیز، دور باشید از سطحی‌نگری و به عمقِ پژوهش نزدیک شوید. استاد موحد نمونه‌ای برای فهم، تحقیق و وقار علمی است.
علی دهباشی، مدیرمسئول مجله «بخارا» نیز در این نشست با اشاره به جایگاه استاد موحد در سنت پژوهشگری ایرانی، از او به‌عنوان یکی از آخرین بازماندگان نسل طلایی پژوهشگران ایرانی یاد کرد.
از تأملی بر تاریخ تا سیری بر سلوک عرفان ایرانی
همچنین در پایان این مراسم دو کتاب با نام‌های «برگ و بار» و «گوهر معنا» رونمایی و معرفی شد.
به گزارش ایکنا؛ کتاب «برگ و بار» مجموعه‌ای است از مقدمه‌هایی که استاد موحد طی هفت دهه بر کتاب‌ها و آثار خود قلمی کرده است. این مقدمه‌ها نه تنها دریچه‌ای به ذهن و سبک پژوهشی نویسنده‌اند، بلکه آئینه‌ای از تحولات فکری، تاریخی و حقوقی ایران معاصر به شمار می‌روند. در این کتاب، موحد با نگاهی دقیق و تحلیلی به سرگذشت‌های سیاسی و ساختارهای حقوقی ایران پرداخته و از خلال نثر فاخر خود، مخاطب را با روح جست‌وجوگر خود همراه می‌سازد. به یبان دیگر و ساده‌تر کتاب «برگ‌وبار» تاملی بر تاریخ، حقوق و اندیشه است.
کتاب «گوهر معنا» استاد موحد، مجموعه‌ای دیگر از مقدمه‌های نویسنده است که با محوریت ادبیات و عرفان تنظیم شده‌اند. این اثر، نمایشگر نسبت اندیشه‌های موحد با سنت معنوی ایران است و نشان می‌دهد چگونه او در برخورد با متون کلاسیک، چه در حوزه تصوف و چه در ادبیات فارسی، هم از دقت تحقیق برخوردار است و هم از لطافت ذوق. «گوهر معنا» برای دوست‌داران ادب فارسی و علاقه‌مندان به سلوک فکری و عرفانی اثری پربار و خواندنی استو این اثر به غایت معنا سلوکی در ادب و عرفان ایرانی است.
انتهای پیام
