در روزگاری که جنگ ترکیبی، رسانهای و اقتصادی، ملت ایران را از جهات گوناگون تحت فشار قرار داده، حوادثی چون «عملیات وعده صادق ۳» بار دیگر نشان داد که جمهوری اسلامی ایران نه تنها در برابر دشمنان خارجی منفعل نیست، بلکه با ابتکار عمل، صلابت و قدرت راهبردی، میتواند موازنه را تغییر داده و معادلات منطقهای را به نفع خود بازتعریف کند. این عملیات، به عنوان نمادی از پاسخ قاطع و هوشمندانه به رژیمی که سالها با جنایت، کودککشی و تجاوز منطقه را به آتش کشیده، در حافظه تاریخی ملت ایران به شکلی ویژه ثبت خواهد شد.
در چنین شرایطی، پرسش اصلی آن است که جامعه فرهنگی و هنری کشور، بهویژه هنرمندان فعال در عرصههای نمایشی، چگونه میتوانند در تبیین دستاوردهای مقاومت، تجلیل از فداکاریها و ترسیم چهره حقیقی دشمن، ایفای نقش کنند؟ آیا سینما، تلویزیون، ادبیات و هنرهای نمایشی، ظرفیت تبدیل این وقایع تاریخی به آثار ماندگار و مؤثر را دارند؟ و اساساً رسالت هنر متعهد در روزگاری که ملتها با هجمه روایتهای دروغین مواجهاند، چیست؟
ایکنا، در همین راستا، گفتوگویی با مهران رجبی، بازیگر و هنرمند متعهد کشور انجام داده است. رجبی در این گفتوگو، به نقش هنر در روایت مقاومت و پیوند میان مردم، شهدا و جهاد فرهنگی پرداخته است. در ادامه با این گفتوگو همراه میشویم.
ایکنا - با توجه به شرایط منطقه و حوادث اخیر، جنایات رژیم صهیونیستی بار دیگر مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است. به عنوان یک هنرمند فعال در عرصه فرهنگی کشور، نگاه شما به عملکرد این رژیم در سالهای اخیر و بهویژه تجاوز اخیر به خاک جمهوری اسلامی ایران چیست؟
به عنوان فردی که بیش از 60 سال از عمر خود را در این کشور گذراندهام، نیمی از آن در دوران قبل از انقلاب و باقیاش در نظام جمهوری اسلامی، با افتخار اعلام میکنم که امروز کشورم، به آنچه که آرزو داشتم تبدیل شده است. در واقع، ما از ابتدا به دنبال ایستادگی در برابر جبهه کفر، الحاد و دشمنی با اسلام بودهایم، و اکنون در خط مقدم این نبرد قرار داریم. این موقعیت برای من جای افتخار و شادی مضاعف دارد. اگرچه مقاومت، هزینههایی دارد و کشور ممکن است آسیبهایی ببیند، اما این ایستادگی ارزشمندتر از آن است که در مسیر تسلیم و نوکری قرار گیریم. تجربه تاریخی نشان داده، ملتی که در برابر ظلم مقاومت میکند، در نهایت به استقلال، عزت و جایگاه حقیقی خود دست مییابد. مقاومت اگرچه درد دارد، اما پایانی دارد؛ اما نوکری، نسل به نسل ادامه مییابد. امروز انتخاب کردهایم که آزاد باشیم و برای این آزادی هزینه میدهیم.
ایکنا - برخی معتقدند درگیریهای اخیر، نه یک اتفاق ناگهانی بلکه پیامدی از سالها تجاوز، کودککشی و جنایت علیه ملتهای منطقه توسط رژیم صهیونیستی است. نظر شما درباره ریشههای این بحران چیست؟
بهطور قطع همینگونه است. آنچه امروز شاهد هستیم، نه یک رویداد آنی بلکه نتیجه دههها شرارت و جنایت سازمانیافته توسط رژیمی است که به درستی با القابی چون ته خیانت، اوج بیشرمی، نماد کودککشی و نمود کامل نظام ظلم شناخته میشود. بارها و بارها در برابر این رفتارها مماشات کردهایم؛ اما صبر، آستانهای دارد.
مقاومت جمهوری اسلامی ایران و گروههای همپیمان آن، به ویژه در ماههای اخیر، پاسخی به وقاحتی که از حد گذشته، است. وعده صادق، که ماهها پیش داده شد، اکنون با قدرت و شدت بیشتری در حال تحقق است. در جریان این درگیریها، بهای سنگینی هم پرداخته شده است، از جمله شهادت فرماندهان ارزشمندی از جبهه مقاومت. اما همین فقدانهاست که انگیزه و اراده ملت ما را برای ادامه راه، مستحکمتر کرده است.
ایکنا - شما اشاره کردید که جانفشانی در راه حق، امری ارزشمند و حتی ضروری است. برخی معتقدند حفظ جان، باید بر هر چیز دیگری اولویت داشته باشد. در این زمینه چه نظری دارید؟
جان، بهخودیخود ارزشمند است، اما زمانی که در معرض ظلم قرار میگیرد و در برابر شرارت سکوت میکند، دیگر نمیتوان از عزت و کرامت انسانی سخن گفت. در مواقعی، ارزش جان در آن است که در راه حقیقت، عدالت و دفاع از انسانیت فدا شود. این دیدگاه، ریشه در آموزههای دینی و فرهنگی ما دارد.
همانطور که بزرگان ما گفتهاند، اگر کسی در برابر ظلم لبخند بزند و بیتفاوت باشد، بیمار است؛ بیمار روح و قلب، بیمار ایمان. وقتی شرارت به نهایت میرسد، فداکاری و جانفشانی نهتنها فضیلت، بلکه ضرورت است. سرداران ما در همین مسیر به شهادت رسیدند و عاقبتبخیر شدند. این افتخاری است که هر انسانی باید برای آن زندگی کند.
ایکنا - با توجه به فضای رسانهای و فرهنگی کشور، بهویژه در حوزه سینما و تلویزیون، به نظر شما هنرمندان در مواجهه با چنین رخدادهایی چه نقشی میتوانند ایفا کنند؟
هنرمندان به عنوان صاحبان تریبون، تأثیرگذارترین قشر در حوزه فرهنگ عمومی هستند. در شرایطی که ملت درگیر بحران و مقاومت است، رسالت هنرمند تنها سرگرمکردن مردم نیست، بلکه روشنگری، تبیین واقعیتها و تقویت روحیه ایستادگی نیز بخشی از وظایف اوست.
باید از ظرفیت سینما، تلویزیون، تئاتر و رسانههای جدید استفاده کنیم تا چهره واقعی دشمن را افشا کرده و معنای مقاومت را برای نسلهای جوان توضیح دهیم. دفاع فقط در میدان نبرد نیست؛ دفاع فرهنگی، دفاع رسانهای و جهاد تبیین نیز جبهههایی مهم هستند که هنرمند در آن نقش تعیینکننده دارد. هنرمندی که در این روزها سکوت کند، به زعم من از رسالت اصلی خود فاصله گرفته است.
ایکنا - در شرایطی که کشور درگیر تهدیدات خارجی و جنگ ترکیبی رسانهای و میدانی است، برخی ناظران معتقدند مردم ایران بدون توجه به اختلافات سیاسی، در بزنگاههای تاریخی، با تمام وجود از وطن خود دفاع میکنند. ارزیابی شما از این رویکرد ملی و شکلگیری این یکپارچگی در میان ملت چیست؟
ملت ایران بارها و بارها ثابت کردهاند که فارغ از گرایشهای فکری و سیاسی، وقتی پای دفاع از میهن به میان میآید، در کنار هم قرار میگیرند و به شکلی کاملاً یکپارچه در برابر دشمن میایستند. البته در طول سالهای گذشته، بخشی از جامعه به واسطه حضور مداوم در فضای مجازی و تحت تأثیر بمباران رسانهای قرار داشتن، گاه از شناخت صحیح صحنه و دشمن بازمیماندند؛ اما امروز، با توجه به شدت و وضوح جنایات طرف مقابل، بیداری اجتماعی در حال گسترش است. ظلم، وقتی به اوج خود میرسد، چهره واقعی باطل را بهوضوح نمایان میکند و این بیدارباشی است که حتی مخاطبان تأثیرپذیرفته از فضای مجازی را نیز متنبه کرده است. ملت ما دل پاک و فطرت روشنی دارد و حالا بسیاری از مردم در حال بازشناسی دوست و دشمناند. بهویژه وقتی میبینند دشمنی که ادعای مردمدوستی دارد، بیمحابا و کورکورانه، مردم را هدف قرار میدهد، آن وقت واقعیت برایشان روشنتر میشود.
ایکنا - با توجه به فضای پیچیده رسانهای و جنگ شناختی دشمن، بازسازی اعتماد عمومی و گسترش بینش سیاسی در میان مردم چه اهمیتی دارد؟
مهمترین پیام این دوره، شناخت عمیقتر ملت از ریشه اختلافات گذشته و عوامل بیرونی آن است. بسیاری از مردم امروز به این درک رسیدهاند که آنچه در سالهای قبل تحت عنوان اعتراضات اجتماعی یا اختلالات داخلی بروز کرد، صرفاً یک واکنش اجتماعی نبوده، بلکه در بسیاری موارد، ریشه در تحریک، سازماندهی و حمایت طرفهای متخاصم خارجی داشته است.
با وجود همه گرفتاریها و کاستیها در اداره کشور، اکنون مشخص شده که بخش بزرگی از این فشارها از سوی همان قدرتهایی وارد شده که در ظاهر دم از حقوق بشر میزنند اما در عمل، خواهان تضعیف استقلال و تجزیه ایراناند. امروز زمان آن رسیده که جامعه به یک آشتی ملی بر مبنای فهم مشترک از خطرات پیشرو دست یابد و اختلافات درونی را کنار بگذارد؛ چراکه دشمن در بیرون مرزها منتظر فرصت است و در این میدان، تنها راه نجات، وحدت داخلی است.
ایکنا - در این میان، هنرمندان به عنوان گروهی مرجع و تأثیرگذار در افکار عمومی، چه مسئولیتی در قبال دفاع از هویت ملی و تقویت حس وطندوستی بر عهده دارند؟
نقش هنرمندان در این برهه تاریخی بسیار اساسی است. هنرمند، بهواسطه ارتباط عاطفی و فکری با مخاطب، قدرت تأثیرگذاری عمیقی دارد. در ماههای اخیر مشاهده کردهایم که بسیاری از هنرمندان، در حوزههای مختلف از جمله سینما، تلویزیون، هنرهای تجسمی، ادبیات و رسانه، نسبت به حوادث اخیر و خطراتی که کشور را تهدید میکند، موضعگیریهای روشن و مسئولانه داشتهاند.
این مواضع نتیجه درک و تحلیل دقیقتر هنرمندان از پشتپرده وقایع داخلی و خارجی است. اکنون بسیاری از آنان دریافتند که اعتراضات گذشته، فارغ از هر نیت شخصی و مطالبه مشروعی که ممکن بود در بطن آن باشد، در عمل به نفع دشمنانی تمام شد که بهدنبال تضعیف انسجام و استقلال کشور بودند. هنرمندان امروز با ایفای نقش فرهنگی خود میتوانند در جبران آن فضای ملتهب گذشته سهم مؤثری ایفا کنند. هنر متعهد، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازآفرینی امید، همبستگی و آگاهی در جامعه است.
ایکنا - در مجموع، چشمانداز آینده مقاومت ملت ایران در برابر این فشارها و هجمههای جهانی را چگونه ارزیابی میکنید و جایگاه جمهوری اسلامی را در نظم آینده منطقه چگونه میبینید؟
دشمن خیال کرده بود با فشارهای اقتصادی، جنگ رسانهای، ترور و تحریم میتواند اراده ملت ایران را در هم بشکند؛ اما در عمل با واکنشهای مردمی، تظاهرات خودجوش، همدلی میان اقشار مختلف و حضور نیروهای فرهنگی و مذهبی در صحنه، شاهد شکست تدریجی این پروژه هستیم. رژیم صهیونیستی که سالها با شعار توسعهطلبانه «از نیل تا فرات» آرزوی تسلط بر غرب آسیا را داشت، اکنون با واقعیتی جدید مواجه است: ملتهای منطقه بیدار شدهاند و دیگر اجازه سلطه نمیدهند.
امروز اگر ایران در نقطه تقابل مستقیم با این رژیم قرار گرفته، به این معناست که جمهوری اسلامی ایران تبدیل به کانون امید برای ملتهای مظلوم منطقه شده است. از خرمشهر تا مدیترانه، از یمن تا فلسطین، پرچم اسلام و مقاومت برافراشته است و جهان اسلام میداند که تنها با وحدت، بیداری و ایثار میتواند آینده را بسازد.
ایکنا - عملیات «وعده صادق ۳» از نظر بسیاری از ناظران، نقطه عطفی در اقتدار منطقهای جمهوری اسلامی ایران و پاسخ روشن به تجاوزات رژیم صهیونیستی ارزیابی شده است. به عنوان فردی فعال در حوزه فرهنگ و هنر، این عملیات را چگونه تحلیل میکنید و چه تأثیراتی میتواند در آینده منطقه و ملت ایران داشته باشد؟
عملیات «وعده صادق ۳» بهقدری فراگیر، دقیق، حسابشده و از منظر ملی غرورآفرین بود که میتوان گفت از هر زاویهای که به آن نگاه کنیم، با افقی نو و تأملبرانگیز مواجه میشویم. این عملیات نهتنها پاسخی کوبنده به دشمنی آشکار و وقیحانه صهیونیستها بود، بلکه نماد روشنی از قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدهای بینالمللی به شمار میرود.
از منظر فرهنگی، این عملیات صرفاً یک رخداد نظامی نبود، بلکه یک واقعه تاریخی است که لایههای متعدد روایی، انسانی، اعتقادی و حماسی در دل خود دارد. اتفاقاتی که در دل این عملیات رقم خورد، ظرفیت بالایی برای الهامبخشی در زمینههای هنری و نمایشی دارد. مردم احساس کردند که وعدهها محقق، عزت ملی حفظ شده و هیمنه پوشالی دشمن شکسته است؛ این احساسات، زمینهساز خلق آثار بزرگ فرهنگی خواهد شد.
ایکنا - با توجه به تجربههای تاریخی، حماسهها و وقایع بزرگ ملی همواره منبع الهام آثار فاخر ادبی و نمایشی بودهاند. به نظر شما عملیات وعده صادق ۳ تا چه اندازه میتواند منبع الهام تولید آثار هنری، از جمله در سینما، تلویزیون، تئاتر و ادبیات نمایشی باشد؟
از نظر تنوع روایی و پتانسیل دراماتیک، یکی از غنیترین سوژههای چند دهه اخیر به شمار میرود. هر کدام از موشکهایی که به هدف برخورد کردهاند، داستانی در خود دارد؛ از طراحی عملیات، انگیزههای پشت آن، شجاعت نیروهای عملکننده، تا واکنش دشمن و تأثیرات روانی و اجتماعیاش در سطح جامعه ایران و منطقه. این یعنی به تعداد نقاط اصابت، میتوان فیلمنامه نوشت، نمایشنامه خلق کرد و داستان ساخت.
در دل هر صحنه، قهرمانانی گمنام هستند، احساسات ملی موج میزند و سطوحی از ایثار، ابتکار، خلاقیت و فداکاری را میتوان به تصویر کشید. بیتردید، در آینده نزدیک شاهد تولید فیلمهای سینمایی، سریالهای فاخر، تئاترهای تأثیرگذار و رمانهای برجسته با محوریت این عملیات خواهیم بود. برخی از این آثار قطعاً ماندگار خواهند شد؛ همانگونه که بخشی از شعرها، ضربالمثلها و روایتهای تاریخی در حافظه جمعی یک ملت ثبت میشوند.
ایکنا - با توجه به اینکه هنر یکی از ابزارهای اصلی در جهاد تبیین است، هنرمندان چه مسئولیتی در قبال چنین رویدادهایی دارند و چگونه میتوانند در این میدان حضور مؤثر داشته باشند؟
هنر در چنین شرایطی نهفقط ابزار سرگرمی، بلکه رسانهای برای انتقال حقیقت، القای روحیه امید و تقویت هویت ملی و دینی است. هنرمند متعهد، کسی است که در بزنگاههای تاریخی کنار مردم و ارزشها میایستد و با زبان خلاقیت خود، پیام مقاومت و افتخار را روایت میکند. امروز، وقت آن است که فیلمسازان، نمایشنامهنویسان، شاعران و نویسندگان، با بهرهگیری از ظرفیتهای هنری خود وارد این میدان جهاد فیسبیلالله شوند؛ این ورود نه به اجبار، بلکه از سر احساس مسئولیت و درک شرایط خطیر کشور و منطقه است. وقتی قهرمانانی در میدان نبرد جان خود را در طبق اخلاص میگذارند، بیتردید وظیفه اصحاب فرهنگ و هنر است که آن فداکاریها را به شکلی هنرمندانه روایت کنند تا در ذهن و دل مردم، بهویژه نسلهای آینده، ماندگار شود. جهاد رسانهای، امروز همردیف جهاد نظامی است و اهمیت آن کمتر نیست.
ایکنا - در پایان اگر بخواهید پیامی به نیروهای مسلح، بهویژه دلاورمردان ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در صف اول مقابله با دشمن ایستادهاند، منتقل کنید، آن پیام چیست؟
بیان این پیام آسان نیست. بغضی در گلوست که اجازه نمیدهد بهراحتی احساسات را بیان کرد؛ اما از عمق دل عرض میکنم که ملت ایران، قدرشناس این فداکاریها و رشادتهاست. به احترام شجاعت و غیرت شما میایستیم، دست تکتکتان را میبوسیم و از خداوند متعال، برایتان سلامتی، عزت و پیروزی روزافزون مسئلت داریم.
شما نهتنها مدافعان خاک ایران، بلکه نگهبانان کرامت اسلامی در منطقه هستید. اطمینان داریم که خون پاک شهدای ما بیثمر نخواهد ماند و وعده پیروزی نهایی، آنگونه که پروردگار فرموده، تحقق خواهد یافت. بهزودی، ملتهای مظلوم جهان، شاهد رسوایی و سقوط این رژیم کودککش و متجاوز خواهند بود. شما امید یک امت هستید.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام