فرهنگ عاشورا؛ ریشه محکم همبستگی و وحدت ایرانیان

محمدرضا ستوده‌نیا، داور مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به وجود آیات و عبارات بسیار کوتاه در قرآن کریم که در حد چند کلمه هستند، گفت: این عبارات کوتاه در عین اختصار پشتوانه مفهومی گسترده و بار معنایی عمیقی دارند. این ویژگی در صنعت بلاغت به «ایجاز» معروف بوده و قرآن کریم سرشار از این صنعت است. اگر قاریان و حافظان قرآن که کلام الهی را در ذهن دارند، این دسته از آیات را به اطرافیان خود آموزش دهند، نقش بسیار مؤثری در آشنایی بیشتر مردم با قرآن کریم ایفا خواهند کرد.

مسیری که قرآن پیش روی ما گذاشته است

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان و جنگ تحمیلی اخیر افزود: اکنون در وضعیتی قرار داریم که بسیاری پرسش می‌کنند «چه باید کرد؟ آیا باید صلح کنیم و تسلیم شویم یا راه مقاومت را ادامه دهیم؟» پاسخ این پرسش که دغدغه‌ای عمومی است، به طور صریح در قرآن کریم آمده است. خداوند متعال در آیه ۲۰ سوره مبارکه کهف می‌فرماید: «إِنَّهُمْ إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْکُمْ یَرْجُمُوکُمْ» یعنی اگر دشمنان بر شما مسلط شوند، شما را سنگ‌باران خواهند کرد. معنای دیگر این عبارت آن است که به گونه‌ای شما را می‌کوبند که نتوانید برخیزید و نابود خواهید شد.

ستوده‌نیا تصریح کرد: بنابراین باید این آیه چراغ راه همه ما باشد و بر اساس آن لحظه‌ای در برابر دشمن کوتاه نیاییم و از هر جهت - چه نظامی، فکری، همدلی و وحدت - کوتاهی نکنیم. اگر بی‌تفاوت شویم، دشمن بر ما چیره خواهد شد و وقتی بر ما چیره شود، به هیچ‌کس رحم نخواهد کرد.

معاون آموزشی دانشکده الهیات دانشگاه اصفهان ادامه داد: در جنگ دوازده روزه، همه مشاهده کردند که رژیم صهیونیستی به هیچ فردی رحم نکرد؛ زنان و کودکان بی‌گناه، بیمارستان‌ها و حتی بانوان باردار نیز از حملات این رژیم غاصب در امان نبودند.

تسلیم در برابر دشمن برابر با نابودی است

این داور مسابقات بین‌المللی قرآن در ادامه به بخش دیگری از آیه ۲۰ سوره مبارکه کهف اشاره کرد و گفت: خداوند در ادامه آیه می‌فرماید: «أَوْ یُعِیدُوکُمْ فِی مِلَّتِهِمْ» یعنی اگر تسلیم شوید و دشمن بر شما چیره شود، شما را از دین خارج و به دین خودشان در می‌آورند. در ادامه آمده است: «وَلَنْ تُفْلِحُوا إِذًا أَبَدًا»؛ یعنی در آن صورت هرگز رستگار نخواهید شد. اینجا کلمه «لَنْ» به معنای نفی ابدی است؛ قرآن به وضوح هشدار می‌دهد، اگر مقاومت نکنید و کوتاه بیایید، شکست خواهید خورد، شکستی که هیچ رستگاری‌ای در آن نیست.

ستوده‌نیا در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان همدلی و وحدت ملی را در چنین شرایطی تقویت کرد؟ افزود: خوشبختانه در کشور ما پیام فرهنگی بسیار بزرگی وجود دارد که همه مردم به آن عشق می‌ورزند و آن پیام چیزی جز عاشورا نیست. اگر هیچ سازمان و نهادی هم وجود نداشت، همین فرهنگ عاشورایی که در دل همه ایرانیان، از شیعه و سنی تا اقلیت‌های دیگر، نهادینه شده است، به تنهایی برای گرد هم آوردن مردم کفایت می‌کند.

مفاهیم قرآنی و فرهنگ عاشورایی ریشه محکم همبستگی 

داور مسابقات بین‌المللی قرآن با اشاره به اینکه در شرایط بحرانی مانند جنگ تحمیلی اخیر، پیام‌های قرآنی و فرهنگ عاشورا به عنوان میراثی جاودانه، نقش بی‌بدیلی در ایجاد وحدت و همدلی میان ایرانیان ایفا می‌کند، گفت: این فرهنگ عمیق و ریشه‌دار، همچون ستون فقرات همبستگی ملی، مردم را در برابر تهدید‌ها و فشار‌ها مقاوم ساخته و عاملی قوی برای حفظ انسجام اجتماعی به شمار می‌رود.

وی افزود: زمانی که هنوز انقلاب اسلامی به پیروزی نرسیده بود، در سال‌های پیش از انقلاب هیچ سازمان فرهنگی منسجمی وجود نداشت، اما مردم با همین پیام عاشورا و عزاداری‌ها گرد هم آمدند و انقلاب اسلامی به برکت امام حسین(ع) به پیروزی رسید.

معاون آموزشی دانشکده الهیات دانشگاه اصفهان تأکید کرد: با وجود نهاد‌های فرهنگی متعددی که اکنون در کشور فعالیت دارند، این نهاد‌ها باید از همین پیام‌ها و عناصر شناخته‌شده و ریشه‌دار در میان مردم بهره بگیرند، پیام‌ها را تقویت و برجسته کنند تا مردم بیش از پیش به سوی پیام‌ها و مبانی انقلاب گرایش پیدا کنند. نیازی به خلق پیام تازه‌ای نیست، بلکه کافی است، رسانه‌ها این مفاهیم را به یاد مردم بیاورند.

ستوده‌نیا در پایان اشاره کرد: برخی از جوانان از دین، فرهنگ و آیین‌های سنتی فاصله گرفته‌اند، اما اگر این پیام‌ها برای آنها تکرار شود، قطعاً به مسیر اصیل خود بازخواهند گشت. نمونه این بازگشت را در جنگ دوازده روزه شاهد بودیم؛ جوانانی که ظاهر و پوشش‌شان تفاوت زیادی با مردم عادی داشت، باز هم در راهپیمایی‌های حمایت از ایران اسلامی شرکت کردند و این مایه خوشحالی است که با نسلی آگاه و فهمیده مواجه هستیم.