مبنای مکتب تشیع بر دو اصل «ولایت» و «برائت» + فیلم

در دهه‌های اخیر پیرامون زیارت عاشورا اشکالی مطرح شده و آن اشکال این است، عبارات پایانی زیارت عاشورا که مشتمل بر لعن است در نسخه‌های منابع مهم این زیارت نبوده است و این عبارت‌ها در دوران صفویه و بعد از آن به این زیارت افزوده و در واقع زیارت عاشورا تحریف شده است. عبارت مورد بحث، این قسمت از زیارت است که می‌خوانیم: «اللهم خص انت اول ظالم باللعن منی و ابدا به اولا ثم الثانی و الثالث و الرابع؛ اللهم العن یزید خامسا»، اشکالی که نسبت به زیارت عاشورا مطرح شده از ناحیه دو گروه است؛ گروه نخست که این اشکال را مطرح کرده‌اند برایشان مهم نبوده این عبارت‌ها در زیارت باشد یا نباشد؛ چرا که این شکل اختلاف در نسخه‌ها بسیار است ولی آنچه مهم است اینکه این قسمت از زیارت عاشورا در طول قرون متمادی نماد برائت شیعی بوده است. می‌دانیم مکتب تشیع بر دو اصل مهم و بنیادی بنا شده است؛ اصل اول: «ولایت» و اصل دوم: «برائت» است. طبعا کسی که مختصر آشنایی با فرهنگ شیعی داشته باشد، تردیدی ندارد تشیع چنین استوانه‌های مهم و بنیادهای مستحکمی دارد. برخی اگر این عبارات را در زیارت عاشورا انکار کرده‌اند، به نظر می‌رسد برائت شیعی را باور نداشته‌اند و خواسته‌اند به برائت شیعی اشکال وارد کنند. دسته دوم کسانی بودند که اصل برائت را در کنار اصل ولایت قبول داشته‌اند؛ عالمان بزرگواری که آثار پرارزشی از آنان در دفاع از مکتب تشیع در دست ماست و از آن بهره می‌بریم؛ البته این اشکال، بزرگ بوده و در ذهن آن بزرگواران هم اشکال به‌وجود آورده است؛ گرچه اگر زنده بودند و به تحقیقات امروزی می‌رسیدند قطعاً اشکال آنان هم برطرف می‌شد. اما در اصل این اشکال، این سؤال مطرح است: مدعیانی که می‌گویند زیارت عاشورا از دوره صفوی تحریف شده است، چه دلیل‌هایی برای این اشکال دارند؟ در پاسخ عرض می‌کنم: این افراد به منابع و نسخه‌های خطی متعددی استدلال کرده‌اند. یکی از مهمترین آن‌ها نسخه «مصباح المتهجد» شیخ طوسی است که نقاش رازی آن را در سال 502 قمری کتابت کرده است. این نسخه، کهن‌ترین و معتبرترین نسخه مصباح المتهجد شیخ طوسی است. در این نسخه که 42 سال بعد از درگذشت شیخ طوسی کتابت شده، بخش قابل توجهی از انتهای زیارت عاشورا کتابت نشده و عبارت پایانی هم وجود ندارد. همچنین در تمام نسخه‌های در دسترس کامل الزیارات، عبارت پایانی «اللهم خص انت ...» به شکل دیگری کتابت شده است و آن‌جا هم از عبارت «ثم الثانی و الثالث و الرابع» خبری نیست و عبارت چنین است: «اللهم خص اول ظالم ظلم آل نبیک باللعن و العن اعداء آل محمد من الاولین و الاخرین»؛ این دو مستند، بزرگترین و مهمترین دلیل‌های مدعیان تحریف در زیارت عاشورا است، البته دلایلی دیگری هم دارند که در آینده به آن اشاره می‌کنیم.