اعتبار زیارت عاشورا از جهت سندی و رجالی + فیلم

برخی می‌پرسند: «زیارت عاشورا» در کدام یک از منابع روایی ما نقل شده است؛ در پاسخ عرض می‌کنم: کهن‌ترین منابعی که زیارت عاشورا را نقل کرده و برای ما به یادگار گذاشته‌اند، سه کتاب مهم از دو عالم بزرگوار شیعه است.

 

 اولین منبع، کتاب ارزشمند «کامل الزیارات» تألیف مرحوم جعفر بن قولویه قمی است. این عالم گرانسنگ و بزرگوار، زیارت عاشورا را با دو سند از امام باقر(ع) نقل کرده است. منبع دوم کتاب ارزشمند «مصباح المتهجد» تألیف مرحوم شیخ طوسی است که در این کتاب، زیارت عاشورا را با دو سند نقل کرده است، سند اول به امام باقر(ع) و سند دوم به امام صادق(ع) منتهی می‌شود.

 کتاب «مصباح المتهجد» را شیخ طوسی خودش خلاصه و به نام «مختصر المصباح» ارائه کرد. زیارت عاشورا در این کتاب هم آمده است. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که آیا از دیدگاه رجالی، زیارت عاشورا یک حدیث صحیح و دارای اعتبار است؟ عرض می‌کنم: بله، زیارت عاشورا از هر دو روش اعتبارسنجی؛ یعنی از نظر روش توثيق صدوری و نیز روش توثیق سندی دارای اعتبار است؛ روش اول، توثیق صدوری است و در این روش بنا نیست تک تک راویان مورد وثوق باشند بلکه مجموع شواهد و قرائن باعث می‌شود یک روایت توثیق شود؛ در روش توثیق صدوری، زیارت عاشورا با همۀ طریق‌هایی که نقل شده دارای اعتبار است. 

روش دوم که روش توثيق سندی است. حتی با سختگیرانه‌ترین رویکردهای رجالی، عالمان بزرگوار شیعه به این نتیجه رسیده‌اند که طریق دوم که مرحوم «شیخ الطائفه، شیخ طوسی»، زیارت عاشورا را در «مصباح المتهجد» به نقل از امام صادق(ع) نقل کرده‌، صحیح است؛ او از «محمد بن خالد طیالسی» نقل کرده و او از سیف بن عمیره؛ او از صفوان و او از امام صادق(ع) نقل کرده است؛ طریق شیخ طوسی به محمدبن خالد طیالسی صحیح است. همچنین محمدبن خالد طیالسی و سیف بن عمیره و صفوان بن مهران دارای وثوق هستند، بنابراین زیارت عاشورا با روش توثیق سندی هم صحيح و دارای اعتبار است.