سرویس اندیشه ایکنا به مناسبت روز ملی سینما به معرفی یکی از جدیدترین کتابهای این حوزه پرداخته است. کتاب «جهانمَنِشی ایرانی؛ یک تاریخ سینمایی» نوشته گلبرگ رکابطلایی و ترجمه علی قاسمیمنفرد از انتشارات شیرازه در شهریور 1404منتشر شده است.
در توضیح کتاب آمده است:
از میان تمامی مواجهههای ایران با مدرنیته، بدون تردید سینما چندوجهیترینِ آنها بهشمار میآید. سینما هم نماد جهانی بود موفق در مهار فناوری و همزمان فضاهایی را در معرض نگاه میگذاشت متفاوت از فضای تجربه روزمره ایرانیان و از این طریق راه را برای تعامل فرهنگی و بازاندیشی و بازآرایی هویت تماشاگران میگشود. با این همه شاید مهمترین ویژگی سینما در گسترش شتابناک دایره شمولش به تمامی طبقات شهرنشین بود. سینما نیز همانند سایر مظاهر مدرنیته در آغاز در انحصار طبقات حاکم و ثروتمندان بود اما در فاصله کوتاهی این انحصار شکسته شد و سینما به بخشی از زندگی خیل هر روز گستردهتر شهرنشینان کشور به ویژه در پایتخت تبدیل شد؛ تقاضا برای آن از توان تولیدکنندگان ملیاش فراتر رفت و وارداتش خود بر گشودنِ بیش از پیش فرآیند ارتباط ایرانیان با جهان افزود. همین گستردگی شمول باعث شد سینما افقهای انتظاری گوناگونی را نزد طبقات و گروههای اجتماعی و سیاسی مختلف بگشاید، به آرزوها و امیال متفاوتی دامن بزند و به تجارب متکثر و متنوعی میدان دهد که از همهشان در این کتاب با واژه جهانمَنِشی ایرانی یاد میشود.
نویسنده کتاب، گلبرگ رکابطلایی استادیار تاریخ خاورمیانه در دانشگاه ستون هال (Seton Hall) نیوجرسی است که دکترای خود را در رشته تمدنهای خاورمیانه و نزدیک از دانشگاه تورنتو در سال ۲۰۱۵ دریافت کرده است. او به روابط بین تصویر سینمایی و فضا، مدرنیته، جهانوطنی، شهرنشینی، ملیگرایی و انقلابها علاقهمند است. تحقیقات او بهطور خاص بر نقش سینما، در شکل ملموس و روی پرده، در تسهیل تخیلات جهانوطنی و ذهنیتهای ترکیبی در تهران اوایل قرن بیستم متمرکز است. رکابطلایی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷، پژوهشگر پسادکترا در گروه تاریخ دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی بود.
کتاب در پنج فصل به شرح زیر نوشته شده است:
فصل اول: تصورات سینمایی و جهانمَنِشی ایرانی در اوایل قرن بیستم
فصل دوم: آموزش سینمایی، استقلال سینمایی: پیدایش یک سینمایی جهانی_ملی
فصل سوم: حرفهای سازی صنعتی:پیدایش یک سینمای تجاری «ملی»
فصل چهارم: «فیلمفارسی»:حیطه روزمره یم سینمای مردم پسند و جهان منش
فصل پنجم: انقلاب سینمایی:سینمای جایگزین و جهانمَنِش ایران پیش از انقلاب 1357
این کتاب با ترجمه علی قاسمی منفرد در شهریور 1404 و در صفحه 343 از انتشارات شیرازه به دست علاقهمندان خود رسیده است.