
علیرضا سبط احمدی، تهیهکننده سینما و تلویزیون در گفتوگو با ایکنا با بیان اینکه فیلم کوتاه مهمترین و نخستین گام برای ورود نسل جدید فیلمسازان به عرصه حرفهای سینما است، اظهار کرد: فیلم کوتاه بستری است که استعدادها و خلاقیتهای نسل تازه فیلمسازان را آشکار میکند. بسیاری از فیلمسازان بزرگ سینمای ایران و جهان از مسیر فیلم کوتاه آغاز کردهاند و همین تجربه کوتاه، آنان را برای ورود به عرصههای جدیتر و پیچیدهتر سینما آماده کرده است. فیلم کوتاه فرصتی است برای محک زدن خود، شناخت زبان تصویر، آزمودن ایدهها و دریافت بازخورد از مخاطب. در واقع این قالب، میدان تمرین و تجربهای است که در آن فیلمساز جوان میتواند بیآنکه درگیر هزینهها و فشارهای سنگین تولید فیلم بلند شود، هنر و دیدگاه خود را بیازماید و به شناخت عمیقتری از مسیر آیندهاش دست یابد.
وی افزود: فیلم کوتاه تنها پلی برای ورود به سینمای حرفهای نیست، بلکه خود نیز قالبی مستقل و ارزشمند در جهان هنر به شمار میآید. بسیاری از مضامین و سوژهها که ظرفیت ساخت فیلم بلند را ندارند، در قالب فیلم کوتاه به شکلی موجز، فشرده و تأثیرگذار روایت میشوند. گاه یک ایده، یک موقعیت یا یک مفهوم خاص تنها در چند دقیقه میتواند معنا و تأثیر خود را کامل منتقل کند، در حالیکه اگر در قالب فیلم بلند ساخته شود، از جذابیت و تمرکز خود میافتد. فیلم کوتاه در اینگونه موارد بهمنزله ابزاری است برای بیان فکری دقیق و تجربهای انسانی ناب، که در زمانی اندک میتواند مخاطب را درگیر و متأثر کند.
تهیهکننده فیلم سینمایی «سنگ اول» با اشاره به جایگاه جهانی فیلم کوتاه گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا، فیلم کوتاه نهتنها در جشنوارهها بلکه در تلویزیونها و پلتفرمهای آنلاین جایگاه تثبیتشدهای دارد. آثار کوتاه بهصورت مداوم در قالب برنامههای تلویزیونی، فضای مجازی و حتی کمپینهای فرهنگی به نمایش درمیآیند و مخاطبان گستردهای دارند. اما در کشور ما، متأسفانه سالهاست این قالب هنری جدی گرفته نمیشود. فیلم کوتاه اغلب در حاشیه جشنوارهها باقی مانده و هنوز بهعنوان یک مدیوم قدرتمند فرهنگی و هنری در سیاستگذاری رسانهای ما جایگاه مناسبی ندارد. با این حال، طی چند سال اخیر شاهد تحرکات امیدوارکنندهای هستیم و ارتباط گسترده فیلمسازان ایرانی با جشنوارههای جهانی موجب شده است فیلم کوتاه ایرانی در عرصه بینالمللی بیشتر دیده شود و در مسیر رشد قرار گیرد.
فیلم کوتاه تنها پلی برای ورود به سینمای حرفهای نیست، بلکه خود نیز قالبی مستقل و ارزشمند در جهان هنر به شمار میآید
وی در ادامه با تأکید بر تأثیرگذاری فیلم کوتاه در انتقال سریع مفاهیم بیان کرد: یکی از ویژگیهای منحصربهفرد فیلم کوتاه، توانایی آن در انتقال پیام در زمانی محدود است. در دنیایی که مخاطب حوصله و زمان کمتری برای تماشای آثار طولانی دارد، فیلم کوتاه میتواند در عرض چند دقیقه، همان تأثیر یک فیلم بلند را بر ذهن و احساس تماشاگر بگذارد. یک فیلم دو تا پنج دقیقهای اگر درست ساخته شود، میتواند مانند رعدی در ذهن بیننده بنشیند و تا مدتها در حافظه او باقی بماند. بسیاری از این آثار در شبکههای اجتماعی و گوشیهای موبایل دیده میشوند و در مدت کوتاهی به دلیل قدرت پیام و تأثیر بصری خود، میلیونها بازدید جذب میکنند. این همان قدرت ذاتی فیلم کوتاه در ارتباط مستقیم و بیواسطه با مخاطب است.
این تهیهکننده سینما با بیان اینکه فیلم کوتاه قابلیت ویژهای برای آموزش، تبلیغات و ترویج ارزشهای فرهنگی دارد، افزود: همانطور که در تبلیغات تجاری میبینیم، یک اثر چندثانیهای میتواند کالایی را به شکلی ماندگار در ذهن بیننده ثبت کند، در عرصههای اجتماعی و تربیتی نیز فیلم کوتاه چنین ظرفیتی دارد. به شرط آنکه اثر با نگاه هنری و محتوای درست تولید شود، میتواند در زمینه آموزشهای اخلاقی، فرهنگسازی اجتماعی یا حتی اصلاح سبک زندگی بسیار تأثیرگذار باشد. بهویژه امروز که دسترسی عمومی به ابزار تولید و تماشای فیلم آسان شده، فیلم کوتاه میتواند نقشی گستردهتر از گذشته در تغییر نگرشها و تقویت ارزشهای مثبت اجتماعی ایفا کند.
تهیهکننده سریال «ایلدا» در بخش دیگری از سخنانش به کارکرد دینی و اعتقادی فیلم کوتاه اشاره کرد و گفت: وقتی درباره مفاهیم دینی و اخلاقی صحبت میکنیم، باید بدانیم که فیلم کوتاه از نظر تأثیرگذاری یکی از بهترین قالبها برای انتقال این مفاهیم است. به دلیل کوتاهی زمان و در دسترس بودن برای همه اقشار، این نوع فیلمها میتوانند پیامهای معنوی، اخلاقی و فرهنگی را به شکلی سریع و مؤثر منتقل کنند. مشروط بر آنکه هدفگذاری و برنامهریزی دقیق وجود داشته باشد و آثار به صورت حرفهای و بر مبنای شناخت مخاطب ساخته شوند. در چنین شرایطی میتوانیم از فیلم کوتاه به عنوان رسانهای اثرگذار در تربیت اخلاقی و فرهنگی جامعه بهره ببریم.
سبطاحمدی با گلایه از بیتوجهی برخی نهادهای سفارشدهنده به این حوزه گفت: متأسفانه در بسیاری از مواقع، مفاهیم دینی و اخلاقی در تولیدات تصویری با جدیت و دقت کافی دنبال نمیشود. هزینهها به شکل حداقلی پرداخت میشود و سفارشدهندگان گمان میکنند با حداقل امکانات هم میتوان به نتیجه مطلوب رسید، در حالی که فیلم کوتاه نیز نیازمند خلاقیت، طراحی دقیق و تولید حرفهای است. اگر این حمایتها وجود داشته باشد، میتوان آثار دینی و فرهنگی را به شکل گسترده و با کیفیت مطلوب در اختیار مردم قرار داد؛ آثاری که در چند دقیقه، ذهن مخاطب را درگیر و دل او را متأثر میکند.
وقتی درباره مفاهیم دینی و اخلاقی صحبت میکنیم، باید بدانیم که فیلم کوتاه از نظر تأثیرگذاری یکی از بهترین قالبها برای انتقال این مفاهیم است
کارگردان فیلم «نغمه» با اشاره به ضرورت سیاستگذاری کلان در این عرصه اظهار کرد: جامعهای که خود را دینی و اخلاقمدار میداند، باید از همه ظرفیتهای رسانهای برای انتقال این مفاهیم استفاده کند. فیلم کوتاه میتواند ابزار قدرتمندی برای تحقق این هدف باشد. ما میتوانیم مفاهیم دینی و اخلاقی را در قالب آثار دو تا پنج دقیقهای به مردم انتقال دهیم و بر زندگی روزمره آنان تأثیر بگذاریم. این شیوه انتقال مفاهیم در دنیای امروز، که مردم زمان کمی برای مطالعه یا تماشای آثار بلند دارند، از هر روش دیگری مؤثرتر است.
وی با ذکر مثالی از کارکرد سیاسی فیلم کوتاه افزود: در انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس، گروهها و جریانهای سیاسی از فیلمهای کوتاه و محتوای چنددقیقهای برای انتقال پیام و تبلیغات خود استفاده میکنند و نتایج آن را هم بهوضوح میبینیم. همین تجربه نشان میدهد که فیلم کوتاه چقدر میتواند جریانساز باشد. ما میتوانیم از همین ابزار در جهت مثبت، برای انتقال مفاهیم اخلاقی و فرهنگی و برای جریانسازی در جامعه بهره بگیریم، مشروط بر اینکه این آثار با زبان روز، با جذابیت بصری و با شناخت درست از نیاز مخاطب ساخته شوند.
این تهیهکننده سینما در ادامه درباره اهمیت شناخت سلیقه و نیاز مخاطب گفت: یکی از بزرگترین ضعفهای ما در حوزه رسانه و تولیدات فرهنگی، بیتوجهی به مخاطبسنجی است. بسیاری از آثار تنها بر اساس نگاه شخصی سفارشدهنده یا فیلمساز ساخته میشوند و همین امر باعث میشود با ذائقه مردم فاصله داشته باشند. در حالی که نخستین گام در تولید اثر فرهنگی، شناخت دقیق مخاطب است. باید دانست مردم چه میخواهند، چه دغدغههایی دارند و از چه نوع روایت یا بیانی تأثیر میپذیرند. تنها در این صورت میتوان پیامهای اخلاقی یا دینی را بهدرستی و ماندگار به ذهن جامعه وارد کرد.
سبطاحمدی در پایان تأکید کرد: اگر ما در ساخت فیلم کوتاه به جای سلیقه فردی، بر پایه شناخت جامعه و نیاز واقعی مردم حرکت کنیم، میتوانیم به نتایج شگفتانگیزی برسیم. فیلم کوتاه این توانایی را دارد که مفاهیم را آرام و تدریجی در ذهن مخاطب رسوب دهد، بیآنکه او احساس تحمیل یا شعارزدگی کند. امروزه با گسترش فضای مجازی و ابزارهای هوشمند، شرایط برای دیده شدن این آثار بیش از هر زمان دیگری فراهم است. بنابراین باید از این فرصت بهره گرفت تا پیامهای اخلاقی، دینی و فرهنگی را با زبانی هنری، جذاب و در عین حال عمیق به جامعه انتقال دهیم؛ زیرا در نهایت، این فیلم کوتاه است که میتواند با کمترین کلمه و کوتاهترین زمان، عمیقترین اثر را بر ذهن انسان بگذارد.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام