بسیج؛ بازوی توانمند سلامت در مناطق محروم
مسئول بسیج جامعه پزشکی گفت: یکی از محورهای مهم فعالیت بسیج توجه ویژه به مردم مناطق کمبرخوردار است؛ مناطقی که به دلیل شرایط اقتصادی، جغرافیایی یا ساختاری کمتر از خدمات عادلانه حوزه سلامت بهرهمند بودهاند و نیازمند حمایت و مراقبت ویژه هستند.
5 آذر، روز بسیج یادآور روحیه فداکاری، ایثار و خدمترسانی بیوقفه نیروهای داوطلب و متخصص کشور است که از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون در مسیر تعالی و توسعه جامعه حضور فعال داشتهاند. بسیج جامعه پزشکی نیز بهعنوان بخشی از این حرکت ملی با بهرهگیری از توان علمی، تخصصی و عملیاتی خود نقش مؤثری در ارتقای سطح سلامت کشور ایفا کرده و با برگزاری اردوهای جهادی، ارائه خدمات درمانی در مناطق کمبرخوردار، آموزش نیروهای متخصص و همکاری نزدیک با وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی نشان داده است که تعهد به خدمترسانی، روحیه بسیجی و همبستگی اجتماعی، میتواند به شکلی پایدار و مؤثر در خدمت مردم و نظام سلامت کشور قرار گیرد.
بسیج جامعه پزشکی بهعنوان یکی از نهادهای پیشرو در عرصه سلامت کشور، از ابتدای شکلگیری خود تاکنون نقش بسیار مؤثری در ارتقای سطح خدمات درمانی، آموزشی و پژوهشی ایفا کرده است. این مجموعه با بهرهگیری از ظرفیت نیروهای متخصص، داوطلب و متعهد، همواره تلاش داشته است تا در کنار وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی، بهعنوان بازوی حمایتی و همراه، در توسعه نظام سلامت کشور مشارکت فعال داشته باشد.
این مجموعه تلاش کرده است تا عدالت سلامت را در سراسر کشور ترویج دهد و دسترسی عادلانه مردم به خدمات درمانی و مشاورهای را تضمین کند. بسیج جامعه پزشکی نمادی از تلاش مستمر، فداکاری و خدمترسانی داوطلبانه در عرصه سلامت است.
ایکنا همزمان با روز بزرگداشت بسیج و در راستای بررسی فعالیتهای مختلف بسیج جامعه پزشکی و مهمترین مأموریتهای آن به گفتوگو با محمدحسین زارعزاده، مسئول بسیج جامعه پزشکی پرداخته که مشروح آن را در ادامه میخوانیم.
ایکنا ـ مهمترین مأموریت بسیج جامعه پزشکی در کشور چیست و چگونه اجرا میشود؟
بسیج جامعه پزشکی از نخستین روزهای فعالیت، رسالت اصلی خویش را در همراهی، همافزایی و پشتیبانی از مجموعه حوزه سلامت کشور تعریف کرده است و بر همین اساس همواره کوشیده است تا نقشی فعال، مؤثر و مسئولانه در کنار وزارت بهداشت و سایر دستگاهها و نهادهای مرتبط با نظام سلامت ایفا کند. این مجموعه از ابتدای فعالیت خود در تلاش بوده است تا هرجا که مسئلهای در نظام سلامت بهوجود آمده یا بخشی از امور به دلیل محدودیت منابع یا کمبود نیروی انسانی بر زمین مانده یا نیاز به مشارکت نیروهای داوطلب و متعهد احساس شده است، با حضور میدانی، سازمانیافته و هدفمند وارد عمل شود و برای رفع آن مسائل گام بردارد.
در طول این سالها هر کجا موضوعی بهعنوان یک مسئله اساسی در حوزه سلامت یا در سطح کلان جامعه مطرح بوده است، بسیج جامعه پزشکی با نگاه راهبردی، منطبق بر تدابیر مقام معظم رهبری و متکی بر ظرفیت گسترده نیروهای متخصص تلاش کرده است تا در مسیر حل آن موضوع نقشآفرینی کند. این موضوعات دامنهای گسترده از مسائل علمی، پژوهشی و آموزشی تا فعالیتهای خدماتی، محرومیتزدایی و حمایت از اقشار آسیبپذیر را دربرمیگیرد. یکی از محورهای مهم فعالیت بسیج توجه ویژه به مردم مناطق کمبرخوردار است؛ مناطقی که به دلیل شرایط اقتصادی، جغرافیایی یا ساختاری کمتر از خدمات عادلانه حوزه سلامت بهرهمند بودهاند و نیازمند حمایت و مراقبت ویژه هستند.
فعالیتهای بسیج جامعه پزشکی محدود به اردوهای جهادی نیست. این نهاد مجموعهای گسترده از برنامهها و مأموریتهای مختلف را در قالب ساختاری منسجم و تعریفشده دنبال میکند
در همین راستا، یکی از برنامههای برجسته که بسیج جامعه پزشکی آن را با جدیت پیگیری کرده، برگزاری اردوهای جهادی سلامت در مناطق محروم و کمبرخوردار است. این اردوها با هدف نزدیکسازی مردم این مناطق به نقطه عادلانه برخورداری از خدمات حوزه سلامت اجرا میشود. در قالب این اردوها تیمهای پزشکی، پرستاری، تخصصی و پشتیبانی وارد مناطق هدف میشوند، خدمات تشخیصی، درمانی، آموزشی و پیشگیرانه ارائه میکنند و علاوه بر درمان بیماران به ارتقای آگاهی سلامت و شناسایی نیازهای زیرساختی نیز میپردازند. این اقدام نهتنها به رفع مشکلات فوری حوزه سلامت در این مناطق کمک میکند، بلکه در مسیر ایجاد عدالت سلامت، کاستن از محرومیت و کاهش فاصله خدماترسانی میان مناطق مختلف کشور نیز نقش مؤثری دارد.
البته فعالیتهای بسیج جامعه پزشکی محدود به اردوهای جهادی نیست. این نهاد مجموعهای گسترده از برنامهها و مأموریتهای مختلف را در قالب ساختاری منسجم و تعریفشده دنبال میکند. این فعالیتها شامل مشارکت در مدیریت بحرانهای سلامت، حضور در مقابله با حوادث غیرمترقبه، پشتیبانی از نظام سلامت در زمان نیاز، همکاری در برنامههای ملی و منطقهای حوزه بهداشت، فعالیتهای علمی و تحقیقاتی برای ارتقای دانش سلامت، مشارکت در طرحهای کلان ملی و همچنین، ارائه خدمات داوطلبانه در شرایط خاص است. همه این فعالیتها بر اساس برنامهریزی راهبردی، ظرفیتسازی هدفمند و پیگیری مداوم انجام میشود.
در مجموع بسیج جامعه پزشکی تلاش کرده است تا در تمامی عرصههای مرتبط با سلامت جامعه از پیشبرد سیاستهای کلان و بلندمدت تا حضور میدانی و خدمت مستقیم به مردم، نقش یک همیار و پشتیبان مطمئن را برای نظام سلامت ایفا کند. این مجموعه با تأکید بر روحیه جهادی، همکاری متعهدانه و بهرهگیری از توان متخصصان خود همواره کوشیده است که در کنار مردم و در خدمت ارتقای سلامت جامعه باشد و در هر مرحلهای که کشور با چالشهای سلامتمحور روبهرو شده است، حضوری مؤثر، فعال و سازنده داشته باشد.
ایکنا ـ مهمترین دستاوردهای بسیج جامعه پزشکی طی سالهای اخیر چه بوده است؟
بسیج جامعه پزشکی در سالهای اخیر در حوزههای متنوع و متعدد فعالیتهای گستردهای داشته و دستاوردهای قابل توجهی را در ابعاد علمی، آموزشی، مدیریتی و خدمات اجتماعی کسب کرده است. این نهاد با تکیه بر ظرفیت نیروهای متخصص و داوطلب خود تلاش کرده است که هم در تقویت توان علمی و پژوهشی کشور و هم در خدمترسانی مستقیم به مردم نقش مؤثر و سازندهای ایفا کند. برای نمونه در حوزههای علمی میتوان به برگزاری دهمین کنگره بینالمللی سلامت در حوادث و بلایا اشاره کرد که سال گذشته برگزار و همانند دورههای پیشین بهصورت دو سالانه اجرا شده است. این برنامه طی بیش از دو دهه گذشته بهطور مستمر برگزار شده و دستاوردهای بیشماری برای نظام سلامت کشور داشته است.
از جمله مهمترین نتایج این کنگره ایجاد رشته تخصصی «مدیریت بحران» در دانشگاههای کشور است. فارغالتحصیلان متعدد این رشته در مقاطع مختلف اکنون در دانشگاهها مشغول به تدریس و تربیت نیروی متخصص هستند و بهطور مستقیم به توسعه علمی و مدیریتی نظام سلامت کمک میکنند. علاوه بر این، پیشنویس مدیریت بحران کشور حاصل همین کنگره بوده و تشکیل ساختار مدیریت بحران کشور نیز به تبع تصویب این پیشنویس قانونی از دیگر دستاوردهای برجسته علمی و مدیریتی بسیج جامعه پزشکی به شمار میرود. این اقدامات نمونهای از نقش بسیج جامعه پزشکی در تقویت مدیریت بحران، ارتقای دانش تخصصی و توانمندسازی نیروهای علمی کشور در حوزه حوادث و بلایاست.
بسیج جامعه پزشکی از طریق فعالیتهای علمی و پژوهشی، توسعه رشتههای تخصصی، برگزاری کنگرهها و اردوهای آموزشی، اجرای برنامههای حمایتی و مشاورهای و حضور فعال در حوزههای اجتماعی نقش مؤثری در ارتقای سلامت جامعه و تقویت نظام سلامت کشور ایفا کرده است
در حوزه جمعیت و حمایت از مادران باردار نیز بسیج جامعه پزشکی اقدامات بسیار مهم و قابلتوجهی انجام داده است. طی سه تا چهار سال گذشته، این مجموعه در راستای پیشگیری از سقط عمدی جنین فعالیتهای گستردهای را انجام داده و موفقیتهای چشمگیری کسب کرده است. به این منظور، بیش از ۴۳۰ مرکز تحت عنوان مراکز «نفس» در سراسر کشور دایر شده است. این مراکز با هدف ارائه خدمات مشاورهای، حمایتی و آموزشی به مادران بارداری که تصمیم به سقط جنین داشتند، فعالیت میکنند. تلاشهای همکاران بسیج جامعه پزشکی در این مراکز منجر به آن شده است که بیش از ۱۹ هزار مادر از تصمیم خود برای سقط جنین منصرف شوند و در نتیجه بیش از ۱۲ هزار تولد نوزاد با همراهی و راهنمایی این مراکز محقق شده است.
این دستاوردها نشاندهنده تأثیرگذاری ملموس فعالیتهای بسیج جامعه پزشکی در حوزه حمایتهای سلامتمحور، آموزش و مشاوره پیشگیرانه است و بر اهمیت حضور فعال این نهاد در حمایت از خانوادهها و ارتقای سلامت جامعه تأکید دارد. بهطور کلی، این نمونهها فقط بخشی از دستاوردهای بسیج جامعه پزشکی در سالهای اخیر هستند و این نهاد انقلابی از طریق فعالیتهای علمی و پژوهشی، توسعه رشتههای تخصصی، برگزاری کنگرهها و اردوهای آموزشی، اجرای برنامههای حمایتی و مشاورهای و حضور فعال در حوزههای اجتماعی نقش مؤثری در ارتقای سلامت جامعه و تقویت نظام سلامت کشور ایفا کرده است. این اقدامات نشان میدهد که بسیج جامعه پزشکی نهتنها بهعنوان یک نهاد علمی و آموزشی بلکه بهعنوان یک بازوی اجرایی و حمایتی همواره در خدمت مردم و نظام سلامت کشور بوده و نقشی حیاتی و پایدار در تحقق اهداف کلان سلامت کشور دارد.
ایکنا ـ بزرگترین چالش بسیج جامعه پزشکی در ارائه خدمات جهادی و مردمی چیست؟
خدمات جهادی از ابتدای انقلاب اسلامی و در ادامه در قالب بسیج همواره بهعنوان یکی از محورهای اساسی فعالیتهای مردمی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است و بسیج جامعه پزشکی نیز از همان آغاز با حضور مستمر و فعال خود در ارائه این خدمات نقش محوری داشته است. رویکرد اصلی این مجموعه بر آن است که مناطق کمبرخوردار و محروم کشور بتوانند از ظرفیتهای نیروهای متخصص و همکاران بسیج بهرهمند شده و دسترسی به خدمات سلامت به شکل عادلانه و جامع فراهم شود. از این رو، اردوهای جهادی سلامت بهصورت منظم و مستمر در نقاط هدف برگزار میشود و برنامهریزیهای دقیق و گستردهای برای اجرای آن انجام گرفته است.
برای نمونه در سال جاری و به مناسبت هفته بسیج پیشبینی شده است که بیش از ۷۱۵ اردو در سطح کشور با عنوان گروههای جهادی «شهید رهنمون» برگزار شود تا ارائه خدمات به جمعیت بیشتری از مردم مناطق محروم تسهیل شود. این برنامهها فقط شامل حضور میدانی نیروهای متخصص نیست، بلکه ایجاد و راهاندازی مراکز و بیمارستانهای تخصصی نیز از جمله اقدامات مهم بسیج جامعه پزشکی در این زمینه محسوب میشود. در چهار استان کشور بیمارستانهای تخصصی و درمانگاههای متعدد دایر شده و خدمات گستردهای به مردم ارائه میکنند. دامنه خدمات ارائهشده در این مراکز بسیار متنوع است و شامل ویزیتهای تخصصی در رشتههای مختلف پزشکی، ارائه خدمات دارویی، مشاورههای روانشناسی و پشتیبانیهای سلامتمحور میشود.
بزرگترین چالش بسیج جامعه پزشکی در ارائه خدمات جهادی و مردمی محدودیتهای مربوط به تأمین منابع مالی و دارویی است
همکاران بسیج جامعه پزشکی با روحیهای فداکارانه و ایثارگرانه در تمامی این فعالیتها حضور دارند و با تلاش مستمر خود خدمات درمانی و حمایتی را به بهترین شکل ممکن به مردم مناطق محروم ارائه میکنند. با وجود تمامی این تلاشها و ظرفیتهای ایجاد شده، یکی از مهمترین چالشهای موجود در ارائه خدمات جهادی افزایش هزینههای دارویی است. تأمین دارو و ارائه آن به مردم بهصورت رایگان نیازمند منابع مالی گسترده است و گاهی اوقات تهیه و تأمین دارو برای همکاران بسیج با دشواریهایی همراه میشود. این موضوع میتواند محدودیتهایی در ارائه برخی خدمات دارویی ایجاد کند و بهعنوان چالش اصلی در مسیر خدماترسانی مردمی و جهادی محسوب میشود.
با این حال، سایر جنبههای فعالیتهای جهادی از جمله ارائه مشاورههای تخصصی، ویزیتهای پزشکی و خدمات درمانی، بدون وقفه و با انگیزه و تعهد کامل ازسوی همکاران ادامه یافته و توانسته است تأثیر قابل توجهی در ارتقای سلامت مردم مناطق محروم داشته باشد. بهطور خلاصه میتوان گفت که بزرگترین چالش بسیج جامعه پزشکی در ارائه خدمات جهادی و مردمی محدودیتهای مربوط به تأمین منابع مالی و دارویی است، در حالی که روحیه فداکارانه و حضور مستمر همکاران این نهاد در تمام بخشهای دیگر استمرار خدماترسانی مؤثر و همهجانبه به مردم را تضمین کرده و نقش بسیج جامعه پزشکی را در تحقق عدالت سلامت و دسترسی برابر مردم به خدمات سلامت بیش از پیش برجسته میکند.
ایکنا ـ سطح همکاری بسیج جامعه پزشکی با وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی چگونه است؟
سطح همکاری بسیج جامعه پزشکی با وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی در وضعیت بسیار مطلوب و قابل تقدیر قرار دارد و میتوان آن را نمونهای بارز از همافزایی مستمر و تعامل سازنده میان نهادهای اجرایی و علمی کشور در حوزه سلامت دانست. این همکاری مبتنی بر ارتباط نزدیک و تنگاتنگ میان نیروهای متخصص بسیج و مسئولان وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی شکل گرفته است و توانسته زمینه اجرای برنامههای متعدد و متنوع در سطح ملی و استانی را فراهم کند. خوشبختانه رؤسای دانشگاههای علوم پزشکی در سراسر کشور همراهی و حمایت بسیار مؤثری از همکاران بسیج جامعه پزشکی دارند و نقش فعال و مؤثری در برگزاری برنامههای مختلف این مجموعه ایفا میکنند.
همکاری بسیج جامعه پزشکی با وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی هم در زمینه برنامههای علمی و پژوهشی و هم در عرصههای عملیاتی و اجرایی بسیار اثرگذار و راهگشا بوده است
این همکاری شامل برگزاری همایشها و جلسات تبیینی در حوزه سلامت است که با هدف هماهنگی، تبادل تجربیات و ارتقای سطح برنامههای آموزشی و پژوهشی انجام میشود. از سوی دیگر، همکاری نزدیک دانشگاهها و وزارت بهداشت در اجرای اردوهای جهادی سلامت نیز مشهود است. این اردوها در مناطق کمبرخوردار و محروم کشور برگزار میشوند و حضور مستمر و هدفمند همکاران بسیج جامعه پزشکی در این اردوها دسترسی مردم به خدمات سلامت را به شکل مؤثرتری فراهم کرده است. علاوه بر این، هماهنگی موجود باعث شده است که برگزاری برنامههای بسیج جامعه پزشکی به صورت ساختار یافته، منسجم و با کیفیت بالا انجام شود و تمامی مراحل اجرای برنامهها از برنامهریزی و مدیریت منابع تا ارائه خدمات به مردم، به شکل مطلوب مدیریت شود.
این همکاری گسترده و مستمر نهتنها به ارتقای سطح خدمات سلامت کمک میکند، بلکه موجب تقویت عدالت در دسترسی مردم به خدمات و پشتیبانی مؤثر از مناطق محروم نیز میشود. به طور کلی، همکاری بسیج جامعه پزشکی با وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی هم در زمینه برنامههای علمی و پژوهشی و هم در عرصههای عملیاتی و اجرایی بسیار اثرگذار و راهگشا بوده است و این تعامل سازنده از مهمترین نقاط قوت بسیج جامعه پزشکی در تحقق مأموریتهای جهادی، آموزشی و مردمی آن به شمار میرود و زمینهساز خدمترسانی مؤثر و گسترده به اقشار مختلف جامعه، به ویژه مردم مناطق کمبرخوردار، شده است.
ایکنا ـ برای افزایش آمادگی نیروهای پزشکی در شرایط اضطراری چه اقداماتی انجام دادهاید؟
برای افزایش آمادگی نیروهای پزشکی در شرایط اضطراری بسیج جامعه پزشکی اقدامات گسترده، منسجم و سازمانیافتهای انجام داده است. در این راستا نخست باید به فعالیتهای گروههای جهادی اشاره کرد که بهصورت مستمر و با انسجام کامل در سراسر کشور مشغول به فعالیت هستند. این گروهها با بهرهگیری از تخصصهای متنوع پزشکی و تجربیات عملی نقش مهم و مؤثری در ارائه خدمات سلامت در شرایط عادی و اضطراری ایفا میکنند و بهطور مستمر آمادگی خود را برای حضور سریع در مناطق نیازمند حفظ کردهاند. علاوه بر این گروههای جهادی، بسیج جامعه پزشکی اقدام به تشکیل و سازماندهی «تیمهای واکنش سریع» نیز کرده است. این تیمها در سراسر کشور مستقر هستند و آمادگی کامل دارند تا در مواجهه با هرگونه بحران طبیعی یا غیرطبیعی در کوتاهترین زمان ممکن وارد عمل شوند. همکاران حاضر در این تیمها با بهرهگیری از دانش تخصصی، تجربه عملی و توانمندیهای فردی و جمعی خود نقش مؤثر و حیاتی خود را در ارائه خدمات درمانی، امدادی و حمایتی به مردم مناطق آسیبدیده ایفا میکنند.
اقدامات انجام شده در حوزه آمادگی اضطراری شامل برنامهریزی دقیق، سازماندهی تیمهای واکنش سریع، آموزش مستمر نیروها، بهرهگیری از ظرفیت گروههای جهادی و اجرای طرحهای میدانی منظم است
این ساختار دوگانه یعنی حضور منسجم گروههای جهادی و سازمانیافته تیمهای واکنش سریع باعث شده است که بسیج جامعه پزشکی بتواند در هر نوع بحران و شرایط اضطراری اعم از حوادث طبیعی، بلایای انسانی، سوانح بزرگ و شرایط اضطراری غیرمنتظره پاسخدهی سریع، سازمانیافته و اثربخش داشته باشد. همکاران ما در این موقعیتها نهتنها خدمات درمانی و امدادی ارائه میکنند، بلکه با حضور فعال و فداکارانه خود، به تقویت اعتماد عمومی و ارتقای سطح امنیت سلامت در کشور نیز کمک میکنند.
بهطور کلی، اقدامات انجام شده در حوزه آمادگی اضطراری شامل برنامهریزی دقیق، سازماندهی تیمهای واکنش سریع، آموزش مستمر نیروها، بهرهگیری از ظرفیت گروههای جهادی و اجرای طرحهای میدانی منظم است که همه این اقدامات همزمان موجب افزایش توان عملیاتی کشور و ارتقای کیفیت خدمات سلامت در بحرانها میشود. این تلاشها نشاندهنده تعهد بسیج جامعه پزشکی به حفظ سلامت مردم و آمادهسازی نیروی انسانی متخصص برای پاسخ مؤثر و سریع در مواجهه با هرگونه شرایط اضطراری است.
انتهای پیام
