حکمت شاهنامه

مصطفی جیحونی، شاهنامه‌پژوه درباره حکمت فردوسی می‌گوید: کسی که قسمت اعظم کتابش درباره ستایش خرد و داد است، خودش نیز حکیم محسوب می‌شود. در شاهنامه نکته‌های حکمت‌آموز بسیاری وجود دارد. خصوصاً اظهارنظرهایی که فردوسی بیان‌کننده آنهاست، علتی است که سبب می‌شود به این بزرگوار، حکیم گفته شود؛ چراکه حکمت در کتاب او فراوان است.

مدیر انتشار «شمع و مِه» در مقام ناشری که طی بازه زمانی 10 ساله برای نخستین بار شاهنامه حکیم طوس را به زبان اسپانیایی ترجمه کرده است با بیان آنکه جذابیت روایی و اساطیری امروز هالیوود ریشه در سروده هزار ساله فردوسی دارد تصریح کرد: ترجمه شاهنامه را به‌ عنوان یک ناشر ایرانی وظیفه‌ای ملی می‌دانم.

‌نمی‌دانم شما آقایان چقدر با شاهنامه مأنوسید. من با شاهنامه مأنوسم. حکمت شاهنامه ‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، حکمت اوستایی نیست؛ حکمت قرآنی است. اگر کسی به شاهنامه دقت کند، خواهد دید فردوسی ایران را سروده، اما با دید یک مسلمان؛ آن هم یک مسلمان شیعه. بیان زندگی قهرمان‌ها و پهلوان‌ها و شخصیت‌های مثبت مثل رستم و اسفندیار در شاهنامه، در اندیشه‌های اسلامی ریشه و ظهور و بروز دارد. عکس آن، شخصیت‌های منفی مثل تورانی‌ها یا بعضی از سلاطین، مثل کیکاووس شخصیت‌هایی هستند که در تفکر اسلامی بوضوح کوبیده شده‌اند... لذا حکمت قرآنی، همان حکمت ملی بومی و ایرانی ماست. [رهبر معظم انقلاب؛ ۱۳۷۲/۰۶/۱۰]

فردوسی، حکیم ابوالقاسم فردوسی است. به یک آدم داستانسرا، اگر صرفاً داستانسرا و حماسه‌سرا باشد، حکیم نمی‌گویند. این «حکیم» را هم ما نگفتیم؛ صاحبان فکر و اندیشه در طول زمان او را حکیم نامیدند. شاهنامه‌ فردوسی پر از حکمت است. او انسانی بوده برخوردار از معارف ناب دینی. [مقام معظم رهبری؛ ۱۳۹۰/۰۵/۲۴]