انبساط جهان یا انقباض آن؛ در پرتو قرآن، کدام محقق خواهد شد؟
گروه اندیشه: مقاله «مدل کیهانی جهان مادی قرآن» به دو نظریه اشاره می‌کند؛ یکی از این نظریه‌ها به گسترش جهان در آینده و نظریه دیگر به انقباض جهان و پایان یافتن آن اشاره می‌کند. حال از دیدگاه مفسران کدام یک از این تفاسیر صحیح خواهد بود؟
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، قرآن کریم برای بیان قدرت خدواند، به آفرینش‌های جهان مادی و برخی ویژگی‌های آن اشاره می‌کند. این کتاب آسمانی در آیه 30 سوره انبیاء به مرحله‌ای از آفرینش اشاره دارد که آسمانها و زمین بسته بودند و خداوند آن‌ها را بازکرده و طبق آیه 47 سوره ذاریات، آسمانها و زمین هنوز در حال گسترش است و بنابر آیه 67 سوره زمر در پایان جهان، آسمانها در هم پیچیده شده و به حالت اولیه آفرینش برمی‌گردند. کیهان‌شناسان با بهره‌گیری از ابزارها و شیوه‌های تجربی مدل‌های گوناگونی را برای جهان مادی ارائه داده‌اند که در ادامه به قسمت‌هایی از متن مقاله سیدعیسی مسترحمی اشاره شده است و مدل‌های کیهانی جهان مادی بیان شده است.
مدل کیهانی جهان مادی قرآن
سیدعیسی مسترحمی در مقاله‌ای تحت عنوان «مدل کیهانی جهان مادی قرآن» درباره این موضوع می‌نویسد؛ جهان مادی شکلی ثابت دارد و نمای کلی آن تغییر نمی‌کند. در مقابل مدل مهبانگ که از آن با عنوان مدل استاندارد نیز یاد می‌شود، ادعا می‌کند که جهان مادی از باز شدن انفجارگونه ماده-فضا-زمان- از نقطه اولیه به وجود آمده است و انبساط آن هنوز ادامه دارد. برخی از یافته‌ها و شواهد کیهان‌شناسی و فیزیکی ادامه یافتن این گسترش را برای همیشه نشان می‌دهند، درحالی که دسته‌ای دیگر از شواهد، پایان یافتن و آغاز روند معکوس را بیان می‌کنند. یافته‌های دانش کیهان‌شناسی می‌توانند تفسیری بر این موضوع قرآنی باشد و پذیرش شگفتی و حتی اعجاز علمی این آیات را موجه می‌سازد.
مسترحمی در این مقاله به اسرار علمی گسترش جهان و اسرار علمی پایان جهان اشاره می‌کند که هرکدام از این نظریه‌ها دارای تفسیر هستند و مسترحمی در این مقاله به تمجید از برخی تفسیرها و انتقاد از برخی تفاسیر دیگر پرداخته است.
اسرار علمی گسترش یافتن جهان
دانشمندان مدل‌های ریاضی گوناگونی را از جهان ارائه داده‌اند. برخی همچون نیوتن جهان را ایستا و ساکن می‌دانستند و قائل بودند به زودی تحت تاثیر نیروی گرانش، شروع به انقباض خواهد کرد.
وی در این مقاله علاوه بر اشاره به بزرگترین اشتباه انیشتین نام برخی از دانشمدان را عنوان کرده که برخی از آن‌ها همچون ملوین سلفیر، ژرژلومتر و هابل معتقد بودند جهان در حال گسترش یافتن است و این دانشمندان جهان را به بالنی تشبیه می‌کنند که در حال باد شدن است و بر روی آن‌ها نقطه‌هایی وجود دارد. هرچه بالن بزرگ‌تر باشد فاصله نقطه‌ها از هم بیشتر می‌شود و نقاطی هم که فاصله بیشتری دارند به سرعت از یکدیگر دور می‌شوند.
دیدگاه‌های تفسیری
مسترحمی در بخش دیگر این مقاله به تفسیر آیه 47 سوره ذاریات اشاره دارد و تفسیرهای برخی از مفسران را درباره این آیه ذکر کرده است و به تمجید برخی از تفاسیر و انتقاد از برخی تفاسیر دیگر در این مقاله پرداخته است.
اسرار علمی پایان جهان
در بخش دیگر این مقاله درباره اسرار علمی پایان یافتن جهان می‌خوانیم: بنابر برخی از فرضیات، گسترش جهان در آینده متوقف و انقباض جهان آغاز خواهد شد تا اینکه جهان به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.
مسترحمی به مانند نظریه اسرار علمی گسترش یافتن جهان، برای این نظریه هم تفاسیر برخی از مفسران را بیان کرده و به بررسی این تفاسیر پرداخته است.
وی در پایان این مقاله به این نتیجه رسیده است که گسترش و توسعه آسمانها از جمله مسائل علمی است که با پیشرفت‌های نجومی در زمینه فیزیک از جمله نورشناسی مطرح شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. امروزه شواهد و قرائن بر این نظریه آن قدر فراوان است که آن را تا حد یک مسئله قابل پذیرفتنی و قطعی برای دنیای علم تبدیل کرده است، به نحوی که بسیار بعید است شخص آشنای با فیزیک و کیهان‌شناسی در صحت آن تشکیک کند. از طرفی این مطلب در زمان نزول و حتی تا قرون اخیر برهمگان پوشیده بود؛ بنابراین بیان صریح آن توسط قرآن کریم می‌تواند اعجازی نجومی از این کتاب آسمانی به شمار آید. از طرفی دیگر با توجه به عدم قطعیت فرضیه انقباض جهان، نمی‌توان این فرضیه را به آیه نسبت داد و اعجاز نجومی را نتیجه گرفت، بلکه فقط ممکن است این آیه را از رازگویی‌های قرآن به شمار آورد. در صورتی که در آینده، فرضیه انقباض به نظریه قابل قبولی ارتقا یابد، می‌توان آن را به عنوان اعجاز علمی از قرآن قلمداد کرد.
آنچه که در این مقاله سید عیسی مسترحمی به صراحت بیان کرد قرآن را به عنوان یک معجزه علمی نیز بیان می‌کند و این اعجاز علمی قرآن را اکثر نویسندگان کتاب‌های اعجاز علمی در قرآن پذیرفته‌اند. وی در این مقاله مفید علاوه بر اینکه گسترش جهان را تاکید می‌کند، اما فرضی بودن نظریه پایان یافتن جهان را نیز نفی نمی‌کند و به این موضوع که شاید این نظریه نیز حقیقت داشته باشد اذعان دارد.
یادآور می‌شود، مقاله «مدل‌های کیهانی جهان مادی در قرآن» در شماه 16 مجله علمی-ترویجی قرآن و علم منتشر شده است که سردبیر آن محمدعلی رضایی اصفهانی و مدیر مسئول آن سیدحمید جزائری است.
مدل کیهانی جهان مادی قرآن
سیدعیسی مسترحمی در مقاله‌ای تحت عنوان «مدل کیهانی جهان مادی قرآن» درباره این موضوع می‌نویسد؛ جهان مادی شکلی ثابت دارد و نمای کلی آن تغییر نمی‌کند. در مقابل مدل مهبانگ که از آن با عنوان مدل استاندارد نیز یاد می‌شود، ادعا می‌کند که جهان مادی از باز شدن انفجارگونه ماده-فضا-زمان- از نقطه اولیه به وجود آمده است و انبساط آن هنوز ادامه دارد. برخی از یافته‌ها و شواهد کیهان‌شناسی و فیزیکی ادامه یافتن این گسترش را برای همیشه نشان می‌دهند، درحالی که دسته‌ای دیگر از شواهد، پایان یافتن و آغاز روند معکوس را بیان می‌کنند. یافته‌های دانش کیهان‌شناسی می‌توانند تفسیری بر این موضوع قرآنی باشد و پذیرش شگفتی و حتی اعجاز علمی این آیات را موجه می‌سازد.
مسترحمی در این مقاله به اسرار علمی گسترش جهان و اسرار علمی پایان جهان اشاره می‌کند که هرکدام از این نظریه‌ها دارای تفسیر هستند و مسترحمی در این مقاله به تمجید از برخی تفسیرها و انتقاد از برخی تفاسیر دیگر پرداخته است.
اسرار علمی گسترش یافتن جهان
دانشمندان مدل‌های ریاضی گوناگونی را از جهان ارائه داده‌اند. برخی همچون نیوتن جهان را ایستا و ساکن می‌دانستند و قائل بودند به زودی تحت تاثیر نیروی گرانش، شروع به انقباض خواهد کرد.
وی در این مقاله علاوه بر اشاره به بزرگترین اشتباه انیشتین نام برخی از دانشمدان را عنوان کرده که برخی از آن‌ها همچون ملوین سلفیر، ژرژلومتر و هابل معتقد بودند جهان در حال گسترش یافتن است و این دانشمندان جهان را به بالنی تشبیه می‌کنند که در حال باد شدن است و بر روی آن‌ها نقطه‌هایی وجود دارد. هرچه بالن بزرگ‌تر باشد فاصله نقطه‌ها از هم بیشتر می‌شود و نقاطی هم که فاصله بیشتری دارند به سرعت از یکدیگر دور می‌شوند.
دیدگاه‌های تفسیری
مسترحمی در بخش دیگر این مقاله به تفسیر آیه 47 سوره ذاریات اشاره دارد و تفسیرهای برخی از مفسران را درباره این آیه ذکر کرده است و به تمجید برخی از تفاسیر و انتقاد از برخی تفاسیر دیگر در این مقاله پرداخته است.
اسرار علمی پایان جهان
در بخش دیگر این مقاله درباره اسرار علمی پایان یافتن جهان می‌خوانیم: بنابر برخی از فرضیات، گسترش جهان در آینده متوقف و انقباض جهان آغاز خواهد شد تا اینکه جهان به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.
مسترحمی به مانند نظریه اسرار علمی گسترش یافتن جهان، برای این نظریه هم تفاسیر برخی از مفسران را بیان کرده و به بررسی این تفاسیر پرداخته است.
وی در پایان این مقاله به این نتیجه رسیده است که گسترش و توسعه آسمانها از جمله مسائل علمی است که با پیشرفت‌های نجومی در زمینه فیزیک از جمله نورشناسی مطرح شده و مورد مطالعه قرار گرفته است. امروزه شواهد و قرائن بر این نظریه آن قدر فراوان است که آن را تا حد یک مسئله قابل پذیرفتنی و قطعی برای دنیای علم تبدیل کرده است، به نحوی که بسیار بعید است شخص آشنای با فیزیک و کیهان‌شناسی در صحت آن تشکیک کند. از طرفی این مطلب در زمان نزول و حتی تا قرون اخیر برهمگان پوشیده بود؛ بنابراین بیان صریح آن توسط قرآن کریم می‌تواند اعجازی نجومی از این کتاب آسمانی به شمار آید. از طرفی دیگر با توجه به عدم قطعیت فرضیه انقباض جهان، نمی‌توان این فرضیه را به آیه نسبت داد و اعجاز نجومی را نتیجه گرفت، بلکه فقط ممکن است این آیه را از رازگویی‌های قرآن به شمار آورد. در صورتی که در آینده، فرضیه انقباض به نظریه قابل قبولی ارتقا یابد، می‌توان آن را به عنوان اعجاز علمی از قرآن قلمداد کرد.
آنچه که در این مقاله سید عیسی مسترحمی به صراحت بیان کرد قرآن را به عنوان یک معجزه علمی نیز بیان می‌کند و این اعجاز علمی قرآن را اکثر نویسندگان کتاب‌های اعجاز علمی در قرآن پذیرفته‌اند. وی در این مقاله مفید علاوه بر اینکه گسترش جهان را تاکید می‌کند، اما فرضی بودن نظریه پایان یافتن جهان را نیز نفی نمی‌کند و به این موضوع که شاید این نظریه نیز حقیقت داشته باشد اذعان دارد.
یادآور می‌شود، مقاله «مدل‌های کیهانی جهان مادی در قرآن» در شماه 16 مجله علمی-ترویجی قرآن و علم منتشر شده است که سردبیر آن محمدعلی رضایی اصفهانی و مدیر مسئول آن سیدحمید جزائری است.
