«قطار»؛ مستندی درباره موسیقی و مداحی دهه 60
گروه هنر ــ کارگردان مستند «قطار مسیر 60» بر تلاش خود برای پرهیز از هرگونه جانبداری تأکید کرد و گفت: در اثر خود به هیچ وجه با تعصب خاصی نسبت به موسیقی دهه ۶۰ اظهار نظر نکردم.
به گزارش ایکنا، جلسه نقد و بررسی مستند «قطار مسیر ۶۰» با حضور کتایون جهانگیری، کارگردان و سیدعلی‌رضا علی‌نقی، کارشناس موسیقی امروز دوم دی‌ماه در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، جهانگیری درباره این اثر گفت: ایده ساخت این مستند در سال ۸۶ شکل گرفت، اما در آن زمان فرصت لازم فراهم نشد تا اثر را جلوی دوربین ببرم، اما سال ۹۱ این موقعیت به وجود آمد تا مستند را بسازم. به هر حال، قطار مسیر ۶۰ در سال ۹۲ آماده پخش شد، ولی این بار هم به دلایلی موقعیت نمایش برای مستند فراهم نبود! این سختی‌ها به هر صورت پایان یافت و این فیلم اجازه پیدا کرد تا امسال در گروه هنر و تجربه به نمایش درآید.
وی افزود: برخی به من انتقاد می‌کنند که در این مستند با آدم‌های درجه ۲ مصاحبه کرده‌ام، اما افرادی که این نکته را بیان کرده‌اند، به این مهم توجه ندارند که شخصیت‌های مورد نظر در دهه ۶۰ جزء هنرمندان و مدیران آن زمان بودند. برای همین، وقتی موضوع مستند من بررسی موسیقی آن دوران است، طبیعتاً باید با چنین چهره‌هایی مصاحبه کنم. در ضمن مگر در دهه ۶۰، صدا و تصویر محمد گلریز بیش از هر خواننده‌ای در رسانه ملی شنیده و دیده نمی‌شد؟ پس حرف زدن با این قبیل هنرمندان پیرامون موسیقی آن دوران جزء اولویت‌ها بود.
جهانگیری در پاسخ به این سؤال که آیا در اثر خود با سانسور مواجه شده است، گفت: خوشبختانه فیلم من با سانسور مواجه نشد، هرچند که در زمان دریافت پروانه نمایش، درباره یک یا دو سکانس توصیه‌هایی شد، اما هیچ اجباری در کار نبود.
وی افزود: برخی به من انتقاد می‌کنند که در این مستند با آدم‌های درجه ۲ مصاحبه کرده‌ام، اما افرادی که این نکته را بیان کرده‌اند، به این مهم توجه ندارند که شخصیت‌های مورد نظر در دهه ۶۰ جزء هنرمندان و مدیران آن زمان بودند. برای همین، وقتی موضوع مستند من بررسی موسیقی آن دوران است، طبیعتاً باید با چنین چهره‌هایی مصاحبه کنم. در ضمن مگر در دهه ۶۰، صدا و تصویر محمد گلریز بیش از هر خواننده‌ای در رسانه ملی شنیده و دیده نمی‌شد؟ پس حرف زدن با این قبیل هنرمندان پیرامون موسیقی آن دوران جزء اولویت‌ها بود.
جهانگیری در پاسخ به این سؤال که آیا در اثر خود با سانسور مواجه شده است، گفت: خوشبختانه فیلم من با سانسور مواجه نشد، هرچند که در زمان دریافت پروانه نمایش، درباره یک یا دو سکانس توصیه‌هایی شد، اما هیچ اجباری در کار نبود.
در ساخت این اثر از هرگونه جانبداری پرهیز کردم
وی با بیان این‌که از هر نوع جانبداری پرهیز داشت، بیان کرد: تلاش من این بود که از هرگونه جانبداری در کارم پرهیز داشته باشم، پس به هیچ وجه با تعصب خاصی نسبت به موسیقی دهه ۶۰ اظهار نظر نکردم. این موضوع را می‌توان در گفتگو‌هایی که انجام داده‌ام به خوبی مشاهده کرد، چون عده‌ای به شدت از موسیقی آن دوران نقد می‌کردند و عده‌ای دیگر نسبت به آن تعلق خاطر داشتند، اما دقت شد پیرامون هر دو دیدگاه، اغراقی وجود نداشته باشد.
جهانگیری با بیان این‌که در ساخت این کار به نکاتی جدیدی آموخت، تاکید کرد: بشخصه این مستند برای من نکات آموزشی بسیاری به همراه داشت، چون موضوعاتی که حتی از آن کوچکترین اطلاعی نداشتم را آموختم، همچنین با بزرگانی آشنا شدم که هر یک برای موسیقی ما دریایی از معنا هستند.
وی با بیان این‌که از هر نوع جانبداری پرهیز داشت، بیان کرد: تلاش من این بود که از هرگونه جانبداری در کارم پرهیز داشته باشم، پس به هیچ وجه با تعصب خاصی نسبت به موسیقی دهه ۶۰ اظهار نظر نکردم. این موضوع را می‌توان در گفتگو‌هایی که انجام داده‌ام به خوبی مشاهده کرد، چون عده‌ای به شدت از موسیقی آن دوران نقد می‌کردند و عده‌ای دیگر نسبت به آن تعلق خاطر داشتند، اما دقت شد پیرامون هر دو دیدگاه، اغراقی وجود نداشته باشد.
جهانگیری با بیان این‌که در ساخت این کار به نکاتی جدیدی آموخت، تاکید کرد: بشخصه این مستند برای من نکات آموزشی بسیاری به همراه داشت، چون موضوعاتی که حتی از آن کوچکترین اطلاعی نداشتم را آموختم، همچنین با بزرگانی آشنا شدم که هر یک برای موسیقی ما دریایی از معنا هستند.
منابع اطلاعاتی‌ام، شفاهی بود
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این‌که در زمان ساخت از چه منابع اطلاعاتی بهره برده، گفت: سال ۹۱ شرایط همانند امروز مساعد نبود تا هر اطلاعاتی به راحتی در اختیار افراد قرار گیرد. الان در شبکه‌های اجتماعی می‌توان به راحتی هر موسیقی که می‌خواهیم، بیابیم، اما آیا این شرایط در سال ۹۱ هم فراهم بود؟ برای همین من مجبور بودم بخش مهمی از اطلاعات خودم را از منابع شفاهی به دست آورم.
این کارگردان در پاسخ به این سوال که آیا بخشی دیگری از موسیقی دهه شصت به مداحی‌ها مربوط می‌شد؟ پاسخ داد: در هشت سال دفاع مقدس، موسیقی بدون آهنگ که نمونه رایج آن را در آثار حاج صادق آهنگران یا کویتی‌پور شاهد بودیم، بخش دیگری از موسیقی دهه شصت را شکل می‌داد. در این شکل از کار، خواننده‌های مورد نظر با ایجاد فضای حماسی در پی ایجاد فضایی حماسی در کشور بودند.
در ادامه این جلسه، سیدعلی‌رضا میرعلی‌نقی، کارشناس موسیقی نیز اظهار کرد: در دهه ۶۰ ما چهره‌های بسیاری خوب و مطرحی داشتیم که به نوعی به حاشیه رانده شدند و همین عامل آن‌ها را خانه‌نشین کرد. این اتفاق جزء رویداد‌هایی است که من از آن به عنوان خاطره‌ای ناخوشایند یاد می‌کنم.
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این‌که در زمان ساخت از چه منابع اطلاعاتی بهره برده، گفت: سال ۹۱ شرایط همانند امروز مساعد نبود تا هر اطلاعاتی به راحتی در اختیار افراد قرار گیرد. الان در شبکه‌های اجتماعی می‌توان به راحتی هر موسیقی که می‌خواهیم، بیابیم، اما آیا این شرایط در سال ۹۱ هم فراهم بود؟ برای همین من مجبور بودم بخش مهمی از اطلاعات خودم را از منابع شفاهی به دست آورم.
این کارگردان در پاسخ به این سوال که آیا بخشی دیگری از موسیقی دهه شصت به مداحی‌ها مربوط می‌شد؟ پاسخ داد: در هشت سال دفاع مقدس، موسیقی بدون آهنگ که نمونه رایج آن را در آثار حاج صادق آهنگران یا کویتی‌پور شاهد بودیم، بخش دیگری از موسیقی دهه شصت را شکل می‌داد. در این شکل از کار، خواننده‌های مورد نظر با ایجاد فضای حماسی در پی ایجاد فضایی حماسی در کشور بودند.
در ادامه این جلسه، سیدعلی‌رضا میرعلی‌نقی، کارشناس موسیقی نیز اظهار کرد: در دهه ۶۰ ما چهره‌های بسیاری خوب و مطرحی داشتیم که به نوعی به حاشیه رانده شدند و همین عامل آن‌ها را خانه‌نشین کرد. این اتفاق جزء رویداد‌هایی است که من از آن به عنوان خاطره‌ای ناخوشایند یاد می‌کنم.
مستند «قطار مسیر 60» اثری قابل تامل است
وی درباره مستند قطار مسیر ۶۰ هم تأکید کرد: من این کار را سه بار دیده‌ام و بدون مصلحت‌اندیشی می‌گویم این مستند، اثر خوبی در حوزه سینمای مستند است. البته این مستند یک ایراد فنی نیز دارد، آن هم این‌که نام و عنوان افراد به صورت زیر‌نویس در تمامی بخش‌های فیلم لحاظ نشده است.
این کارشناس رسانه اظهار کرد: موسیقی دهه شصت با توجه به ظرفیت و پتانسیلی که در اختیار داشت، به نظرم کارنامه خوبی از خود بر جای گذاشت، هرچند در این میان آسیب‌هایی را هم تحمل کرده است. درباره موسیقی دهه شصت اگر بخواهیم نگاهی انتقادی داشته باشیم، به نظرم کمی از انصاف دور شده‌ایم، چون در شرایطی که موسیقی در آن دوران با مخالفت و محدودیت‌های بسیار زیاد پیگیری می‌شد، دست‌آورد‌ها قابل توجه بوده است.
در بخش پایانی این مراسم، کتایون جهانگیری، کارگردان مستند قطار مسیر ۶۰ تاکید کرد: مستندسازی تنها یک عشق است که هیچ‌گونه دست‌آورد مادی به همراه ندارد. فردی که مستند می‌سازد، تنها یک عشق را دنبال می‌کند. البته در ساخت قطار مسیر ۶۰ مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی کمک‌های لازم را به من کرد، اما کمک‌ها تنها مربوط به تولید می‌شد و به درآمدزایی ربطی نداشت. این اتفاق هم به نظرم خوشایند نیست، پس امیدوارم در آینده شاهد اتفاقات بهتری در سینما باشم.
وی درباره مستند قطار مسیر ۶۰ هم تأکید کرد: من این کار را سه بار دیده‌ام و بدون مصلحت‌اندیشی می‌گویم این مستند، اثر خوبی در حوزه سینمای مستند است. البته این مستند یک ایراد فنی نیز دارد، آن هم این‌که نام و عنوان افراد به صورت زیر‌نویس در تمامی بخش‌های فیلم لحاظ نشده است.
این کارشناس رسانه اظهار کرد: موسیقی دهه شصت با توجه به ظرفیت و پتانسیلی که در اختیار داشت، به نظرم کارنامه خوبی از خود بر جای گذاشت، هرچند در این میان آسیب‌هایی را هم تحمل کرده است. درباره موسیقی دهه شصت اگر بخواهیم نگاهی انتقادی داشته باشیم، به نظرم کمی از انصاف دور شده‌ایم، چون در شرایطی که موسیقی در آن دوران با مخالفت و محدودیت‌های بسیار زیاد پیگیری می‌شد، دست‌آورد‌ها قابل توجه بوده است.
در بخش پایانی این مراسم، کتایون جهانگیری، کارگردان مستند قطار مسیر ۶۰ تاکید کرد: مستندسازی تنها یک عشق است که هیچ‌گونه دست‌آورد مادی به همراه ندارد. فردی که مستند می‌سازد، تنها یک عشق را دنبال می‌کند. البته در ساخت قطار مسیر ۶۰ مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی کمک‌های لازم را به من کرد، اما کمک‌ها تنها مربوط به تولید می‌شد و به درآمدزایی ربطی نداشت. این اتفاق هم به نظرم خوشایند نیست، پس امیدوارم در آینده شاهد اتفاقات بهتری در سینما باشم.
انتهای پیام
