امکانات کم وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو برای آگاهی‌رسانی / فودتستر‌ها را تائید نمی‌کنیم
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو به این پرسش که وزارت بهداشت در برابر کوچک شدن سفره غذایی مردم و حذف یک سری از مواد مغذی مهم از برنامه غذایی چه مسئولیت اجتماعی را حس می‌کند و چه جایگزین‌هایی را برای چنین مواد گرانی پیشنهاد می‌دهد؟ پاسخ داد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری حسین عزیزی، مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو به مناسبت روز جهانی غذا امروز چهارشنبه، 21 مهرماه به‌صورت آنلاین برگزار شد.
حسین عزیزی در ابتدای این نشست اظهار کرد: سازمان بین‌المللی فائو 16 اکتبر را روز جهانی غذا اعلام کرده است و بر همین اساس در ایران 24 یا 25 مهرماه به‌عنوان روز جهانی غذا نامگذاری شده است. همه کشورهای دنیا روز جهانی غذا را جشن می‌گیرند و برنامه‌هایی را در جهت رفع گرسنگی، تولید غذای سالم و رساندن غذا به همه طبقات به‌ویژه طبقات و دهک‌هایی که مقداری آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است از نظر تأمین غذا با مشکل مواجه باشند، اجرا می‌کنند. ما در سازمان غذا و دارو، امسال 24 مهرماه را مصادف با روز جهانی غذا اعلام کردیم.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو افزود: وزارت بهداشت که وظیفه خاصی در بُعد سلامتی غذا دارد، همیشه این روز را گرامی می‌دارد و طبق روال هرساله برای این روز برنامه دارد. برنامه‌های موجود در سازمان غذا و دارو، در جهت معرفی غذای سالم است تا مردم رژیم سالم غذایی را رعایت کنند و به سمت رژیم‌های سالم‌تر گام بردارند. بر همین اساس شعار کاهش مصرف نمک، شکر و روغن انتخاب شد چراکه زیاده‌روی در مصرف این مواد، می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی و عروقی باشد. سازمان غذا و دارو سال‌ها است که روی مواد برچسب غذایی نشانگر رنگی با عنوان چراغ‌راهنما گذاشته که شامل سبز، زرد و قرمز است. سبز به معنی سالم بودن ماده غذایی است، زرد به معنای متوسط و قرمز هشدار است که نمک، شکر یا چربی محصول زیاد است. به‌ویژه افراد در معرض خطر و بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر باید به این نشانگرهای رنگی توجه کرده و غذایشان را بر اساس این نشانگرها انتخاب کنند.
تعلل در شناسنامه‌دار کردن مزارع و باغات از سوی وزارت جهاد کشاورزی
عزیزی بعد از اتمام سخنان خود در ادامه این نشست که به‌صورت آنلاین برگزار می‌شد به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد. در همین راستا وی درباره وضعیت پایش آلاینده‌ها در مزارع و در محصولات کشاورزی و سرانجام شناسنامه‌دار کردن مزارع، گفت: مسئله تولید غذا بسیار مهم است و نظارت باید از مزارع و باغات آغاز شود. بیش از هشت سال قبل تفاهم‌نامه‌ای بین وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه منعقدشده که وزارت بهداشت وضعیت سموم را در مواد اولیه کشاورزی بررسی کند. متأسفانه وزارت جهاد کشاورزی نتوانسته مزارع و باغات را شناسنامه‌دار کند. اگر ما وضعیت سموم را در سبزی‌ها و صیفی‌جات و سایر مواد اولیه کشاورزی بررسی کنیم و عدم انطباق‌هایی مشاهده شود، این عدم انطباق‌ها باید پیگیری شود و بعد بتوانیم مداخله کنیم، اما متأسفانه از آنجایی‌که محصولات شناسنامه ندارند و مشخص نیست که از کجا آمده، فقط می‌توانیم وضع موجود را اعلام کنیم که برخی محصولات از نظر نیترات و سموم کشاورزی مشکل‌دارند، اما پیگیری و مداخله‌ای انجام نمی‌شود.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو ادامه داد: طبق آخرین چیزی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است، این است که حدود ۳۰۰ هکتار را ظاهراً شناسنامه‌دار کردند. البته بسیاری از باغات و مزارع پروانه دارند، اما آن‌هایی که گواهی‌شده باشد و شناسنامه‌دار شده باشد، ۳۰۰ هکتار است که بسیار کم است و تاکنون هم چیزی به سازمان غذا و دارو معرفی نشده است.
عزیزی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره سلامت فرآورده‌های لبنی به‌ویژه لبنیات سنتی و تعامل با سازمان دامپزشکی، گفت: وزارت بهداشت به طور کلی مسئول ارزیابی سلامتی است و آخر کار و زنجیره را می‌بیند؛ چه در سطح سازمان غذا و دارو که ما محصولات صنعتی و کارخانه‌ها و کارگاه‌ها را نظارت می‌کنیم و چه در سطح معاونت بهداشتی که سطح عرضه را مورد توجه قرار می‌دهند. خوشبختانه تعامل ما با سازمان دامپزشکی خوب است که دامداری‌ها و مرغداری‌ها و مراکزی که پروتئین‌های حیوانی را تولید می‌کنند اعم از شیر، گوشت، مرغ و ماهی را کنترل می‌کنند و در حقیقت مواد اولیه‌ای که به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها وارد می‌شود، می‌تواند وضعیت خوبی داشته باشد. البته هنوز مشکلاتی در زمینه لبنیات سنتی وجود دارد؛ زیرا تعداد مغازه‌ها زیاد است، اما خودشان خوشبختانه داوطلب شدند و به سراغ ما آمدند و دوست دارند که تحت نظارت و کنترل قرار گیرند و هم سازمان غذا و دارو و هم معاونت بهداشتی از این موضوع استقبال کرده و به‌زودی این حوزه هم سروسامان بهتری پیدا می‌کند.
وزارت جهاد کشاورزی متولی تأمین امنیت غذایی در کشور است
عزیزی همچنین درباره امنیت غذایی در کشور گفت: وزارت جهاد کشاورزی متولی تأمین امنیت غذایی در کشور است برای مثال این وزارتخانه باید گندم نان را تولید کرده یا با توجه به نیاز کشور وارد کند؛ بنابراین در بحث تولید و تأمین غذا وزارت بهداشت دخالت ندارد، اما ما در بحث سلامت غذا نظارت داریم و هر ماده غذایی که بخواهد وارد شود، ازجمله گندم تحت نظارت ما است که قبل از ورود آنالیز می‌گیریم و بعد از ورود هم نمونه‌گیری کرده و آنالیز می‌کنیم و اگر مشکل نداشت ترخیص می‌شود. نان هم ازنظر سلامتی زیر نظر ما قرار دارد. ما بر این نظارت داریم که نان ازنظر شاخص‌های سلامتی مورد تائید باشد و قیمت آن در دست ما نیست.
وضعیت پایش سلامت آب‌های معدنی و آشامیدنی
وی در ادامه درباره وضعیت پایش سلامت آب‌های معدنی و همچنین تفاوت آن با آب آشامیدنی و درج بر روی بسته‌بندی‌ها، گفت: باید توجه کرد که تمام محصولاتی که به کشور وارد می‌شود یا در داخل کشور تولید می‌شود، ازجمله آب‌معدنی تحت نظارت ما قرار دارند که به‌صورت ادواری از آن‌ها نمونه‌برداری شده و اگر عدم انطباق داشته باشند، بر اساس آن عدم انطباق با شرکت‌ها برخورد می‌شود. در حال حاضر مشکلی در زمینه آب‌های معدنی نداریم.
وی افزود: همه اصطلاحاً به این بسته‌بندی‌های آب، آب‌معدنی می‌گویند، اما خیلی از این‌ها آب‌معدنی نیست و از معادن یا چشمه‌ها برداشت نمی‌شود، بلکه همین آب شرب معمولی است که مجدداً تصفیه می‌شود؛ یعنی آب معمولی را مجدداً تصفیه می‌کنند تا از نظر شاخص‌های سلامتی کاملاً مورد اطمینان باشد و بعد بسته‌بندی می‌کنند. بر این اساس ما پیگیر بوده‌ایم که آن برندی که آب آشامیدنی است، روی محصولش آب آشامیدنی درج شود و آن آبی که از چشمه‌ها و معادن برداشت‌شده، روی محصولش آب‌معدنی درج شود تا مصرف‌کننده سردرگم و گمراه نشود. البته هر آب‌معدنی هم به‌صرف اینکه معدنی است، ممکن است املاحش زیاد باشد و برای مصرف‌کننده به‌ویژه در درازمدت مشکل ایجاد کند که به آن‌ها اعلام می‌کنیم که باید اصلاح‌کرده و املاح را تعدیل کنند که قبل از پر شدن بطری، اصلاحات انجام می‌شود. فعلاً این موضوع دارد رعایت می‌شود و فکر می‌کنم که مسئله آشامیدنی و معدنی را روی برچسب‌ها درج می‌کنند. درعین‌حال ما برچسب‌ها را هم به‌صورت ادواری ارزیابی می‌کنیم و اگر برچسبی مشکل داشته باشد به صاحب شرکت تذکر داده می‌شود و مطابق با دستورالعمل با او برخورد می‌کنیم.
به مرغ‌ها هورمون و تریاک داده نمی‌شود
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو همچنین درباره اضافه کردن مواد غیر مجاز به آب آشامیدنی مرغ‌ها و بحث مرغ‌های تریاکی نیز گفت: این موضوع را مدیر دفتر سلامت وزارت جهاد کشاورزی مطرح کرد که البته درگذشته رئیس سازمان دامپزشکی بوده است، اما رئیس فعلی سازمان دامپزشکی این موضوع را تکذیب و اعلام کرد که چنین چیزی نیست. ما هم طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم و با آزمایش گوشت مرغ، اثری از این قضیه ندیدیم. فکر می‌کنم که این موضوع بیشتر جنبه شایعه دارد و شاید خیلی کار کارشناسی روی آن انجام‌نشده و فردی که این موضوع را مطرح کرده، بهتر بود که ابتدا بررسی‌ها را انجام می‌داد و با مدارک و مستندات اعلام می‌کرد.
وی افزود: این مباحث مقداری منجر به تشویش اذهان عمومی می‌شود و ما دوست نداریم که به هیچ عنوان مطالبی مطرح شود که قبل از اینکه ثابت‌شده باشد، منجر به تشویش اذهان عمومی شود. هیچ‌وقت به مرغ‌ها هورمون یا تریاک داده نمی‌شود و تنها چیزی که به مرغ‌ها داده می‌شود، آنتی‌بیوتیک است که بیمار نشوند؛ زیرا رشدشان بسیار سریع است و باید به همراه غذا آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. وجود آنتی‌بیوتیک را هم در گوشت مرغ در چندین طرح تحقیقاتی مورد بررسی قراردادیم و در هیچ موردی باقی‌مانده‌ای از آنتی‌بیوتیک در گوشت مرغ وجود نداشته است.
ماجرای توقف فروش کلوچه ایرانی در آلمان چه بود؟
عزیزی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره توقف فروش کلوچه یکی از کارخانه‌های ایرانی در کشور آلمان با ادعای داشتن مواد غیرمجاز و سرطان‌زا گفت: این کلوچه بررسی شد و دو مورد درباره آن مطرح بود؛ یکی اینکه روی برچسب آن نوشته نشده بود که حاوی بادام‌زمینی است؛ زیرا بادام‌زمینی از مواد غذایی است که ممکن است برای برخی آلرژی‌زا باشد و زمانی که مصرف کنند دچار آلرژی شوند که این موضوع روی برچسب درج نشده بود که این تخلف را انجام داده بود که ما به آن‌ها تذکر دادیم زیرا طبق قوانین و ضوابط اگر یک ماده غذایی دارای یک ماده آلرژی‌زا باشد، باید روی آن درج شود.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو ادامه داد: نکته دوم این بود که MPCD و GE که دو ترکیبی هستند که در جریان حرارت دادن روغن ایجاد می‌شود، این‌ها را به‌تازگی سازمان‌های جهانی وارد ویژگی‌هایی کردند که باید اندازه‌گیری شود. تا سال ۲۰۲۰ این موارد در ویژگی‌ها نبوده و از سال ۲۰۲۱ این موارد در ویژگی‌هایی آمده که باید در فرآورده‌هایی که حاوی روغن هستند و حرارت بالا می‌بینند، مانند کلوچه، بیسکوییت اندازه‌گیری شود. حال از آنجایی‌که این موارد در استاندارد اروپا هم نیامده بود، ما مکاتبه کردیم که این موارد هنوز در استاندارد نبوده و اندازه‌گیری آن اجباری نشده بود و هر زمان که اجباری شود آن‌ها را وارد استاندارد ایران می‌کنیم. گفته می‌شود که این ترکیبات در درازمدت و به‌طور مکرر باید استفاده شود تا اثر سرطان‌زا داشته باشد؛ بنابراین این دو ترکیب، دو ترکیب جدید هستند که به استانداردها اضافه‌شده و به‌زودی وارد استانداردهای اجباری می‌شوند.
مواد غذایی تراریخته را چگونه تشخیص دهیم؟
وی همچنین درباره وضعیت تولید محصولات تراریخته گفت: روی برچسب فرآورده‌هایی که ترا ریخته باشد، ذکر می‌شود تا مصرف‌کننده آگاهی داشته باشد اگر تمایلی ندارد، این فرآورده را استفاده نکند. البته در سطح دنیا درباره ترا ریخته سه نظر وجود دارد؛ یکی اینکه ترا ریخته با غیر تراریخته فرقی ندارد؛ مانند کشورهایی چون آمریکا و کانادا و ژاپن این نظر رادارند. البته اصلاح ژنتیکی هم چند مدل دارد که یکی اصلاح ژنتیکی سنتی است که تقریباً کسی روی آن نظر مخالف ندارد و دیگری اصلاح ژنتیکی جدید است که ژن‌ها را از یک فرآورده دیگر به محصول دیگری منتقل می‌کند. طبق وظیفه‌ای که بر عهده وزارت بهداشت گذاشته‌شده، روی برچسب این محصولات ذکر می‌کنیم که ترا ریخته است. در عین‌حال اروپایی‌ها می‌گویند، وقتی فرآورده‌ای تراریخته است، هرچه از آن تولید شود هم ترا ریخته است، اما بسیاری از کشورهای دیگر می‌گویند ما باید محصول را کنترل کنیم؛ مثلاً اگر از ذرت ترا ریخته روغن می‌گیریم، اگر ژنی در آن پیدا نکردیم، غیرتراریخته محسوب می‌شود. ما فعلاً از استاندارد اروپا پیروی می‌کنیم که از همه سخت‌گیرانه‌تر است و منبع اولیه را ملاک قرار می‌دهد. به همین دلیل است که روی روغن‌ها اصطلاح ترا ریخته را درج می‌کنیم.
عزیزی درباره تبلیغات تلویزیونی کالاهای مضر برای سلامت نیز گفت: وزارت بهداشت سال‌هاست که لیست کالاهای آسیب‌رسان را به صداوسیما اعلام می‌کند و صداوسیما هم متأسفانه تقریباً به این لیست اعتنایی نکرده و به دلیل مسائل مالی آن را نادیده می‌گیرد. همچنین تبلیغات را بدون اینکه از سازمان‌های مسئولی مانند وزارت بهداشت حداقل تأییدیه محتوایی بگیرد، مورد تبلیغ قرار می‌دهد. چندین بار در این زمینه مذاکره کردیم و حتی اعلام کردیم که حاضریم قبل از پخش محتواها آن‌ها را اصلاح کنیم، اما متأسفانه توجه نکردند. اخیراً رئیس‌جمهور هم به این موضوع اشاره کرد که باید به تبلیغات سروسامان داده شود و مواردی که ممکن است منجر به گمراهی مردم شود، پخش نشود که بسیار خوب است و امیدواریم این موضوع باقدرت ادامه یابد و ما هم حاضریم که نهایت همکاری را انجام دهیم که نه‌تنها مقدار تبلیغات کم نشود، بلکه بیشتر هم شود اما محتوای پخش‌شده، محتوای درستی باشد.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو درباره استفاده از پالم در لبنیات نیز بیان کرد: در لبنیات استفاده از پالم ممنوع شده است و در تاپینگ پیتزا یعنی پنیر روی پیتزا از روغن گیاهی استفاده می‌شود که حدود ۳۰ درصد آن پالم است همچنین در روکش بستنی از پالم استفاده می‌شود و برخلاف ذهنیت عمومی روغن‌های گیاهی از روغن‌های حیوانی بهتر هستند و حتی کره گیاهی بهتر از کره حیوانی است، اخیراً در سطح بین‌المللی با لبنیات با منشأ حیوانی مخالفت‌های بسیاری شده است.
رسوب ۵۰۰ تن ماده اولیه شیر خشک نوزاد در گمرک
عزیزی درباره ماجرای دپوی ۵۰۰ تن ماده اولیه شیر خشک نوزاد در گمرک و احتمال فاسدشدن آن اظهار کرد: یک کارخانه در ایران شیر خشک بدون چربی برای نوزاد تولید می‌کند و این کارخانه به وزارت صمت مراجعه و اعلام کرده است که می‌تواند تمام مواد اولیه شیر خشک‌های داخلی را تأمین کند.
وی ادامه داد: وزارت صمت بر اساس اعلام تولیدکننده ارز شیر خشک را از ترجیحی به نیمایی تغییر داده و در این فاصله تغییرات ۵۰۰ تن شیر خشک و غذا و دارو با وزارت صمت مکاتبه کرده است تا تعرفه ارز این محموله ۵۰۰ تنی ارز دولتی باشد، اما هنوز وزارت صمت این موضوع را نپذیرفته و این شیر خشک‌ها در گمرک مانده است و اگر شیر خشک‌ها مدت طولانی در گمرک بمانند احتمال فاسدشدن آن‌ها وجود دارد.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو درباره تخصیص یارانه به مواد غذایی بیان کرد: تصمیم‌گیری درباره پرداخت یارانه برای غذا به عهده وزارت بهداشت نیست و وزارت بهداشت هشدار‌ها را در این زمینه داده است و تاکنون به نان یارانه تخصیص داده‌شده است البته قول‌هایی برای افزایش یارانه‌های غذایی در دست اقدام است تا ۵ دهک اول که قشر آسیب‌پذیر هستند، از یارانه غذایی استفاده کنند.
تبلیغات فودتستر‌ها را تائید نمی‌کنیم
عزیزی همچنین درباره تبلیغات فودتستر‌ها در فضای مجازی که اغلب مواد غذایی چرب و مضر را تبلیغ می‌کنند، اظهار کرد: برخی که تستر‌ها در فضای مجازی معروف شده‌اند و ما نمی‌توانیم در این زمینه دخالتی داشته باشیم و رستوران‌ها و فست فود‌ها برای فروش بیشتر و تبلیغات محصول از این افراد استفاده می‌کنند و ما آن را تائید نمی‌کنیم، زیرا اغلب مواد غذایی خوشمزه نمک، چربی و قند زیادی دارند و برای سلامتی مضر هستند و ما تبلیغات فود تستر‌ها را تائید نمی‌کنیم، اما اکنون قوانین و دستورالعملی برای برخورد با فود تستر‌ها نداریم و شاید نیاز به ورود دستگاه‌ها و وزارت خانه‌هایی مانند وزارت ارشاد داشته باشیم.
وی درباره سند امنیت غذایی بیان کرد: سند‌های بسیاری در ادوار مختلف توسط وزارت بهداشت و وزارت کشاورزی نوشته است و اخیراً هم سندی از طرف کمیسیون کشاورزی مجلس پیشنهادشده بود که نقد‌هایی از طرف سازمان‌ها و نهادهای مختلف به آن وارد شده است و باید توجه داشت موضوع امنیت غذایی که بیشتر به تولید و تأمین غذا برمی‌گردد بر عهده وزارت کشاورزی است و باید ایمنی غذا را از امنیت غذا جدا کنیم و ایمنی غذا یعنی اینکه غذای مصرفی مردم سالم باشد و وزارت بهداشت متولی ایمنی غذاست و ما بر سلامت محصولات داخلی و خارجی وارداتی باید نظارت داشته باشیم و در سند‌های مرتبط با غذا هر جا از ما دعوت کرده‌اند در جلسات شرکت کرده‌ایم و سند‌هایی از قبل بوده است و در سند‌های جدید می‌توان با توجه به اسناد قبلی موضوعات جدید را وارد کرد تا ایمنی و امنیت غذا ارتقا پیدا کند.
وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو امکانات کمی برای آگاهی‌رسانی دارند
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو در پاسخ به سؤال ایکنا که «کوچک شدن سفره غذایی مردم سبب شده تا یک سری از مواد غذایی مهم از سبد خرید حذف شود. چرا وزارت بهداشت برای اعلام مواد خوراکی جایگزین اقدامی انجام نمی‌دهد؟» اظهار کرد: وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو امکانات کمی برای آگاهی‌رسانی دارند و ما از طرقی مانند سایت سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت می‌توانیم اطلاع‌رسانی کنیم، اما اطلاع‌رسانی وسیع به‌وسیله صداوسیما صورت می‌گیرد و ما به صداوسیما اعلام کرده‌ایم که آماده هستیم در زمینه مسائل مربوط به غذا و معرفی جایگزین مواد غذایی شبانه‌روزی و حتی ایام تعطیل به صداوسیما در زمینه اطلاع‌رسانی کمک کنیم.
عزیزی بیان کرد: به‌عنوان‌مثال برنج گران شده است و می‌توان آن را با ماکارونی جایگزین کرد، یا می‌توان تخم‌مرغ را جایگزین گوشت کرد، اما جایگزین مناسبی برای شیر وجود ندارد و وزارت بهداشت به دنبال آن است که مواد غذایی ارزان‌تر به دست مردم برسد، زیرا غذا می‌تواند از بسیاری بیماری‌ها پیشگیری کند و اگر غذای سالم در اختیار مردم قرار گیرد هزینه‌های درمان کاهش پیدا می‌کند و لازم است که دولت به غذا توجه بیشتری داشته باشد و در تخصیص یارانه و مالیات که می‌تواند قیمت مواد غذایی را کاهش دهد، فعال‌تر عمل کند تا مواد غذایی ارزان‌تر و بهتر در دسترس آحاد جامعه قرار گیرد.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو در پایان اظهار کرد: تمام غذا‌هایی که تولید می‌کنیم تابع استانداردهای ملی و بین‌المللی هستند و در مواد غذایی صنعتی استانداردهای ملی ما بر اساس استانداردهای بین‌المللی است و بسیاری محصولات صنعتی سابقه تولید سنتی و بومی نداشته‌اند و برای نخستین بار اغلب در دنیا تولیدشده‌اند البته ممکن است برخی از این مواد غذایی نمک، چربی یا شکر بیشتری داشته باشند و در این زمینه ما هشدار‌های لازم را می‌دهیم و مردم آن مواد غذایی را کمتر مصرف کنند و باید توجه داشت که هیچ غذایی سم نیست و حتی اگر مواد غذایی مفید مانند شیر به میزان زیاد مصرف شوند، مضر خواهند بود.
انتهای پیام
