İslamda tövbə haqqında nələri bilməliyik?
1_ Ölməkdən qorxanlar bilsinlər ki, tövbə yolu açıqdır və Allah çox bağışlayandır. Quranda özünü üç yüz dəfəyə yaxın “Rəhman, Rəhim, Qəffar, Qafur, Vədud” sifətləri ilə tərifləmişdir.
Bir iradə və qərarla və Allaha dönərək, bütün səhvlərini islah edə və Allahın da onları qəbul etdiyini bilə bilərlər; Çünki o özü buyurub:
«قابِلُ التَّوبِ» "Tövbəni qəbul edər" (Ğafir, 3) və «اِنّ اللّه یُحِبُّ التّوّابِین» "Tövbə edəni də sevər" (Bəqərə, 222(.
2_ Tövbə təkcə əxlaqi bir əmr deyil, həm də vacib və zəruri bir vəzifədir ki, Quran bütün insanlara «تُوبوا» “tövbə edin” ifadəsi ilə yeddi dəfə tövbə etməyi əmr etmişdir.
3_ Tövbə dərhal olmalıdır. İnsanın ölüm ayağında və Allahın qəzəbi ilə qarşılaşdığı anda etdiyi tövbə faydasızdır. Çünki təhlükə anında insan biliyə və həqiqi peşmanlığa əsaslanmaqla deyil, əslində məcburiyyətlə tövbə edir. Necə ki, firon həlak olmaq və boğulmaq ərəfəsində tövbə etdi, lakin bu tövbədən heç bir fayda görmədi.
Quranda oxuyuruq: Bir qrup Allahın qəzəbinin təsirini gördükdə tövbə edir və ya iman gətirir, lakin bu tövbə və iman faydasızdır" (Ğafir, 84-85).
Başqa yerdə belə oxuyuruq: “Günah işlər görməkdə davam edərək ölüm yetişən anda: “Mən indi tövbə etdim”- deyənlərin və kafir olaraq ölənlərin tövbəsi qəbul olunmaz. Biz onlar üçün şiddətli bir əzab hazırlamışıq!” (Nisa, 18(.
Ona görə də fəsad edənlər ölümlərindən əvvəl tövbə etsələr, onları bağışlamaq olar.
4_ Hər bir günahın tövbəsi ona uyğun olmalıdır; Əgər namaz qılmırsa, tövbəsi onun qəzasını yerinə yetirməkdir. Əgər insanların abrına və ya malına xələl gətirərsə, haqsızlığa uğramış şəxsdən üzr istəməli və onu razı salmalıdır.
5_ Tövbənin təsiri təkcə günahların bağışlanması deyil, çünki Quran və hədislərdə başqa təsirləri görürük, o cümlədən:
A: Həyat şirin və yaxşı olur. "Və Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyəsiniz. Sonra Ona tövbə edin ki, müəyyən bir müddət (ömrünüzün sonunadək) sizə yaxşı gün-güzəran versin və hər bir əməl sahibinə (əməlinin) mükafatını ehsan buyursun" (Hud, 3).
B: Günahların bağışlanması ilə yanaşı, həmin sürüşmələr də yaxşı əməllərə çevrilir. “Ancaq tövbə edib iman gətirən və yaxşı işlər görənlərdən başqa! Allah onların pis əməllərini yaxşı əməllərə çevirər. Allah bağışlayandır, rəhm edəndir!” (Furqan, 70).
C: Rəhmətin enməsinə və daha çox güc və qüdrətə səbəb olur. “Ey camaatım! Rəbbinizdən bağışlanmanızı diləyin. Sonra Ona tövbə edin ki, göydən sizə bollu (peydərpey) yağış göndərsin, qüvvətinizin üstünə bir qüvvət də artırsın” (Hud, 52).
D: Ruzi və fövqəltəbii yardımlara səbəb olur. “Və dedim: “(Tövbə edib) Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyin. Çünki O, (tövbə edən bəndəsinin günahlarını) çox bağışlayandır! O sizə göydən bol yağış göndərər. O sizə mal-dövlət, oğul-uşaq əta edər. O sizin üçün bağlar-bağçalar yaradar və çaylar axıdar!” (Nuh, 10-12).
Bağışlanma diləyin ki, Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir. Tövbə edin ki, göydən sizin üzərinizə bol yağış yağdırsın, mal-dövlət və övladla sizə yardım etsin, sizin üçün bağlar və çaylar yaradsın.
6_ Necə ki, həqiqi tövbə bütün bu xeyirli nəticələri səbəb olur, əgər kimsə zahirdə tövbə edib, yenə də öz yanlış işlərində israr edirsə, sanki Allaha istehza etmiş olur.
İmam Baqir (ə) buyurur: «اَلمُقیمُ علىَ الذّنبِ و هو یَستَغفِرُ منه كالمستَهزِء» "Günahda israr edən və mütəmadi olaraq bağışlanma diləyən şəxs istehza ilə bir iş görən kimidir".
* Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (Məad)" kitabından götürülmüşdür.
