Namazda nə deyirik?
Namaza Allahın adı, zikri və təkbir ilə başlayırıq. Niyyətdən sonra (namazın qılınma məqsədini bildirərək) “Allahu Əkbər” deyib namaza daxil olur və Böyük Allahdan başqa hər şeyi qəlbimizdən çıxarırıq.
O, “Əkbər”dir. Daha böyük! Hər şeydən, hər kəsdən və hər təsvir edilə biləndən üstündür. Təsvir edilə bilənlərdən, dediklərimizdən, eşitdiklərimizdən və bildiklərimizdən böyükdür. Onun gücü ən üstün gücdür. Onun zatı əbədidir. Onun lütfü sonsuzdur. Onun nemətləri saysız-hesabsızdır. Onun elmi qeyri-məhduddur.
“Allah Əkbər”, yəni Onun qüdrəti qarşısında heç bir qüdrət tanımırıq, Ondan başqa heç bir şeydən qorxmuruq, Ondan başqa heç nəyə itaət etmirik. Qəlbimizdə Onun məhəbbətindən başqa bir şey yoxdur, ancaq Onun adı ilə başlayırıq. Çünki O, hər şeydən üstün və böyükdür. Heç bir söz Onun yüksək və böyük məqamını vəsf etməyə layiq deyil.
Təkbir namazın əvvəli və sonudur.
Hər rüku və səcdədən əvvəl, namazın hər yerində, hətta salamdan sonra belə bu şüarı deyirik.
Allah Rəsulu (s) buyurdu: اللَّه اكبر، فهى كلمة لیس اعلاها كلام و احبّها الى اللَّه ...؛ اللَّه اكبر، "Allahın yanında "Allah Əkbər"dən üstün ondan daha sevimli bir söz yoxdur".
Həmd surəsi
Təkbirdən sonra "Həmd" surəsini, sonra başqa bir surəni, məsələn, “Qul Huvəllahu Əhəd”i oxumaqla namaza davam edirik. Surənin əvvəli “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhimdir”. "Bismillah" Allaha diqqət etməyin və Ondan kömək istəməyin sirridir. Nəticə almaq istədiyimiz hər bir işin başlanğıcı bismillahdır. Bismillah insanın Allaha bağlılığının və bəndəliyinin nişanəsidir. Həmçinin Ona olan sevgi və təvəkkülün təcəllisidir.
Sonra deyirik: “Həmd olsun aləmlərin Rəbbi olan Allaha! Bütün həmdlər Allaha məxsusdur”, çünki bütün nemətlər və mərhəmətlər Ondandır. Onun nemətlərini saymaq olmaz.
Allahdan hidayət diləyir və bizi “düz yola” yönəltməsini diləyirik. Düz yol, təqva, paklıq, ədalət, xeyirxahlıq, bəndəlik, haqpərəstlik yoludur. Bizi azğınlıqdan, zəlalətdən, günahdan, nəfsani həvəslərdən, fitnə-fəsaddan, cinayətdən uzaq olan saleh və saleh insanların yoluna yönəltməsini və bu yolda bizi möhkəm saxlamasını istəyirik.
"Tövhid" surəsində də biz Allahı tək, ehtiyacsız, övladsız və bənzərsiz olaraq tərifləyirik.
Biz rüku və səcdədə Allaha həmd-səna ilə yanaşı, onu hər bir nöqsandan, haqsızlıqdan, ayrı-seçkilikdən, cəhalətdən, hər bir maddi, insani və məhdudlaşdırıcı sifətlərdən pak və uzaq hesab edirik.
Ey Rəhim olan Allah
İlahi! Bizə yol göstərdiyin, kiçik və böyük maddi və mənəvi nemətlər bəxş etdiyin üçün Sənə təşəkkür edirik. Sənin qarşında rüku etməyimiz təvazökarlığımızın əlamətidir.
Biz heç bir qüdrət qarşısında təslim olmuruq, amma sonsuz kamal və sonsuz qüdrət sahibi olduğun üçün Sənin hüzurunda rüku edir, “səcdə” edir, Səni tərifləyirik: «سبحان ربّى الاعلى و بحمده ...» "Mənim rəbbim pak və ucadır. Həmd ona məxsusdur".
İlahi! Sən günahlarımızı bağışlaya bilənsən. Bizi doğru yola yönəltməsən, azmış olarıq. Əlimizdən tutmasan, şeytanın və nəfsimizin əsiri olarıq.
Bizi dəvət etmədiyin yaxşılıq, xoşbəxtlik və qurtuluş nədir?
Ey bütün yaxşılıqların mərkəzi! Ey paklığın mənbəyi!
Ey ləyaqətli və misilsiz Allahım, Sənə layiqli bəndə olmağı, habelə azğınlıq olan fitnə və günahlardan uzaq olmağı bizə nəsib et.
İlahi! ...
Qarşında alnımızı torpağa qoyuruq, bu o deməkdir ki, biz torpaq olub torpağa çevriləcəyik. Səcdədən qalxdığımız zaman, yəni ölümdən sonra əməllərimizin hesabını vermək üçün yenidən qalxacağıq.
Səcdə bizdə təvazökarlıq və ibadət ruhunu canlandırır. Bu, hər bir əməldən daha çox bəyəndiyiniz mənəvi bir haldir.
Bizim təşəhhüdümüz Allahın birliyinə və Peyğəmbərin peyğəmbərliyinə şəhadət verməkdir.
Namazın sonundakı salamımız Allah Rəsuluna (s), salehlərə, mələklərə və bütün möminlərə salamdır.
- Möhsin Qəraətinin yazdığı "Namaz ilə tanışlıq" kitabından götürülmüşdür.
