Kimin tövbəsi doğrudur?

“Tehran (İQNA) - Tövbə” İslamın əsas məfhumlarından biridir ki, Allah Rəsulu (s) bir bəyanında ardıcılları üçün onun əsl tərəflərini sadalamışdır.

Allah Rəsulu (s) tövbəni müxtəlif sahələrdə ifadə edərək, səhabələrinə xitab edir: «أتَدرونَ مَن التّائب؟ قالوا: الّلهم لا» Əsl tövbə edənin kim olduğunu bilirsinizmi? Dedilər: Xeyr. Sonra onları bir neçə qrupa bölüb buyurdu:

 1_ «اذا تابَ العَبدُ و لَم یُرضِ الخُصَماءَ فَلَیس بِتائِب» Əgər insan dili və qəlbi ilə tövbə etsə, lakin borc sahiblərini və məzlumları razı salmasa, əslində tövbə etməmişdir.

 2_ «مَن تابَ و لم یَزِد فِى العِبادةِ فَلَیسَ بِتائِب» Kim tövbə etsə, lakin ibadətinə heç bir şey əlavə olunmasa, o da tövbə etməmişdir.

  3_ «مَن تابَ و لَم یُغَیِّر لِباسَه فَلَیسَ بِتائبٍ» Əgər bir kəs tövbə etsə, lakin paltarında və görünüşündə heç bir dəyişiklik olmasa, tövbə etməmişdir. Yaxud mənası budur ki, əgər haram və günah paltarını təqva paltarına dəyişməsə, tövbə edən sayılmaz.

 4_ «مَن تابَ و لَم یُغیِّر رُفقائَه فَلَیسَ بِتائِب» İnsan nə vaxt tövbə edib, lakin ictimai məsələlərdə fəsad əhli ilə əvvəlki münasibətlərini davam etdirib onları dəyişməsə, sanki heç tövbə etməmiş kimidir.

5_ «مَن تابَ ولَم یُغیِّر مَجلِسَه فَلَیس بِتائِب» Hər kim tövbə etsə, lakin onun oturuş və duruşunda, məclislərdə dəyişiklik olmasa və islami sifət görünməsə, tövbəsi etməmiş sayılır.

6_ «مَن تَابَ ولَم یُغَیّر فِراشَه و وِسادَتَه فَلَیس بِتائِب» Əgər kimsə tövbə edib, ailə, evlilik, uşaq tərbiyəsi məsələlərində İslam əxlaqı və rəftarına malik olmasa və cinsi məsələlərdə getdiyi azğın yoldan qayıtmasa, o da tövbə etməmişdir.

7_ «مَن تَابَ وَ لَم‌یُغَیِّر خُلقَه و نِیّتَه فَلیسَ بِتائِب» Hər kəs tövbə etsə, lakin onun ruhi, fikri, qəlbi və ictimai münasibətlərində heç bir dəyişiklik olmasa, tövbə etməmişdir. Allahı razı salmaq əvəzinə, bu və ya digərini razı salmağı düşünsə, təkəbbür, kin, paxıllıq, xəsislik və riyanı bir kənara qoymasa, maddi məqsədlərini və motivasiyalarını Allaha yaxınlıq və ixlas niyyəti ilə dəyişməsə, onun tövbəsi qəbul deyil.

 8_ «مَن تَابَ و لَم یَفتَح قَلبَه و لَم‌یُوَسِّعْ كَفّه فلَیسَ بتائِب» Əgər bir şəxs tövbə etsə, lakin ruhu açıq olmasa, əvvəlki kimi dar düşüncəyə malik olsa və başqalarına kömək etməkdən çəkinsə, o da tövbə etməmişdir.

 9_ «مَن تابَ و لم‌یُقَصِّر أمَلَه ولَم‌یَحفَظ لِسانَه فَلیسَ بِتائب» Hər kəs tövbə etsə, lakin o, uzun arzularını qısaltmasa və hər cür böhtandan, yalandan, qeybətdən, söyüşdən, söz-söhbətdən, qeybətdən dilini qorumasa, əslində tövbə etməyib.

  10_ «مَن تَابَ ولَم یُقَدِّم فَضلَ قُوتِه مِن بَدَنِه فَلَیسَ بِتائِب» Tövbə edən, lakin iqtisadi məsələlərə və pul xərcləməyə biganə olub, cəmiyyətdəki məhrum təbəqəyə və aclara diqqət yetirməsə, tövbə etməmişdir.

  Sonra Peyğəmbər sözünü belə davam etdirdi:

  Əgər tövbə edən şəxs bu on xüsusiyyətə əməl etsə, həqiqətən tövbə etmiş olar.

• Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (Məad)" kitabından götürülmüşdür.