طرح عربستان برای الحاق بحرين به خاك خود
از آنجايی‌كه در شورای همكاری خليج فارس، اعضا دارای حاكميت‌های مستقل هستند، عربستان قصد دارد، به بهانه مقابله با خطر خيزش‌های مردمی، از فرصت استفاده كرده و با تشكيل «اتحاديه عربستان سعودی و بحرين» استقلال اين كشورها را از ميان ببرد.
گروه بين‌الملل: از آنجايی‌كه در شورای همكاری خليج فارس، اعضا دارای حاكميت‌های مستقل هستند، عربستان قصد دارد، به بهانه مقابله با خطر خيزش‌های مردمی، از فرصت استفاده كرده و با تشكيل «اتحاديه عربستان سعودی و بحرين» استقلال اين كشورها را از ميان ببرد.
 |
| احمد كاظم‌زاده، كارشناس ارشد مسائل خاورميانه |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، عربستان سعودی به عنوان بزرگترين عضو شورای همكاری خليج فارس به فكر تشكيل اتحاديه با كوچكترين عضو اين شورا يعنی بحرين افتاده است؛ تصميمی كه از آن به عنوان پروژه آل‌سعود برای الحاق بحرين به عربستان و از ميان بردن استقلال آن ياد می‌كنند كه البته در اين ميان خيزش‌های مردمی در اين كشور بهترين ابزار رياض برای متقاعد كردن منامه به پذيرش اين درخواست قلمداد می‌شود. در همين راستا با احمد كاظم‌زاده، كارشناس ارشد مسائل خاورميانه گفتوگو كرديم كه به شرح زير است:
ايكنا: اخيرا پادشاه عربستان سعودی طرحی را پيشنهاد داده مبنی بر تشكيل «اتحاديه عربستان و بحرين». رياض چه اهدافی را از تشكيل اين اتحاديه دنبال می‌كند؟
با توجه به اينكه شورای همكاری خليج فارس نيز 30 سال پيش به خاطر اهداف اعلامی عربستان تشكيل شد، می‌توان اينگونه نتيجه‌گيری كرد كه رياض اين‌بار نيز به دنبال اهداف جديدی است كه در چارچوب فعاليت‌های شورای همكاری خليج فارس قابل تعريف نيست. اگر از اين منظر به موضوع نگاه شود، اين احتمال قوت می‌يابد كه در حال حاضر هدف رياض از تشكيل چنين اتحاديه‌ای، الحاق بحرين به عربستان است، چراكه اگر هدف افزايش همكاری ميان اعضای اين شورا بود، چنين امری سال‌ها پيش برای اعضای شورای همكاری خليج فارس نيز تعريف شده است. در واقع، به نظر می‌رسد از آنجايی‌كه در شورای همكاری خليج فارس، اعضا دارای حاكميت‌های مستقل هستند، عربستان قصد دارد به بهانه مقابله با خطراتی كه از جانب خيزش‌های مردمی متوجه شيخ‌نشين‌های عربی است، از فرصت استفاده كرده و با تشكيل چنين اتحاديه‌ای، استقلال اين كشورها را از ميان ببرد و در نهايت آنها را زير چتر امنيتی خود قرار دهد. بنابراين از جمعبندی نهايی به نظر می‌رسد، عربستان از تشكيل اتحاديه جديد عربی در پی آن است تا كشورهای عضو شورای همكاری خليج فارس را بيش از پيش زير چتر امنيتی و نظامی خود قرار دهد و به اين طريق استقلال نسبی آنها را كاملاً از بين ببرد.
ايكنا: چرا عربستان پيشنهاد تشكيل اتحاديه را صرفا به بحرين ارائه كرده است؟
البته عربستان پيش از اين نيز از ديگر كشورهای پادشاهی از جمله مغرب و اردن برای تشكيل اتحاديه دعوت به عمل آورده بود تا آنها نيز در چنين اتحاديه‌ای عضويت داشته باشند، اما كشورهای مذكور از اين درخواست استقبال نكردند. از اين رو، عربستان اخيراً بيشتر بر روی بحرين متمركز شده است. با توجه به اينكه هنوز موج جنبش اعتراضی و انقلابی در بحرين فروكش نكرده و ادامه دارد و رژيم آل خليفه نيز از ادامه اين ناآرامی‌ها در هراس است؛ لذا عربستان اميدوار است اين خطرات و چالش‌ها، رژيم آل خليفه را وادار كند تا به خواسته‌های عربستان پاسخ مثبت دهد.
ايكنا: همانطور كه مطلع هستيد 75 درصد جمعيت بحرين شيعه است. گفته شده يكی از اهداف تشكيل اين اتحاديه افزوده شدن جمعيت سنی عربستان به جمعيت بحرين است تا به اين طريق تعداد شيعيان بحرين در اقليت قرار بگيرند. نظر شما در اين باره چيست؟
اين موضوع صحت دارد. عربستان در شرايطی قرار گرفته كه مجبور است بين بد و بدتر يك گزينه را انتخاب كند. ظاهراً با توجه به ناكامی‌هايی كه رياض در عراق، لبنان و سوريه با آنها روبه‌رو شده است، مسئولان عربستانی به اين جمعبندی رسيده‌اند تا با عملی كردن پروژه تشكيل اتحاديه عربی مسكنی برای شكست‌های خود بيابند و حداقل از نظر تبليغاتی بتوانند يك فضای اميدوار كننده‌ای را ايجاد كنند. اما همچنان كه گفته می‌شود، اين اقدام خالی از ضرر هم نخواهد بود و مشكلات خاص خود را در پی خواهد داشت؛ چراكه در صورت نزديك شدن بحرين و عربستان به مرز اتحاد، موج جنبش بيداری بحرين حتما بيش از پيش بر مناطق شيعه‌نشين عربستان اثر خواهد گذاشت و در نتيجه دست اين رژيم‌های پادشاهی را برای سركوب اعتراضات بازتر خواهد كرد. از اين رو، می‌توان از اتحاد جديد عربستان و بحرين به عنوان «اتحاد آل سعود و آل خليفه» برای سركوب بيشتر معترضان شيعه ياد كرد.
ايكنا: گفته شده پيشنهاد تشكيل اتحاديه عربستان و بحرين در برابر پيشنهاد ايران به عراق برای تشكيل اتحاديه مطرح شده است. ارزيابی شما از اين موضوع چيست؟
اين امر تبليغاتی بوده و برای توجيه انجام اقداماتی از اين نوع مطرح شده است. در واقع، مدتی است پروژه ايران‌هراسی به ابزاری برای پيشبرد و توجيه بسياری از طرح‌های توسعه‌طلبانه عربستان، برخی كشورهای غربی و همين طور مقامات صهيونيستی تبديل شده است. اگر طرح‌های توسعه‌طلبانه بدون اين توجيهات مطرح شوند، عملی نخواهند شد و حتی ممكن است با اعتراض‌های داخلی در منطقه روبه‌رو شوند. بنابراين كشورهای فوق به منظور ممانعت از بروز چنين اعتراضاتی و نيز توجيه كردن اقداماتی كه در دستوركار خود دارند، موضوع ايران‌هراسی را پيش می‌كشند.
در مجموع بايد گفت، عربستان به دليل موفقيت‌های جمهوری اسلامی ايران از يك سو و ضعف‌ها و شكست‌های خود در منطقه از سوی ديگر، دچار نگرانی شده است، اما اينكه رياض بتواند از طريق تشكيل اتحاديه عربستان و بحرين به اين دل‌نگرانی‌ها پاسخ دهد، بعيد به نظر می‌رسد.
ايكنا: نقش آمريكا را در طرح‌های ضد ايرانی برخی كشورهای عربی از جمله عربستان چگونه ارزيابی می‌كنيد؟
منطقه خليج فارس منطقه‌ای است كه در آن كشورهای عربی به دليل وابستگی به خارج، بازيگران مستقلی به شمار نمی‌آيند، لذا بايد تصميمات و برنامه‌های اين كشورها در چارچوب كلان‌تر و با در نظر گرفتن رفتارها و سياست‌های ديگر بازيگران بين‌المللی مورد ارزيابی قرار گيرد. اگر از اين منظر به مسئله نگاه شود، روشن می‌شود آمريكا در حال حاضر با توجه به خروج نيروهايش از عراق و شكست طرح‌هايش در سوريه در پی اجرای طرح موشكی در منطقه است و برای تحقق اين مسئله به يك تهديد فرضی نيازمند است. در اين چارچوب ايران و ايران‌هراسی می‌تواند آمريكا را به اهدافش برساند. به بيان ديگر، ايران‌هراسی، پروژه مشترك عربستان و آمريكا و اسرائيل است كه برای پيشبرد و عملياتی كردن طرح‌هايشان چه به صورت مستقل و چه به صورت مشترك در دستوركار آنها قرار می‌گيرد.
