ارائه الگوی نظام اقتصاد اسلامی با جهاد اقتصادی ممکن می‌شود

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عابدی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره جهاد اقتصادی پرداخت و گفت: فقرزدایی از اصلی‌ترین ضرورت‌های اقتصادی برای جهاد اقتصادی است و قرآن به پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و حتی اعتقادی آن هشدار می‌دهد و با  عوامل داخلی و خارجی آن برخورد می‌کند. قرآن، فقر ناشی  از تبعیض را قبول نمی‌کند و تلاش فراوانی برای  کاهش اختلاف‌های شدید اقتصادی به‌کار می‌برد.

وی افزود: قرآن به طور مشخص خواهان استقلال جامعه اسلامی برای رهایی از ذلت و وابستگی است. اینجاست که لزوم مبارزه  با عوامل زمینه‌ساز فقر یا عوامل سوءاستفاده‌کننده از فقر مطرح می‌شود و جهاد اقتصادی ضرورت پیدا می‌کند والبته همه چیز در فقرزدایی خلاصه نمی‌شود، بلکه  لزوم توسعه اقتصادی بر محور دین و امنیت اقتصادی مطرح است.

عابدی افزود: آیات فراوانی به شیوه‌های متعدد نشان می‌دهند که توسعه اقتصادی و امنیت اقتصادی از مطلوب‌های قرآنی است و می‌تواند به عنوان یک هدف برای جهاد اقتصادی طرح شود. وقتی  که این اهداف تامین شود، فقرزدایی و ایجاد امنیت اقتصادی جزء آثار اصلی آن است. با نگاه دقیق، رابطه این دست از آیات با جهاد اقتصادی، کشف می‌شود و روشن می‌شود که گسترش رشد اقتصادی، خود پایه‌های قرآنی دارد.

وی افزود: مبانی  قرآنی توسعه هم به صراحت عنوان می‌کند که یکی از اهداف ادای واجبات مالی، طهارت و تزکیه روح است. فقهای اسلامی بر همین اساس قصد قربت در پرداخت واجبات مالی اسلامی را شرط  کارهای اقتصادی می‌دانند و پرداخت خمس وزکات را عبادت می‌دانند. قرآن کریم و دین اسلام در پی جهت‌دهی معنوی به اقتصاد هستند و این اموری که گفته شد، حکایت از حاکمیت اصولی فراتر از اقتصاد دارند و روشن می‌سازند که اصالت با ارزش‌ها و اهداف است و ابزار اقتصاد باید برای تأمین آن ارزش‌ها و اهداف به کار گرفته شود.

نویسنده کتاب «جهاد اقتصادی از منظر قرآن کریم» خاطرنشان کرد: از این جهت است که جهاد اقتصادی مطرح شده است که به این فعالیت‌ها جهت بدهد و به دلیل درک عمیقی که از خطر دشمنان و رویکرد دشمنان به مبارزه اقتصادی در عصر ما وجود دارد، این نوع از جهاد ضرورت پیدا کرده است و ما باید از آن  به عنوان یک ضرورت کلیدی و استراتژیک در نظام اقتصادی خود حمایت کنیم و برای آن راهکار پیدا کنیم.

عابدی افزود: با جهاد اقتصادی، کارآمد‌سازی نظام اقتصاد اسلامی در حدی که به الگودهی از نظام اسلامی به سایر ملل بیانجامد، هم قابل تصور است. به عبارت دیگر یک ثمره جهاد اقتصادی این است که  نظام اقتصادی اسلامی به مرحله کارآمد سازی و الگودهی در سطح ملل می‌رسد. قرآن، خواهان رساندن مسلمانان به سطحی از توانایی‌هاست که امکان ارعاب و ترساندن دشمن و بازداری آنان از هجوم علیه کشور فراهم بشود.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ادامه داد: اگر به مجموعه این مسائل دقت کنیم پی می‌بریم  که این‌ها جزء موارد بسیار مهم است که باید به آن‌ها توجه کنیم. یک اثر بسیار مهم دیگر جهاد اقتصادی، بحث عدالت اجتماعی  به معنای رعایت حقوق همه افراد جامعه و برقراری توازن در سطح معیشت و ارتقای سطح معیشت طبقات نیازمند و رفع محدودیت‌ها و کاهش فاصله طبقاتی مورد عنایت قرآن کریم و اسلام است.

وی درباره ضرورت و چرایی اجرای عدالت اجتماعی گفت: خداوند، مرجع تعیین حق سهم بردن از ثروت‌هاست و انسان به عنوان جانشین خداوند باید در تعیین حق و عادلانه بودن، توجه کند که کار مفید اولین منشأ پدید آمدن حق است و در مرحله بعد، آن‌هایی که از تأمین نیاز خود با کار مفید ناتوان هستند، حق سهم‌بری  از ثروت‌های جامعه را دارند.

وی اظهار کرد: موارد متعددی برای افزایش سطح عدالت اجتماعی هست و این جهاد اقتصادی چون مؤثرتر از ابزارهای دیگر است و ماهیت جهادی دارد و حضور اخلاص، فداکاری، انگیزه‌های الهی درآن پررنگ است، بهتر از هر سازوکار دیگری می‌تواند به تأمین عدالت اجتماعی کمک کند. در بخش ضرورت‌های سیاسی هم باید یادآور شد که بهترین راه مبارزه با تحریم‌های اقتصادی که با هدف نابودی نظام اسلامی از چند جبهه به ما تحمیل شده است، جهاد اقتصادی است.

نویسنده کتاب «جهاد اقتصادی از منظر قرآن کریم» خاطرنشان کرد: جهاد اقتصادی می‌تواند دراین زمینه به ما کمک کند. لزوم تامین امنیت اقتصادی هم ضرورت کاربست جهاد اقتصادی را به عنوان ابزاری مهم و مؤثر را نشان می‌دهد؛ ضمن این‌که دستیابی  سریع و مطمئن به اقتدار، استقلال و عزت با جهاد اقتصادی قابل حصول است.

وی افزود: برای کارآمدسازی نظام اسلامی در بخش جهاد اقتصادی هم لازم است از این جهاد استفاده بشود. جهاد اقتصادی عنوانی است که هدف را در دل خود دارد. امکان ندارد که  جهاد اقتصادی محقق بشود، ولی ابزارهای نامشروع در خدمت آن قرار بگیرد. جهاد اقتصادی که جهاد فی سبیل الله است، زمانی معنا پیدا می‌کند که ابزارها و راه‌های وصول به آن هم جهادی باشد.

ادامه دارد...