دلشاد تهرانی:
برای رسیدن به سازمانی اخلاق‌محور باید بینش‌ها را تغییر داد
گروه خبرنگاران افتخاری / معصومه صبور: مدیر گروه نهج‌البلاغه دارالحدیث و استاد حوزه و دانشگاه در سمینار «اخلاق مدیریتی در عهدنامه مالک اشتر» گفت: برای رسیدن به سازمانی اخلاق محور باید بینش ها را تغییر داد.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سمینار «اخلاق مدیریتی در عهدنامه مالک اشتر» با حضور مصطفی دلشاد تهرانی، استاد حوزه و دانشگاه و به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی شریف در سالن کنفرانس این سازمان برگزار شد.
دلشاد تهرانی در ابتدای این نشست که در جمع مدیران این سازمان برگزار شد، با اشاره به نقش والای مدیریت و تدبیر امور در یک سازمان انسانی – اخلاقی گفت: تدبیر، تنظیم امور و ترتیب کارها و سامان دادن امور به بهترین نحو، استوارترین ساز و کار است تا امور به عاقبت نیکو و نتیجه مطلوب برسد.
وی در ادامه با اشاره به جایگاه و اهمیت تدبیر در آموزه‌های امام علی(ع) افزود: مولای متقیان خطاب به امت خویش می‌فرمایند «تدبیر نیکو، دارایى اندک را رشد مىدهد و بدى تدبیر، ثروت بسیار را به باد فنا می‌دهد». با تأمل بر این کلام ارزشمند درمی‌یابیم تدبیر و خردورزی در دین مبین اسلام تا چه اندازه والا و ارزنده تعریف شده است. بنابراین مدیر اسلامی باید به دنبال پیاده‌سازی آثار زیبا و نیکو در جامعه باشد.
مدیر گروه نهج‌البلاغه دارالحدیث در ادامه با تأکید بر نقش اخلاق در مدیریت سازمان موفق تصریح کرد: اخلاق شامل مجموعه کنش‌ها، گویش‌ها، روش‌ها، اصول، گرایش‌ها، ارزش‌ها و بینش‌هاست و با این وجود یک مدیر برای رسیدن به سازمانی اخلاق‌محور باید ابتدا نگاه و دید خود را تغییر دهد. ارزش‌های مطلوب باید در سازمان پیاده شود و این مهم باید از بینش مدیر آغاز شود.
وی در ادامه ابراز کرد: روش‌های آئین‌نامه‌ای و بخش‌نامه‌ای در سازمان موفق و اخلاق‌محور به هیچ وجه کارایی و بازده ندارد، مادامی که نگاه‌ها تغییر نکند، رفتارها نیز تغییر نخواهد کرد.
مؤلف کتاب «لوح‌بینایی؛ تحلیل تاریخ حکومت امام علی(ع) با تأکید بر نهج‌البلاغه» ادامه داد: علی(ع) در خطبه 192 نهج‌البلاغه در باب جایگاه و اهمیت اخلاق می‌فرمایند «اگر چاره‌ای جز تعصب ورزیدن نباشد، پس باید تعصب ورزیدن شما برای خوی‌های باارزش و کارهای پسندیده و کردارها و امور نیکو باشد». این سخن به روشنی به ما می‌آموزد خط قرمزی که نباید به هیچ قیمتی از آن گذر کرد، همین مسئله اخلاق است و در غیر این صورت تعصب بر همه مسائل در دین اسلام رد شده است.
این پژوهشگر برتر حوزه دین ابراز کرد: در اخلاق مدیریتی امیرمؤمنان علی(ع) باید به سه اصل کلی توجه کرد، مبانی اخلاق مدیریتی، تمهیدات و مقوّمات اخلاق مدیریتی، اصول اخلاق مدیریتی. در مبحث مبانی اخلاق مدیرتی، تأمل بر کلام علی(ع) ما را با سه مفهوم نگاه‌شناسی، حقوق‌شناسی (که در این دو موضوع نگاه و حقوق به خدا، به خود، به کار و مسئولیت، به مردمان، به مسئولان مطرح است) و وظیفه‌شناسی در دو بُعد وظایف کلان وظایف خرد آشنا می‌کند.
وی افزود: درمورد وظیفه‌شناسی امیرالمؤمنین(ع) امت خود را به آبادانی و خوب اداره کردن امور توصیه کرده و فرموده «به منظور گردآوردن مالیاتها و پیکار کردن با دشمنان آنجا و به سامان رسانیدن مردمان و آباد کردن شهرهاى آن و بدانکه سرپرست از انجام دادن بایسته وظیفهاى که خدا بر گردن او گذاشته برنیاید مگر با تلاش بسیار و یارى خواستن از خدا و خود را وقف اجراى حق کردن و پایدارى ورزیدن بر آنچه بر او سبک افتد و چه سنگین».
دلشاد تهرانی افزود: یکی دیگر از مفاهیمی که در کلام امیرالمؤمنین علی(ع) به روشنی خودنمایی می‌کند، موضوع شایسته‌سالاری است. تأکید بر سپردن کارها به دست توانمندترین افراد، افرادی که از قدرت به هیچ گونه‌ای سوء‌استفاده نکنند و اخلاق محور همه امور آنان در کار و زندگی‌شان باشد. امام می‌فرمایند «کسی که در جایگاه قدرت به مردم ظلم کند، محارب نیست بلکه حرب‌الله است یعنی دشمن خداست و ظلم و مجازات عمل او خیلی بالاتر از محارب است».
وی در بخشی از سخنان خود گفت: میل به بهتر شدن و بهتر خواستن باید در سازمان‌های انسانی تقویت شود. همان‌طور که در کلام امیر نیز اینگونه می‌خوانیم. امام علی(ع) در عهدنامه مدیریتی مالک اشتر فرموده‌اند «و براى سرپرستى هر کارى از کارهایت، سرآمدى از آنان را بگذار، (آنچنان کسى که) نه سنگینى کار او را از پا درآورد و نه بسیارىِ آنها وى را به پراکندگى و آشفتگى دچار کند. آنگاه در کارهاى کارگزارانت نیک بنگر و آنان را از روى آزمودن به کار گمار و بر پایه دوستى (و پیوند و بخشش) و تبعیض (و دلخواه خود) آنان را سرپرست مکن، که آن دو، گونههایى از شاخههاى ستمگرى و خیانتورزى است». پیاده‌سازی این رویه ما را در رسیدن به سازمانی بهتر یاری خواهد کرد.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: با تأمل و توجه در کلام امیرالمؤمنین علی(ع) درمی‌یابیم عرصه مدیریت انسانی صحنه آزمون و خطای مدیران نیست، مدیران باید نیک بدانند در این مجال آمده‌اند تا امتحان دهند و بنابراین باید به طور دقیق و مطالعه شده محاسبه کنند. نگاه به کار و مسئولیت همراه با امانتداری و مراعات در حقوق معنوی و مادی همکاران باید به خوب انجام دادن همه امور و رسیدن به سازمان موفق و اخلاقی منتهی شود و در این صورت محصول آن فعالیت ذخیره کردن عمل صالح است.
وی در ادامه گفت: تأمین مالی، امنیت شغلی، نظارت، بازرسی، پیگیری، ارزشیابی، قدردانی، جزادهی، مرزبانی و حریم‌داری، سعه صدر، دادگری و انصاف‌ورزی، رفق و مدارا، اهلیت در نصیحت و انتقاد، اعتدال و میانه‌روی، نفی شهوت تغییر، نفی خودگزینی و امتیازجویی، نفی خودکامگی، نفی خودشیفتگی، مشورت و رایزنی، خدمتگزاری، صراحت و صداقت و... از ویژگی‌هایی است که در مدیریت علوی بدان تأکیدات محکمی شده است.
دلشاد تهرانی در پایان گفت: برای رسیدن به سازمانی موفق و اخلاق‌محور، بی‌شک باید تأکیدات و معیارهای امیرالمؤمنین(ع) سرلوحه اداره امور در سازمان قرار گیرد و با این وجود می‌توان به رضایت حق نزدیک شد.
