به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، کمیسیون تعلیم و تربیت اسلامی در دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در سالن همایش‌های صدا و سیما، ظهر امروز، دوشنبه 26 آبان ماه برگزار شد و اندیشمندان حاضر در این کمیسیون به ارائه مقالات خود پرداختند.

در نخستین مقاله، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد آصف‌محسنی ضمن ارائه مقاله خود با عنوان «‌بررسی و نقد مهم‌ترین دلایل انکار رابطه منطقی نظریه و علم در فلسفه تعلیم و تربیت معاصر غرب»، اظهار کرد: سئوال اصلی این مقاله به رابطه هست‌ها و بایدها در بحث تعلیم و تربیت می‌پردازد.

وی ادامه داد: در جهان غرب، عمدتا بر این عقیده هستند که بین اعتقادات و باورهای انسان و عمل او نباید الزاماً رابطه ضروری باشد؛ یعنی در مرتبه تعلیم و تربیت لزومی ندارد که ما به یک سری اصول و نظریه‌ها پایبند باشیم.

این محقق تعلیم و تربیت تصریح کرد: دو اندیشه اسلامی عمل انسان از باورهای او نشأت می‌گیرد و همچون چتری بر کردار او سایه می‌اندازد. تمامی دلایلی که غربی‌ها در این زمینه بیان کردند، ناکام و قابل نقد جدّی است.

حجت‌الاسلام محمد آصف‌محسنی بیان کرد: انسان نباید خانه کردار خود را بر مسیر نااستواری بنا کند که با کوچکترین انتقادات از بین می‌رود، بلکه با استفاده از اعتقادات و ارزش و نه نظریه‌های اثبات ناشده، باید سیستم تعلیم و تربیت فرد و جامعه را بنا‌گذاری کند.

فراهم بودن تغییر سرنوشت آدمی بر اساس حرکت جوهری ملاصدرا

مهدی امیدی، دومین سخنران این کمیسیون بود که مقاله خود را با عنوان «نتایج فلسفی تربیتی حرکت جوهری نفس» ارائه کرد و گفت: در حرکت جوهری ملاصدار این مطلب تأکید شده است که وجود تام هستی، وجودی سیّال و متغیر است که این حرکت در درون ذات موجودات است و خداوند به این تغییر‌ها صورت می‌بخشد.

وی با اشاره به دستاوردهای اخلاقی این موضوع در تعلیم و تربیت اسلامی، تصریح کرد: از حرکت جوهری ملاصدار این برداشت می‌شود که همواره باب تغییر سرنوشت و تحول فرد و جامعه برای انسان فراهم است.

وی ادامه داد: انسان در برابر خود و جامعه مسئول است و در دیدگاه‌ ملاصدار، مبدأ انسان ناقص است، ولی منتهای آن، موجودی کمال‌یافته است که در نهایت می‌تواند با استفاده از دین و رهنمود‌های آن به فضیلت‌های خود دست یابد.

بهره‌گیری از هنر در درونی‌سازی ارزش‌ها

حجت‌الاسلام دوران‌علی محسنی، مقاله خود را با عنوان نقش هنر در درونی‌سازی ارزش‌های اخلاقی و بررسی تطبیقی مولوی، عطار و سنایی ارائه داد و گفت: برای درونی‌سازی کردن یک ارزش، یعنی نهادینه شدن یک صنعت اخلاقی در ذات فرد، باید از شیوه هنر بهره برد.

وی اضافه کرد: در مقاله شیوه مولوی در مثنوی با این دو شاعر می‌توان به تفاوت‌ها و برجستگی‌های شعر مولوی دست یافت. سخن مولوی عامه فهم است و هرکس به قدر فهم خود از آن برداشت می‌کند؛ او قهرمانان را به سطح مردم می‌کشاند و با شیوه‌های متنوع حکایت‌گری می‌کند.

حجت‌الاسلام محسنی خاطرنشان کرد: مولوی یک داستان ساده را که نهایتا چهار شخصیت دارد، پر و بال می‌دهد و به 120 شخصیت می‌رساند. او همچنین تاکید زیادی بر حالات و تغییرات درونی دارد و از حکایت‌گری و تنوع داستانی بهره می‌برد.

وی یاد آور شد: مولوی انسانی است که با برخورد با شمس، دچار تحول شد و بارها از این حادثه یاد کرد، ولی در برابر واقعه عظیم عاشورا که سرشار از حماسه و ارزش‌های انسانی است، به سادگی گذر کرده است و این مسئله نقد جدی بر مولوی است.

اخلاق علمی در آثار علامه طباطبایی

آخرین مقاله این کمیسیون توسط سمانه امینی، با عنوان «اخلاق مبتنی بر فضیلت، مکملی برای کدها و اصول اخلاقی در پژوهش‌های تربیتی» ارائه کرده که در آن بیان کرد: پژوهش‌های تربیتی مهم‌ترین قسمت شکل‌گیری تعلیم و تربیت را دارد، زیرا سیاست‌های دیگر آموزش بر اساس این پژوهش‌ها شکل می‌گیرد.

وی ادامه داد: در پژوهش‌های اخلاقی که در غرب ارائه می‌شود، یک پژوهشگر می‌کوشد سوژه خود را که جامعه انسان‌ها و دانش‌‌آموزان و... هستند دچار آسیب نکند و به عبارت دیگر مهمترین وظیفه پژوهشگر لحاظ کردن نکات اخلاقی برای پرهیز از آسیب رسانی به مخاطب خود است.

وی توضیح داد: در دانشگاه‌های غربی صداقت و عدم سرقت علمی را از جمله این موارد اخلاقی می‌دادند، ولی این موارد بسیار محدود است و با رجوع به اخلاق اسلامی می‌توان موارد بسیار چشمگیرتر را در آثار علمایی مانند علامه طباطبایی مشاهد کرد که از مهم‌ترین این موارد می‌توان به فضایل اخلاقی، اثرات دنیایی و اخروی عمل و ... اشاره کرد.

خبرهای مرتبط:

مخالفان دنبال منزوی کردن علوم انسانی اسلامی هستند

نگاه افراطی به اسلامی‌سازی علوم نداشته باشیم/ نیازمندی به نگاه عمیق در نظریه‌پردازی

تمایز روش‌شناختی؛ مبنای نیازمندی به الگوهای متعدد در تولید علم دینی

دست‌یابی به سعادت متعالی؛ اساس فلسفه سیاسی اسلام