هفته پرکار فرهنگی و جای تنگ این یار مهربان
گروه ادب: هفته کتاب به عنوان مهمترین رخداد فرهنگی کشور پس از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است؛ از این رو فرصت خوبی است تا جای تنگ این یار مهربان با این هفته، اندکی در سبد خانوار بازتر شود.
امسال بیست و یکمین دوره هفته کتاب با شعار «کتاب، آینه فرهنگ و فرزانگی» را در حالی سپری کرده و می‌گذارنیم که گرانی‌ها، مشکلات نشر، ترویج کتاب و کتابخوانی، بی‌علاقگی مخاطبان به کتاب و .... همچنان پابرجاست.
در ابتدا مروری بر برنامه‌های هفته کتاب داریم و از نشست خبری هفته کتاب آغاز می‌کنیم که با حضور محمد اللهیاری‌فومنی، دبیر بیست و یکمین دوره هفته کتاب برگزار شد و وی در این نشست از برگزاری 969 عنوان فعالیت در استان‌ها و 350 برنامه در تهران خبر داد.
نخستین روز هفته کتاب و تکریم از خادمان نشر
25 آبان عنوان «تکریم از پدیدآورندگان کتاب و خادمان نشر» را گرفته و در این روز تقدیر از خادمان علمی و فنی نشر در سالن سینمایی وزارت ارشاد با حضور وزیر ارشاد، معاونان و ناشران حوزه‌های گوناگون برگزار شد و علی جنتی در این آئین ناشران را آفرینشگران بی‌ادعای عرصه فرهنگ مکتوب خواند و از تلاش‌های سترگ‌شان در رشد و بالندگی فرهنگ و تمدن ایران زمین گفت.
جنتی در این همایش، همچنین از جای تنگ کتاب، این یار مهربان در سبد خانوار گفت و اظهار امیدواری کرد تا کتاب حضور بیشتری در میان خانواده‌ها داشته باشد.
وضعیت تعلیقی نشر «چشمه» و سخنان وزیر که تا پایان هفته کتاب، بر آن سایه افکند
در حاشیه این همایش و نخستین برنامه هفته کتاب، موضوع ناشران تعلیقی و لغو مجوز مورد سؤال خبرنگار از وزیر قرار گرفت و تا حدودی تا پایان این هفته بر آن سایه افکند؛ چرا که در هر برنامه وزیر و معاون فرهنگی، پیگیری‌های خبرنگاران درباره این ناشران و سخنان وزیر درباره آنها همچنان ادامه داشت.
جنتی درباره سؤال خبرنگاران درباره این ناشران می‌گوید: «یکی از اقداماتی که در وزارت ارشاد در حال انجام است، بررسی وضعیت ناشرانی است که در گذشته پروانه فعالیت‌شان لغو شده بود یا از ورود این ناشران به نمایشگاه کتاب تهران ممانعت به عمل می‌آمد و فکر می‌کنم قریب به اتفاق آنها در نمایشگاه سال آینده حضور خواهند داشت.»
وزیر ارشاد درباره ناشر تعلیق شده چشمه و اینکه آیا این ناشر نیز در این حیطه قرار می‌‌گیرد، ادامه می‌دهد: «این ناشر اصلاً تعلیق نشده بود که بخواهد مجدد راه بیفتد و فعالیت کند، یکسری تصمیماتی در داخل خود وزارت ارشاد در زمان دولت دهم گرفته شده بود که هیئت بدوی و تجدیدنظری که در حوزه کتاب است، تصمیماتی را بر این مبنا اخذ کرد. این تصمیمات بر اساس سیاست‌هایی بود که در گذشته وجود داشته است و چون سیاست‌های دولت جدید کاملاً متفاوت با دولت گذشته است، از این رو مقابل ابلاغ این نوع احکام را گرفتیم.»
البته این سخنان واکنش برخی از نمایندگان را در پی داشت و برخی از آنها معتقد بودند که باید مستندات قانونی توسط وزیر ارشاد مبنی بر اینکه رأی لغو مجوز به چه دلیل اکنون دوباره لغو می‌شود، ارائه شود.
یکشنبه، 26 آبان روز «کتاب و فرهنگ عاشورایی» است و شاعران در این برنامه به شعرخوانی پرداختند. دوشنبه، 27 آبان «کتاب بنیان تعلیم و تولید دانش»، سومین روز از هفته کتاب است. سیدعباس صالحی، پس از یک ماه تصدی‌گری سمت معاونت فرهنگی وزیر ارشاد در نخستین نشست رسانه‌ای در میان خبرنگاران حضور می‌یابد تا پاسخگوی سؤالات آنها باشد و امروز هم، وضعیت نشر چشمه و سخنان وزیر دراین باره نخستین سؤال بوده و تعدادی از سؤالات بعدی خبرنگاران نیز پیرامون همین موضوع بود.
معاون وزیر ارشاد درباره «چشمه» چه نظری دارد؟
صالحی در این رابطه بر عدم رعایت انصاف تأکید می‌کند و می‌گوید: «درباره بحث محتوایی نشر چشمه قضاوت نمی‌کنم، به این دلیل که محتوا زمانبر است، در آن وارد نشده و اظهار نظری نمی‌کنم، اما در بحث حقوقی ابهاماتی وجود داشت. اگر محکمه‌ای وجود دارد(دادگاه تجدید نظر و بدوی) حداقل اینکه اولین ابهام ان است که هر محکمه‌ای ابلاغ کتبی به متهم می‌دهد تا متهم از آن آگاه شود.»
وی همچنین از تشکیل کمیته حقوقی و بررسی این موضوع خبر داده و بیان می‌کند: «ابهامات این موضوع سبب شد کمیته حقوقی را مأمور کنم تا به این پرونده رسیدگی کنند. این فرآیند حقوقی بررسی می‌شود و افراد کمیته در حال انجام وظیفه هستند و به روزهای پایان کار نزدیک هستیم. خود من نیز حرف‌هایی دارم، اما برای عدم تاثیر بر روند کار حرف نمی‌زنم.»
شامگاه همان روز، نشست صمیمانه معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اهالی قلم دارای نشان درجه هنری با حضور سیدعباس صالحی برگزار شد که اهالی قلم دغدغه‌ها، مشکلات و پیشنهادهای خود را مطرح کردند.
دیگر برنامه‌های هفته کتاب
سه‌شنبه، 28 آبان روز «کتاب و الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» بود، بیستمین دوره کتاب سال دانشجویی، سیزدهمین همایش حامیان نسخ خطی و نشست تشکل‌های نشر سه عنوان از برنامه‌هایی بود که در چهارمین روز از هفته کتاب برگزار شد.
چهارشنبه، 29 آبان، عنوان «نقش رسانه‌ها در تبلیغ کتاب و ترویج کتابخوانی» را به خود گرفته و برگزاری تقدیر از کتابداران برتر، جشنواره کتاب و رسانه ملی و جشنواره کتاب و رسانه برتر را در خود جای داده است.
پنجشنبه، 30 آبان نیز به عنوان «کتاب کانون تحکیم خانواده و تربیت نسل فردا» انتخاب شده و در این روز نهادها و سازمان‌ها، کتاب به کتابخانه‌ها به ویژه کتابخانه‌های مناطق محروم و روستایی اهداء می‌کنند تا کتاب بتواند مرکزی برای تحکیم خانواده‌ها باشد و بتواند نسل فردا را تربیت کند. اینکه کتاب‌های تولید شده امروزی تا چه حد در این راستا حرکت می‌کنند و می‌توانند مؤثر باشند جای بحث دارد و سخن فراوان است.
جمعه، اول آذر روز «کتاب حماسه‌ساز فرهنگی، روزگاران عزت و تدبیر» نام گرفته و هزار نمایشگاه در هزار پایگاه بسیج و مسجد افتتاح می‌شود. شنبه، دوم آذر نیز به عنوان آخرین روز از بیست و یکمین هفته کتاب، «کتاب خوب، بهترین هدیه زندگی» نامگذاری شده و اختتامیه جایزه ادبی جلال آل احمد را در خوی جای داده است و اسامی برگزیدگان و افراد شایسته تقدیر در گرانترین جایزه ادبی معرفی می‌شوند.
هر چند شنبه آخرین روز هفته کتاب امسال است، اما ناشران قرآنی همانند گذشته مظلوم واقع شده و قرار است مورد تجلیل قرار گیرند. هفته کتاب امسال هم به پایان رسید، اما کتاب و کتابخوانی که نمی‌تواند در یک روز، هفته، ماه و یا سال مورد توجه قرار گیرد، بلکه همه روزهای ما باید با کتاب باشد که اگر دچار بی‌کتابی شویم، بی‌فرهنگی نیز به سراغ‌مان می‌آید.
اینکه برنامه‌های عنوان شده تا چه حد در راستای نامگذاری روزهای هفته کتاب بوده و مسئولان چه اندازه در آشتی دادن مردم با کتاب، این یار مهربان موفق بوده‌اند جای بحث و کارشناسی دارد.
