منابع 10گانه اسلام پشتوانه منشور حقوق شهروندی شود
گروه سیاسی: عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به منابع 10 گانه اسلام برای تهیه و تدوین منشور حقوق شهروندی اظهار کرد: لازم است با جمع‌آوری این منابع، پشتوانه‌ای برای این منشور تهیه شود.
آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به ضرورت تعیین منابع اسلامی منشور حقوق شهروندی اظهار کرد: تا زمانی‌که منابع اسلامی این منشور برای مردم و مسئولان ذکر نشود، الزام‌آور نخواهد بود و هر کسی بهانه‌ای خواهد آورد، چرا که تصور می‌کنند این سند از آن سوی آب‌ها آمده است؛ در صورتی که اگر منابع اسلامی آن نقل شود کسی نمی‌تواند چون و چرایی برای آن بیاورد.
وی با بیان اینکه لازم است کار علمی و تحقیقاتی در قالب کتابی مدون در زمینه حقوق شهروندی تهیه شود، گفت: در اسلام برای حقوق شهروندی، حقوق ملل و حقوق بشر منابع زیادی وجود دارد که باید از آنها در تهیه منشورهای حقوقی استفاده شود.
منابع 10 گانه اسلام در زمینه حقوق شهروندی؛ قرآن و سنت از مهمترین منابع
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی منابع 10 گانه اسلام در زمینه حقوق شهروندی را برشمرد و گفت: آیات قرآن، سنت و روایات، نهج‌البلاغه، فقه، منشورات، ادعیه، اخلاق اجتماعی، قانون اساسی که برگرفته از منابع اسلامی است، قوانین عادی و قوانین حقوقی منابع ما در زمینه حقوق شهروندی هستند که لازم است مورد استفاده قرار گیرد.
وی قرآن و سنت را مهمترین منابع عنوان کرد و گفت: در مطالعه‌ای که در این زمینه در قرآن داشتم، آیات متعددی در مورد حقوق مردم مشاهده کردم و آنها را در 10 گروه دسته‌بندی کردم که اگر ذیل هر گروه، 10 آیه قرار گیرد، در این صورت، آیات بی‌شماری در زمینه حقوق شهروندی استخراج خواهد شد.
عضو مجلس خبرگان رهبری در مورد روایات ائمه اطهار(ع) نیز گفت: در این زمینه نیز روایات را در 14 گروه استخراج کرده‌ام که اگر جمع‌بندی شوند، تبدیل به کتب متعددی در زمینه حقوق شهروندی می‌شود؛ این روایات مشتمل بر روایات متمرکز و موضوعی می‌شود که در کتب مختلف به صورت متمرکز بیان شده و همچنین روایاتی که به صورت متفرقه به موضوعات خاص اشاره شده است.
وی با بیان اینکه جوامع الحقوق، جلد هشتم وسائل شیعه، جلد هفتاد و یکم بحارالانوار از جمله منابع اسلام در زمینه حقوق شهروندی است، گفت: رساله حقوقی امام سجاد(ع) نیز مشتمل بر 50 حق جامع و فراگیر است که جا دارد چنی کتابی در دانشکده‌های حقوقی تدریس شود.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی افزود: جلد دوم اصول کافی نیز که یکی از معتبرترین کتاب‌های ماست، 40 فصل و عنوان خود را به حقوق ایجابی اختصاص داده و در 40 عنوان حقوق سلبی را مورد توجه قرار داده است؛ بنابراین می‌توان 80 فصل در مورد مسائل حقوقی را در این کتاب دریافت.
وی نهج‌البلاغه را نیز یک کتاب حقوقی یاد کرد و گفت: خطبه 216 این کتاب یک خطبه حقوقی است که امام علی(ع) در حالی که جنگ متوقف شده، خطاب به سربازان خود آن را ایراد فرموده‌اند؛ در این خطبه وظایف و تکالیف مردم نسبت به حکومت و همچنین وظایف و تکالیف دولت نسبت به مردم و وظایف مردم نسبت به یکدیگر تشریح شده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری به روایتی از امام صادق(ع) اشاره کرد و ادامه داد: امام جعفر صادق (ع) برای همه فرزندان و خاندان پیامبر(ع) پیامی دارند که در این پیام تأکید شده است به حقوق مردم متعرض نشوید و از تعرض به حقوق مردم اجتناب کنید؛ احتباط کنید در رابطه با حضور مردم و بعد می‌فرمایند که هر کس دین خدا را بزرگ بدارد از خدا بترسد حقوق مردم را بزرگ می‌دارد، کسی که حقوق مردم را بزرگ ندارد، دین خدا را بزرگ نداشته است.
حقوق جامع و نگاهی به قوانین طلایی آن
وی با اشاره به حقوق جامع تصریح کرد: در این حقوق تأکید می‌شود هر چه برای خود روا می‌داری برای دیگران هم روا بدار و هر چه را برای خود نمی‌پسندی، برای دیگری هم نپسند؛ این قانونی طلایی است که اگر عملی و رعایت شود، هیچ‌کس مشکلی پیدا نمی‌کند و حقش ضایع نمی‌شود؛ چنین روایاتی که می‌تواند قوانین طلایی را به وجود بیاورد، از افتخارات دین مبین اسلام است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه اسلام دین حقوق است، گفت: دین اسلام از دو قسمت حقوق و تکلیف تشکیل شده است؛ بر این اساس هر فردی حقی بر گردن دارد و نسبت به دیگران تکلیفی دارد، همان‌طور که عبادت حق و تکلیفی برای ماست؛ به همین صورت حقوق و تکلیفی برای شهروندان و برای حکومت تعیین شده است تا انسان‌ها با رعایت کردن آنها به کمال انسانیت برسند و شایسته بهشت الهی باشند.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی خاطرنشان کرد: اسلام پشتوانه حقوقی ماست و در آن شک و تردیدی نیست؛ این حقوق فراگیر و همگانی است و برای همه انسان‌هاست و مختص یک گروه نمی‌شود؛ این عبارت به معنای مساوی بودن مسلمانان و کفار نیست، بلکه معتقدیم همه انسان‌ها حقوقی دارند و اگر انسان مؤمن باشد، حقوق مضاعفی پیدا خواهد کرد.
نگاهی به حقوق ذاتی و مکتسبه انسان
وی با اشاره به تعاریف حقوق ذاتی و مکتسبه انسان‌ها اظهار کرد: انسان‌ها به عنوان بندگان خدا حقوق ذاتی دارند و این نکته در دین اسلام رعایت شده و مردم را نسبت به یکدیگر مکلف کرده است؛ بنابراین، چنین حقی جامع و فراگیر است و تنها برای مؤمنان نیست، اما اگر کسی مؤمن باشد از حقوق دیگری بهره می‌برد که به آن حقوق، مکتسبه می‌گویند.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: گاه مباحث خلط شده و گفته می‌شود این حقوق تنها برای مؤمنان است در حالی که این حقوق برای انسانیت مطرح شده است.
وی با بیان اینکه حقوقی که در منشور تهیه شده از سوی دولت آمده، حقوق ذاتی انسان‌هاست، گفت: این منشور، حقوق عادی انسان‌هاست و منابع اسلامی می‌تواند پشتوانه آن باشد.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی پیشنهاد کرد منابع روایی و آیات مربوط به حقوق شهروندی جمع‌آوری شود و در قالب چند جلد کتاب به عنوان پشتوانه منشور حقوق شهروندی جمع‌آوری، تدوین و چاپ شود.
وی با بیان اینکه این منشور باید مقدس شود، تصریح کرد: این اقدام بسیار لازم و مهمی است که باعث می‌شود، منشور حقوق شهروندی فرهنگ‌سازی و همگانی شود؛ چرا که این منشور مختص رئیس‌جمهور، دولت یازدهم و یک فرد نیست و برای اسلام و قرآن و روایات است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی اجرایی شدن چنین منشوری در جامعه را عین عدالت عنوان کرد و گفت: اگر حقوق شهروندی در جامعه‌ای رعایت نشود، دور از عدالت است و اگر عدالت نباشد، مشروعیت نخواهد بود؛ توجه به حقوق شهروندی با عدالت و مشروعیت نظام ارتباط مستقیم دارد و اگر نباشد مشروعیت نظام متزلزل می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: شاید در منشور حقوق شهروندی که پیش‌نویس اولیه آن از سوی دولت منتشر شده، ضعف‌هایی و.جود داشته باشد، اما این ضعف و تذکرات نباید باعث شود که که اصل آن را به هم بزنیم.
استفاده از منابع 10 گانه اسلام برای تکمیل منشور حقوق شهروندی
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه لازم است منابع 10گانه اسلام برای تکمیل منشور حقوق شهروندی مورد استفاده قرار گیرد، گفت: در یکی از جلسات کمیسیون حقوق بشر اسلامی که تنظیم‌کننده این منشور در آن سخنرانی می‌کرد، پیشنهاد دادم که چنین پشتوانه و کتابی جمع‌آوری و تدوین شود و هر چقدر برای این مسئله وقت گذاشته شود، می‌ارزد.
وی اظهار کرد: این پیشنهاد را نیز برای دولت ارسال کردم و اگر قرار باشد برای این موضوع کارگروه علمی تشکیل شود، می‌توانم به عنوان اولین نفر وارد این کارگروه شوم چرا که روی این مسئله کار کردم و منابع آن را جمع‌آوری کردم که نیاز به سامان‌دهی دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری در مورد اراده دولت برای تهیه چنین پشتوانه‌ای برای منشور حقوق شهروندی گفت: از اراده دولت برای پیگیری این موضوع اطلاعی ندارم و فقط پیشنهاد آن را مطرح می‌کنم و آماده همکاری در این مسئله هستم.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی با بیان اینکه هرچند جمع‌آوری منابع برای تهیه منشور حقوق شهروندی مهم است، اما کار وقت‌گیری برای دولت نیست، گفت: دولت می‌تواند تعدادی از پژوهشگران و اسلام‌شناسان را تعیین کند تا کار را پیش ببرند.
ادامه دارد...
