سلطه تیغ‌ها بر دنیای زیبایی/ الگوهای غربی؛ زیبایی آسیایی
گروه سلامت: شاید توجه گروه‌های سنی و جنسی مختلف به عمل‌های زیبایی به خودی خود موضوع خطرناکی تلقی نشود و بخشی از حس زیبایی دوستی انسان برداشت شود؛ اما نوع الگو و روند ادامه الگوبرداری، موضوعی است که باید مورد توجه کارشناسان و برنامه‌ریزان قرار گیرد.
«با این عمل امیدوارم اعتماد بنفس 30 ساله‌ام رو به دست بیارم. سال‌ها این مایه خنده رو با خودم جابجا کردم اما فردا قراره از دستش راحت بشم.» این‌ها صحبت‌های کامران جوان 24 سالهای است که در مطب دکتر در انتظار آخرین ویزیت قبل از عمل است. کامران ویزیتور یک شرکت دارویی است و هزینه عمل بینی خود را از پس‌انداز 5 سال کار خود جمع‌آوری کرده است.
شاید اگر تا چند سال پیش، یکی از آقایان مجبور به عمل جراحی زیبایی بر اثر حادثه یا نقص مادرزادی بود، برای مدتی خود را از انظار عمومی پنهان می‌کرد تا بقول معروف آب‌ها از آسیاب بیافتد؛ اما امروز دیدن آقایانی که برای گونه گذاری، کشیدن پوست و . . . مراجعه می‌کنند به یکی از مسائل عادی تبدیل شده است.
میترا، منشی 28 ساله مطب همین دکتر این حرف‌ها را دور از چشم دیگران می‌گوید، خود او که نخستین‌بار بواسطه جراحی پولیپ در این مطب وارد شده بود، از تجربه‌های 7 ساله خود به عنوان یکی از عجیب‌ترین واقعیت‌های جامعه نام می‌برد.
کم نیستند افرادی که بواسطه نقص‌های مادر زادی و حوادث مختلف نیازمند جراحی‌های زیبایی هستند تا از جریان عادی زندگی عقب نمانند، اما در سوی دیگر و در میان افرادی که برای «بهتر شدن» به این ورطه وارد می‌شوند، قانون دیگری حاکم است.
اعتماد به‌نفس
شاید بدست آوردن اعتماد به‌نفس نقطه مشترک غالب افرادی باشد که برای جراحی‌های زیبایی مراجعه می‌کنند، اما سؤال اصلی اینجاست که آیا اصولا می‌توان با فعالیت‌هایی از این دست، اعتماد به‌نفس مورد نظر را کسب کرد؟
از نظر روانشناسان زیبایی یکی از نسبی‌ترین مفاهیم مطرح شده در زندگی بشری است که نمی‌توان برای آن قانون ثابتی تعریف کرد بنابراین تلاش برای رسیدن به زیبایی مورد نظر، که البته غالبا با تکیه بر صحبت‌های دیگران نیز همراه است، از این طریق حاصل نخواهد شد چون هیچ وقت نمی‌توان نظر همه را در یک مورد بصورت کامل مجتمع نمود و مورد تأیید بود.
از نظر جمشید سلیمی، کارشناس مسائل اجتماعی بسیاری از افرادی که بصورت غیر ضروری برای عمل‌های زیبایی مراجعه می‌کنند، بصورت شدید تحت تأثیر اطرافیان به ویژه جامعه دوستان هستند و بیشتر نظر اطرافیان برای آنها مهم است تا رسیدن به «مطلوب شخصی» و از آنجایی که هرگز نمی‌توانند تأییدیه همه افراد را برای فعالیت خود کسب کنند، به تبع آن رضایت نسبی را نیز بدست نخواهند آورد و این آغاز ماجراست برای ورود به یک سیکل معیوب؛ جراحی پشت جراحی.
با این وجود شاید توجه گروه‌های سنی و جنسی مختلف به این نوع عمل‌های زیبایی به خودی خود موضوع خطرناکی تلقی نشود و بخشی از حس زیبایی دوستی انسان برداشت شود.
عمل‌های جراحی زیبایی در مسیر طبیعی اجتماعی
همان‌گونه که برخی از جامعه‌شناسان همچون همچون دکتر ابوالحسن تنهایی، زیبایی و تمایل به آن را منحصر به امروز نمی‌داند، اما ابزارها و تکنولوژی جدید پزشکی را یکی از عوامل اشاعه عمل‌های جراحی می‌داند که به عنوان مثال بینی بزرگ را کوچک می‌کند.
اما نوع الگو و روند ادامه الگو برداری، موضوعی است که باید مورد توجه کارشناسان و برنامه‌ریزان اجتماعی قرار گیرد.
به اعتقاد حجت‌الاسلام ثقفی، عمل جراحی زیبایی برای رفع عیوب به نفسه بد نیست ولی در این راستا برای جلوگیری از فرهنگ شدن تغییر ظاهر و سوق یافتن به زیبایی‌های ظاهری به جای زیبایی‌های باطنی، باید مسائل اصلی و کلی جامعه را رصد کنیم که عواملی چون افزایش سونامی‌وار عمل‌های جراحی زیبایی معلول شرایط فرهنگی، اقتصادی و ... جامعه هست.
جراحان پلاستیک و لزوم همکاری با روانشناسان
دکتر احمدی، فوق تخصص جراحی پلاستیک با تأکید بر اینکه یکی از ملاک‌های پزشکان برای این که مراجعان را تحت عمل جراحی قرار دهند این است که فرد مشکل روانی نداشته باشد، گفت: مثلاً افرادی که علی‌رغم داشتن بینی مناسب و حتی کوچک اصرار در عمل جراحی بینی دارند، با مشکل روحی مواجه هستند و چنین فردی قبل از عمل جراحی باید مشاوره روانپزشکی شود.
زندگی به سوی تجملات از تغییر لوازم زندگی به تغییر اعضای بدن هم می‌رسد
وی در پاسخ به این سؤال که چرا جراحی زیبایی در کشور ما بیش از سایر کشورها و رکوردار است؟ اظهار کرد: به دو دلیل: یکی اینکه بینی نژاد ایرانی از نژاد اروپایی بزرگ‌تر است و علت دیگر چشم‌وهم‌چشمی بین افراد است؛ وقتی زندگی به سمت تجملات پیش می‌رود، تجمل از تغییر لوازم زندگی مانند خانه و ماشین تبدیل می‌شود به تغییر اعضای بدن.
فرهنگ جامعه و تعریف از زیبایی
وی بیان کرد: به فرض وقتی یک برجستگی کوچک در بینی بیمار وجود دارد، اگر فرهنگ جامعه درست باشد اصلاً این برجستگی به چشم نمی‌آید اما وقتی فرهنگ جامعه به سمت اهمیت دادن به چنین مسائلی پیش می‌رود تحمل فرد تاب و زندگی برای فرد سخت می‌شود، فرد اعتماد به نفس ندارد، نمی‌تواند ارتباط درستی با همسالان خود برقرار کند و یا حتی با کسی که می‌خواهد ازدواج کند.
40 درصد از مراجعان را از عمل جراحی زیبایی منصرف می‌کنم
دکتر عبدالجلیل کلانتر هرمز، استاد گروه جراحی پلاستیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این زمینه اظهار کرد که بیش از 40 درصد بیمارانم را راضی می‌کنم عمل نکنند و دلیلی که به آن وسیله افراد را برای انصراف از عمل جراحی راضی می‌کند را، قرار دادن ظاهر افراد در بوته استاندارد عنوان کرد.
رسانه‌ها نقش اول در عمل‌های جراحی
وی در بیان عوامل مؤثری که باعث رغبت افراد به سوی عمل‌های جراحی می‌شود، «رسانه» را دلیل اصلی عنوان و تصریح کرد: شبکه‌های ماهواره‌ای، رسانه ملی، مجلات زرد به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این فرهنگ‌سازی تمام قد نقش ایفا می‌کند و برخی را وارد سیکل معیوب عمل‌های جراحی متعدد می‌کنند.
تشکیل شورای سلامت در صدا و سیما بدون جهت‌گیری
این فوق تخصص جراحی پلاستیک در ادامه سخنان خود به رسانه ملی پیشنهاد داد که یک شورای سلامت تشکیل داده و بدون جهت‌گیری آگاه‌سازی در این زمینه داشته باشد تا فرهنگ کاذب در جامعه شکل نگیرد.
و اما مفهومی به نام زیبایی
نگاهی به مفهوم زیبایی در سالهای گذشته کشورمان حقایق جالبی را نشان می‌دهد. در دوران قاجار زنانی که صورت‌هایی گرد و اندامی کمی فربه داشتند به عنوان الگوی زیبایی معرفی می‌شدند و جو غالب برای مردان سبیل‌های شاخص و منحصر بفرد و اندامی متناسب رو به فربهی است که نشان از توان تامین خوراک غالب و توانایی جسمی است. در حالی‌که در دوره پهلوی با تلاشی که در زمینه کشف حجاب می‌شود، این الگو جای خود را به الگوهای دیگری می‌دهد و در جامعه امروز . . . !
نگاهی به پشت‌پرده‌ها
شاید نگاهی دقیق‌تر به منبع و مرجع شاخص زیبایی، پرده دیگری را از این واقعیت جاری جامعه بردارد. این واقعیت که شاخص‌های زیبایی در میان جوانان امروز از جایی به جز میان خود جوانان سرچشمه می‌گیرد سخنی به گزافه نیست.
نمایش انواع مدها و الگوسازی‌های پیدا و پنهان امروز به یکی از مسائل اصلی فرهنگی ما تبدیل شده و خودباختگی و دیگر پرستی جو غالب بسیاری از جوانان.
هجوم ابزارهای فرهنگی بیگانه که با تبلیغ مدل‌ها و الگوهای خاص از کودکی در کودکان شکل می‌گیرد، در سنین نوجوانی و جوانی نیز ادامه می‌یابد و در نهایت تبدیل به یک ساختار ذهنی خواهد شد که بسادگی قابل تغییر نیست.
مدل‌سازی غربی/ الگوبرداری آسیایی
نگاهی به ژنتیک و ساختار بدنی هر کدام از اقوام و ملیت‌ها نشان‌دهنده الگوی جسمی مناسب در این گروه می‌تواند باشد که قطعا در طول سال‌ها، در میان مردم منطقه شناسایی و نهادینه شده است. تحمیل الگوهای وارداتی به ذهن جامعه یکی از خطرناک‌ترین سموم اجتماعی است که نتایج آن در بلند مدت به وقایع اسف باری ختم خواهد شد.
نمونه آشکار الگوسازی‌های غربی در جوامع آسیایی در جنوب شرق آسیا به وضوح قابل مشاهده است. تلاش‌های فراوان برای جراحی‌های پروتز بویژه در صورت و سینه بین بانوان برای هر چه بیشتر شبیه شدن به باربی‌های غربی و جراحی پوست و پلک در میان آقایان برای نزدیک شدن به نمونه‌های ترویج شده، یکی از کشورهای توسعه یافته جهان را از بنیان‌های خانواده و اخلاق به قدری دور کرده که امروزه جایگاهی با عنوان خانواده در جوامع شهری ژاپن دارای کمترین اعتبار و اقتدار است.
اما موضوع به همین ختم نمی‌شود و رسیدن به الگوهای ترویجی، تنها ابتدای راه است و از آن پس، الگوهای خاص و ناهنجار، تنها با عنوان‌های مختلف پا به عرصه اجتماع می‌گذارند که نمونه‌های آن در جامعه ژاپن قابل مشاهده است.
جسم‌های تغییر یافته برای پوشش روح‌های بیمار
ایجاد مدهایی با نام «سرهای حلقوی» ، «یائیا» و . . . همگی نمونه‌هایی از مدهایی است که از نظر کارشناسان در دوره بی‌هویتی رخ می‌دهد یعنی جایگاهی که فرد پس از دستیابی به نمونه‌های موجود در جامعه و عدم دسترسی به رضایت مورد انتظار به سراغ نمونه‌های جدیدتر و متفاوت‌تر می‌رود.
در مدل یائیا خانم‌ها با دستکاری دندان‌های نیش و کج کردن دو دندان دیگر که به «yaeba» معروف است تلاش می‌کنند به صورتی زیبا و جذاب دست یابند و مورد توجه مردان قرار بگیرند.
نگاهی به تجربه کشورهایی از این دست، نشان از ضرورت‌های حیاتی و حساس برنامه‌ریزی فرهنگی و پیشگیری از رسیدن به مرحله‌ای است که تبعات فراوانی را در پی خواهد داشت.
خودباختگی فردی و اجتماعی، موضوعی است که بارها و بارها اثرات فاجعه‌آمیز خود را در عرصه‌های حتی سیاسی و اقتصادی نشان داده و از مسائلی کوچک مانند الگوهای فرهنگی آغاز می‌شود.
تلاش برای کسب اعتماد بنفس از طریق درج مراحل الگوهای زیبایی آن هم از نوع مدهای روزمره، راهی است که تجربه خود را در سالهای گذشته در کشورهایی که تحت استعمار فرهنگی قرار گرفته‌اند نشان داده است. الگوهایی که به سرعت عوض می‌شوند و جای خود را به نمونه‌هایی متفاوت می‌دهند که تنها نقطه مشترک آنها فرهنگ‌گریزی جامعه هدف است.
و همواره یادمان باشد:
«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی أَحْسَنِ تَقْویمٍ؛ براستى انسان را در نیکوترین اعتدال آفریدیم»(آیه 4 سوره تین)
« …وَ صَوَّرَکُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکُمْ وَ إِلَیْهِ الْمَصیرُ؛ و صورتهایتان را نیکوآراست و فرجام به سوى اوست»(آیه 3 سوره تغابن)
«فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ؛ آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است»(آیه 14 سوره مومنون)
متاسفانه سونامی جراحی زیبایی در ایران بیداد می کند
بعضا حتی در سنین خیلی کم برای دختران
وظیفه شما روشنگری در این موارد است
تغییر سبک زندگی مشکل امروزی جتمعه ایران است