نزول کیفی آثار نمایشی «فجر» تحت تأثیر مبالغ ناچیز کمک‌هزینه

همانگونه که پیش از این گفته شد مجموعه‌ای از عوامل در قالب مدیریت و طراحی هنری باید دست به دست هم بدهند تا یک نمایش به محصول نشسته و قابل ارائه به مخاطب باشد و پیش از هر چیزی در این بین حظ بصری مخاطب از چیدمان صحنه و اجزای آن، استفاده از بافت و رنگ مناسب در ارائه یک اثر نمایشی می‌تواند در توفیق یک نمایش نقش بسزایی داشته باشد.

سالیان پیش از این وجود کارگاه طراحی و ساخت صحنه و دکور به شکل مرسوم در طول سال و به شکلی ویژه در ایام جشنواره با در اختیار قرار دادن مصالح مورد نیاز هر گروه نمایشی به شکلی اجمالی خیال گروه‌های نمایشی را راحت می‌کرد که دیگر دغدغه و نگرانی از فراهم آمدن به موقع وسایل مورد نیاز و ساخت دکور در زمان مشخص را نداشته باشند و عموماً با ارائه پلان و اسکیس طرح صحنه، گروهی از کارشناسان طراحی صحنه، آنچه مطلوب گروه اجرایی و در رأس آنها کارگردان بود را ساخته و در اختیارشان قرار می‌دادند.

امسال و متأثر از تعطیلی این کارگاه، در حاشیه جشنواره تنها شاهد برپایی کارگاهی موقت در محوطه تالار وحدت به منظور تأمین دکور و ساخت وسایل صحنه غالباً گروه‌های خارجی و در مواردی استثناء گروه‌های ایرانی هستیم که البته با فراهم نبودن مواد اولیه و البته عدم مسئولیت پذیری متولیان این امر، گروه های نمایشی غابلاً داخلی ترجیح می دهند دکوری آماده خود را به سالن نمایش حمل کرده و سوار کنند و یا با بهانه و توجیهاتی همچون این نکته که ما نمایش مینی‌مالیستی کار می‌کنیم، آنچنان که باید و شاید در زمینه طراحی صحنه و دکور نمایش خود به وجوه هنری آن توجه نکرده و تا آنجایی که می‌توانند آن را خلاصه شده ارائه کنند.

توجیه نبودن کارگاه‌های سازنده خارج از فضای هنری و نمایشی به دلیل عدم تخصص، بعد مسافت آنها تا محل سالن‌های اجرا و به تبع آن هزینه هنگفتی که باید صرف حمل و نقل سازه‌های صحنه شود، همگی از جمله هزینه‌هایی هستند که تحمیل گروه‌های نمایشی حاضر در جشنواره می‌شود.

از آن طرف وقتی به مبالغ کمک‌هزینه‌ای که براساس فراخوان باید به هر یک از گروه های نمایشی داخلی شرکت کننده در جشنواره داده می‌شد که البته به گفته مهدی شفیعی؛ دبیر اجرایی جشنواره سعی دبیرخانه آن است که به این مبلغ درصدی نیز اضافه کند با دیدی کارشناسانه نظر می‌کنیم خواهیم دید که این مبلغ البته اگر حتی به موقع به حساب گروه‌های اجرایی واریز شود، تکافوی مخارج مبتدی گروه‌ها را نیز نخواهد داد و از همه مهمتر گروه‌های شهرستانی که باید هزینه ای را از این مبلغ صرف ایاب و ذهاب اعضای گروه خود نیز کنند.

توقع این می‌رود که جریان های مسئولی چون امور استان های مرکز هنرهای نمایشی، انجمن هنرهای نمایشی و سایر نهادهای متولی که به نوعی رسالتشان ارتقای سطح کیفی آثار نمایشی و توجه ویژه به کمیت تولیدات تئاتری در استان‌هاست حداقل در ایام جشنواره تئاتر فجر با ساز و کارهای حمایتی خود، فکری به حال تولیدات نمایشی داخلی کنند تا در قیاس با حضور گروه های خارجی در بخش بین‌الملل جشنواره توان هماوردی با آنها را البته نه دفعتاً بلکه به تدریج پیدا کنیم.

نکته پایانی این یادداشت اینکه در فضای جشنواره تئاتر فجر که البته نه منحصر به این دوره باشد بلکه تقریباً آن را می‌توان به همه ادوار تعمیم داد، شاهد نگرش به اصطلاح بیگانه‌پرستی مسئولان برگزاری هستیم به شکلی که عدالت محوری میان آنها در قیاس با گروه‌های شرکت کننده داخلی رعایت نمی‌شود و مسئولان برای حفظ آبرو با توجه به بودجه ناچیز جشنواره، هم خود را در تأمین مایحتاج اجرایی آنها می گذارند که در نهایت تأمین مایحتاج گروه‌های داخلی نادیده گرفته می شود و البته اگر متوجه آن باشند نیز به دلیل کسری بودجه، به خواست بحق آنها ترتیب اثر داده نمی‌شود.