قرآن‌پژوهان باید دارای دغدغه‌های جهانی باشند
خبرنگاران افتخاری/ امیرمحسن سلطان‌احمدی: عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در نشست حوزه‌های علمیه گفت: قرآن‌پژوهان باید دارای دغدغه‌های جهانی باشند.
به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین نوبهار، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در نشست حوزه‌های علمیه و گفتمان جهانی علوم قرآنی از سلسله نشست‌های علمی پژوهشگاه علوم وحیانی معارج که در محل سالن کنفرانس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد، به تشریح ویژگی‌های گفتمان جدید شکل گرفته درباره علوم قرآنی در غرب پرداخت و گفت: متأسفانه حوزه‌های علمیه و پژوهشگران ما با گفتمان جدید علوم قرآنی که در جهان کنونی به ویژه در مغرب زمین شکل گرفته و به سرعت در حال توسعه و فراگیر شدن است، تا اندازه‌ای به دور هستند و مشارکت فعالی در آن ندارند.
وی ادامه داد: منظور از گفتمان جهانی علوم قرآنی این است که امروزه در تمام جهان درباره علوم قرآنی تحقیق و پژوهش‌‌هایی صورت می‌گیرد که نسبت به گفتمان سنتی علوم قرآنی در جهان اسلام متفاوت و دارای ویژگی‌ها و پارادایم جدیدی در مطالعه قرآن است.
حجت‌الاسلام نوبهار شکل‌گیری گفتمان علوم قرآنی در غرب را نتیجه یک نیاز حقیقی به آن در جامعه غرب دانست و گفت: این گفتمان صرفاً یک گفتمان آکادمیک نیست بلکه یک نیاز واقعی در جامعه غرب وجود دارد که باز تولید آن خود را در محافل علمی نشان می‌دهد و از این روست که این گفتمان در کرسی‌های دانشگاهی غرب جای خود را باز کرده و مورد استقبال قرار گرفته است.
وی در بیان ویژگی‌های گفتمان علوم قرآنی غرب، بیان کرد: این گفتمان برخلاف گفتمان سنتی که در اسلام در علوم قرآنی شکل گرفت یک گفتمان همدلانه و مؤمنانه نیست، اما این الزاماً به این معنا نیست که این گفتمان گفتمانی ستیزه‌جویانه است بلکه این گفتمان یک گفتمان غیر مؤمنانه پرسشگر محسوب می‌شود.
نوبهار گفت: دومین ویژگی این گفتمان این است که تأثیرپذیری بسیار از تلقی‌های یهودی و مسیحی از مقوله وحی گرفته است چون این گفتمان جدید در بستر باورهای مسیحی در حال شکل‌گیری است و آنها با همان باورهای مسحیت و یهودیت درباره وحی به سراغ مطالعه علوم قرآنی می‌آیند لذا به نتایج متفاوتی از آنچه ما به آن دست می یابیم دست پیدا می‌کنند.
حجت‌الاسلام نوبهار با بیان این مطلب که این گفتمان به شدت میان رشته‌ای است، اظهار کرد: ویژگی علوم میان رشته‌ای در گفتمان جدید به دلیل گسترده بودن دانش در غرب به شدت تقویت و برجسته است. مثلاً مباحث زبان شناختی در حوزه علوم قرانی و یا مباحث روانشناسانه و روانشناختی در حوزه دریافت وحی و مطالعات و نیز مطالعه تاریخ در ان به شدت پر رنگ است.
وی در بیان ویژگی چهارم و پنجم گفتمان علوم قرآنی غرب، گفت: مسئله عمل‌گرایی و توجه به نتیجه و پیامدها در این مطالعات به صورت جدی وجود دارد و نیز منابع استنادی در این گفتمان بسیار گسترده است مثلاً در بحث مطالعه و شناخت وحی کتب روانشناسی به منابع سنتی قرآن‌پژوهی افزوده می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با انتقاد از کم‌کاری‌های صورت گرفته در تعامل با گفتمان علوم قرآنی در غرب به تشریح دلایل آن پرداخت و گفت: مشارکت حوزه علمیه با گفتمان علوم قرآنی غرب نزدیک به صفر است و موضع روشنی درباره آن ندارد لذا این ارتباط باید به وجود بیاید که از دلایل عدم شکل‌گیری آن می‌توان به مسئله ضعف دانستن و تسلط به زبان و تفاوت مخاطبان و تفاوت دغدغه‌های آنان دانست.
نوبهار افزود: قرآن‌پژوهان باید دارای دغدغه‌های جهانی باشند و پرسش‌های و رویکردهای مخاطبان غربی قرآن را بشناسند.
وی با اشاره به وجود نوعی بی‌اعتمادی به نتایج قرآن‌پژوهی در مغرب زمین از سوی محققان مسلمان، گفت: انکار نمی‌کنیم که برخی مطالعات مغرضانه با رویکردها نئو استعماری در حوزه مطالعات قرآنی در غرب وجود دارد لیکن رویکرد غالب رویکرد علوم قرآنی پرسشگر است. ما باید عضوی از این گفتمان شویم و ضمن مطالعه و رصد دقیق آثار غرب‌پژوهی غرب آثار خود را در اختیار آنان قرار دهیم که در این راستا اثار گرانسنگ آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی باید با یک ترجمه روان در اختیار آنان قرار بگیرد.
