عبدالحسن برزیده، کارگردان سینما در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره رویکرد سینمای ایران به ویژه جشنواره فجر به موضوعات انقلابی اظهار کرد: متأسفانه امسال به دلیل اینکه پیش تولید کار اخیرم «مزار شریف» شروع شده بود، نتوانستم هیچ یک از فیلمهای جشنواره فجر را ببینم، بنابراین نمیتوانم درباره آن فیلمها اظهار نظر دقیق کنم، اما همین اندازه میدانم که ساختن فیلم انقلابی در زمان حال بسیار دشوار شده است، زیرا ممیزیهای سلیقهای که در این زمینه وجود دارد اجازه کار کردن را از فیلمسازان میگیرد.
وی افزود: یکی از مشکلات جدی در حوزه سینمای انقلاب اینجاست که نمیتوان به راحتی درباره تاریخ انقلاب در سینما سخن گفت، چون ممکن است مجبور به حرف زدن درباره کسانی شویم که عنوان کردن نام و تصویر آنها از لحاظ کسانی که ممیزیها را مشخص میکنند صحیح نباشد. این قبیل حساسیتها تنها درباره آدمها نیست، بلکه به لحاظ درام و داستاننویسی به اندازهای حساسیت زیاد است که معمولا از پرداختن به این موضوعات صرفنظر می کند.
محدود شدن فیلمهای انقلابی به یک سبک خاص
برزیده ادامه داد: لذا معمولا در فیلمهای دهه شصت یا آثاری که در سالهای اخیر به موضوع انقلاب میپردازند، میبینیم که محور یک داستان پلیسی است، چون این نوع گرایش کمترین حساسیت را بر میانگیزد. هر چند به اندازهای این رویکرد در سینمای ما تکرار شده است که دیگر بیننده با این دسته کارها ارتباط برقرار نمیکند. در نتیجه میبینیم فیلمهای انقلابی به شدت در سینمای ما کم تولید میشوند.
وی در پاسخ به این سؤال که در به وجود آمدن چنین فضایی مسئولان تا چه حد نقش دارند؟ گفت: پرواضح است که مسئولان این توان را دارند تا با کارهای حمایتی خود سینما را به سوی آثار انقلابی سوق دهند، البته ممکن جشنواره امسال را ندیدم تا بتوانم عملکرد مسئولان را در پرداختن به آموزههای انقلابی قضاوت کنم، اما همین اندازه میدانم فرصت هشت سالهای که مسئولان سینمایی داشتند به اندازهای بود تا بتواند سینما را به سمت آرمانهای انقلاب هدایت کنند، اما در عمل ما چنین چیزی را مشاهده نکردیم. این کم توجهی مسئولان تنها رفتار فردی نبوده، چون باعث شده فیلمسازان علاقهمند به این حوزه نیز بیانگیزه شوند.
وی با بیان اینکه هر فیلمی هزینه خاص خود را طلب میکند، گفت: برخیها معتقد هستند فیلم انقلابی حتما باید کاری پرهزینه وعظیم باشد، اما من معتقدم که هزینه هر اثری را فیلمنامه آن مشخص میکند، پس اگر یک فیلم احتیاج داشت که با سرمایه بالا تولید شود باید آن مبلغ صرف شود تا کیفیت کار رشد کند و اگر فیلمی هم میتوانست با پول کم تولید شود نباید بیهوده برای آن هزینه کرد. در کلامی دیگر میخواهم بگویم که برای این گونه آثار نمیتوان متر و اندازه پولی تعیین کرد، بلکه این خود کار است که هزینه مورد نیازش را با خود همراه میآورد.
این کارگردان در پاسخ به این سؤال که نوشتن فیلمنامه توسط خود فیلمساز تا چه حد باعث کاهش کیفیت فیلمها شده است؟ گفت: برخیها متصورند که نوشتن فیلمنامه توسط کارگردان تنها برای مؤلف خواندن آن سینماگران است، در صورتی که این توجیه درست نیست، زیرا مسلما اگر کارگردان یک فیلمنامه خوب پیدا کند مطمئنا ترجیح میدهد آن فیلم را جلوی دوربین ببرد، هرچند همان فیلمنامه نیز باید برای بهتر شدن کیفیت توسط فیلمساز حداقل یک بار بازنویسی شود. در مجموع میخواهم بگویم که اگر فیلمنامه توسط یک فیلمنامهنویس حرفهای نوشته شود، مسلما کیفیت لازم مطلوبتر خواهد بود.
نبود فضای مناسب برای ساختن فیلمهای انقلابی
برزیده در پاسخ به این سؤال که نبود لوکیشن مناسب برای ساختن فیلم انقلابی تا چه حد در کم شدن این گونه آثار نقش دارند؟ گفت: امروزه دیگر به ندرت میتوان محلهای را در تهران پیدا کرد که به لحاظ ساختاری به تهران سال 57 شباهت داشته باشد، حتی در بحث دفاع مقدس در آبادان و خرمشهر هم فضا برای ساخت فیلم دفاع مقدسی محدود است. با این توضیح نیاز است که حتما فضایی تحت عنوان شهرک انقلاب وجود داشته باشد تا بتوان به واسطه آن کارهایی با محوریت انقلاب اسلامی تولید کرد.
وی در جواب به پرسش پایانی مبنی بر اینکه برای ساخت یک فیلم انقلابی تخصص نیاز است یا اعتقاد؟ گفت: فیلم انقلابی برای اینکه از کیفیت خوبی بهره برده باشد، احتیاج دارد که فیلمسازش هم به موضوع مورد نظر اعتقاد داشته باشد هم اینکه از تخصص لازم سوده برده باشد تا کار بتواند با استاندارد تولید شود، اما با این وجود اگر بخواهم تنها یکی از از دو شرط (تخصص و اعتقاد) را به عنوان ابزار انتخاب کنم تخصص را برمیگزینم، چون حداقل فیلمی که تولید میشود کاری قابل دیدن خواهد بود.