«یادداشت‌های سیاسی ایران» به ایستگاه دوازدهم رسید
گروه ادب: جلد دوازدهم «یادداشت‌های سیاسی ایران»، ترجمه افشار امیری به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی در جدیدترین اثر خود جلد دوازدهم کتاب «یادداشت‌های سیاسی ایران» ویرایش آر.ام. بارل ترجمه افشار امیری را در اسفند امسال روانه بازار نشر کرده است. این مجلد اطلاعات جدیدی درباره خروج رضاخان از ایران و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی و حضور متفقین در ایران دارد و به شرح حوادث با جزئیات می‌پردازد.
افشار امیری درباره این اثر می‌گوید: این اثر مجموعه چهارده جلدی مکاتبات سفارت انگلستان در تهران با وزارت امور خارجه این کشور در شهر لندن است. در این مجموعه چهارده جلدی مکاتبات انجام شده بین سال‌های 1881 ـ 1965 میلادی گنجانده شده است. این مجموعه در سال 1997 میلادی از سوی مرکز اسناد انگلستان منتشر شد.
وی می‌افزاید: جلد دوازدهم این مجموعه حوادث سال‌های 1943 ـ 1945 میلادی(1321 - 1324 هجری شمسی) را شامل می‌شود. این سال‌ها مصادف با خروج رضاخان از ایران و پایان جنگ جهانی دوم است. این گزارش‌ها تصویری جامع از فراز و نشیب‌های حاکم در کشور ارائه می‌دهد. نکته دیگری که در این گزارش‌ها به آن پرداخته شده، ایجاد فضای باز سیاسی برای احزاب است که فعالیت خود را گسترش دادند و مهمترین آنها حزب توده بود که از حمایت شوروی بهره‌مند می‌شد.
امیری ادامه می‌دهد: نکته مهمی که در انتهای کتاب‌ها وجود دارد، این است که شخصیت‌های مهم هر مجلد معرفی شده و این مسئله نشان می‌دهد که سفارت انگلستان تا چه اندازه به جزئیات توجه داشته و حتی ویژگی رفتاری شخصیت‌ها و چگونگی رسیدن آنها به قدرت را شرح می‌دهد. آنچه در این یادداشت‌ها آمده می‌تواند روشی برای ارائه گزارش‌های سفارت‌ها باشد، زیرا این نوع یادداشت‌های سیاسی گزارشی کامل از فضای کشور مورد نظر را ارائه می‌دهد.
این نویسنده همچنین در مقدمه آورده است: پس از اشغال ایران توسط متفقین و پایان جنگ جهانی دوم، کشور‌های انگلیس و آمریکا نیرو‌های خود را از ایران خارج کردند، اما روس‌ها 60 هزار نیروی مستقر در بخش شمالی کشور را بیرون نبردند و موضوع خودمختاری کردستان و آذربایجان را مطرح کردند. تمامی این مباحث در این یادداشت‌ها وجود دارد.
در ادامه مقدمه اثر می‌خوانیم: نکته مهم دیگر به اعزام دکتر میل اسکو، مستشار اقتصادی انگلیسی اشاره دارد که در سال 1943 برای مشاوره و حل مشکلات اقتصادی به ایران می‌آید. این مکاتبات مسئله افزایش مالیات براساس درآمد را مطرح می‌کند، اما با استقبال روبرو نمی‌شود. کنفرانس مشهور تهران در نوامبر سال 1943 و ورود چرچیل و استالین به تهران برای تصمیم‌گیری درباره جنگ جهانی دوم نکته برجسته دیگری در این یادداشت‌ها است؛ در آن زمان با وجود اینکه کشور ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، متفقین ایران را مجبور به اعلام جنگ با آلمان می‌کنند و این اتفاق دستاویزی برای اشغال ایران توسط روس‌ها و انگلیس‌ها و دستگیری ایرانی‌های طرفدار آلمان و جاسوسان آلمانی در ایران می‌شود.
زمان ارسال گزارش‌های سفارت انگلیس در تهران به وزارت امور خارجه انگلیس در لندن متفاوت از یکدیگر است، به نوعی که برخی گزارش‌ها هر دو هفته یکبار، برخی گزارش‌ها سه‌ماهه و دیگری سالیانه است. این کتاب مرجع خوبی برای محققان حوزه تاریخ و بررسی روابط ایران و انگلیس است. نکته مهمی که در این یادداشت‌ها قابل توجه است، آشنایی با دیدگاه کشور انگلستان نسبت به مسایل مهم ایران است و محققان از لابه‌لای این یادداشت‌ها می‌توانند به نکات جدیدی درباره تاریخ معاصر ایران دست پیدا کنند.
گفتنی است که جلد دوازدهم «یادداشت‌های سیاسی ایران» به علت حجیم بودن مطالب در دو بخش منتشر شده است که هم اکنون بخش دوم در شمارگان 1000 نسخه و 1652 صفحه و به قیمت 285 هزار ریال در اسفند امسال چاپ و برای مخاطبان روانه بازار نشر شده است.
