تقویت همبستگی اجتماعی از کارکردهای مثبت عید نوروز است
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی مؤسسه عالی حوزوی امام رضا(ع) با بیان این که برخی از روایات موید کارکردهای مثبت عید نوروز است عنوان کرد: ایجاد و تقویت همبستگی اجتماعی یکی از کارکردهای مثبت عید نوروز است.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن غفاری‌فر، عضو هیئت علمی مؤسسه عالی حوزوی امام رضا(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، درباره کارکردهای اجتماعی نوروز بیان کرد: در اسلام مباحث اجتماعی همواره مورد توجه قرار گرفته است؛ عرف اجتماعی و موضوعات توقیفی اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: احکام عمومی یا خمسه شامل مکروه، مباح، واجب، حرام و مستحب می‌شود و گاهی هم از آن با عناوین حلال و حرام و مباح تفسیر می‌شود. عناوین توقیفی نیز این است که مثلا شارع مقدس انگشت روی نجس بودن سگ یا خوک می‌گذارد و مصداقی را حرام می‌کند. باید این احکام را از موضوعات توقیفی جدا کنیم و وصل به موضوعاتی کنیم که اسلام در قالب کلی در آن‌ها نظر دارد به این صورت که هر گاه عرف معارض با احکام توقیفی یا احکام عمومی اسلام نباشد هیچ اشکالی ندارد و تمسک به آن عرف هم مناسب است.
مغایرت احکام فقهی با برپایی مراسم چهارشنبه سوری
غفاری‌فر اظهارکرد: ولی در موارد عرفی خاص مثل چهارشنبه سوری به این معنی که افراد بخواهند از روی آتش بپرند صحیح نیست، در فقه داریم که فعل باید عقلایی باشد به این معنا که باید برای انسان سود معنوی و یا مادی داشته باشد؛ اما در مقوله چهارشنبه سوری هیچ کدام از این منافع وجود ندارد بلکه منتهی به ضرر می‌شود و با توجه به پیشرفت تکنولوژی در آتش‌افروزی منجر به قتل و جرح می‌شود پس از این بابت این مراسم قابل ترویج نیست.
وی ادامه داد: اینکه مسئولان امنیتی چه تصمیمی بگیرند در این باره و یا شهرداری و برخی نهادها از باب دفع افسد به فاسد کارهایی در این زمینه انجام دهند بحث دیگری است ولی فی‌الجمله این کار از نظر دین اسلام کار مورد تایید نیست و فقه اسلامی این عمل را تایید نمی‌کند.
احکام فقهی اسلام موید کارکردهای مثبت عید نوروز است
مدیر گروه فقه و اصول مدرسه عالی معصومیه اظهار کرد: اما دید و بازدید عید و خانه تکانی عید فعلی باطل نیست البته این کار هم اگر که مخلوط به حرام باشد قطعا حرام است همچنین اگر دید و بازدید منتهی به دیده‌بوسی و نگاه به نامحرم باشد حرام است، اما اگر این اتفاقات نیافتد و صله‌رحم و دید و بازدید دوستان و با خبر شدن از مومنان صورت گیرد نه تنها حرام نیست بلکه در بعضی حالات واجب است و اسلام هم این امر را تایید و بر آن تاکید می‌کند.
وی اظهار کرد: خانه‌تکانی اگر منتهی به چشم هم چشمی و دنیاگرایی و تجمل شود از باب این عنوان آلوده به حرام مشکل دارد اما اگر از باب نظافت و استفاده از نعمت‌های الهی و شادی‌آفرینی باشد مانعی ندارد، با لباس تمیز به زیارت مومن رفتن نه تنها مستحب است بلکه حالت وجوب می‌گیرد اگر شادی کسی به این بستگی داشته باشد. در این خصوص نمی‌شود حکم کلی مطرح کرد، عید نوروز و خانه‌تکانی فی‌الجمله امر مورد تایید و واجب و گاهی مستحب و گاه ممکن است مکروه و حرام باشد.
عضو هیئت علمی مؤسسه عالی حوزوی امام رضا(ع) گفت: اما به لحاظ تحلیل اجتماعی فرهنگ‌های بومی می‌توان گفت سنت‌های عید نوروز در راستای ایجاد و تقویت همبستگی و باخبر شدن از ضعف و قوت افراد به وجود آمده و اگر بتوانیم بخش مثبت این رفتارها را تقویت کنیم موجب همبستگی اجتماعی و ایجاد امنیت و سالم‌سازی اجتماعی می‌شویم که مفید هم خواهد بود.
غفاری‌فر در مورد استناد برخی آداب و رسوم ایرانی به روایات عنوان کرد: برخی از این روایات به لحاظ سند محکم نیست ولی می‌توانیم از ادله روایات دیگر لزوم صله رحم را اخذ کنیم. مثلا روایت «خذوا زینتکم عند کل مسجد» دال بر این است که اگر زیارت مومن را عبادت بدانیم و زیارت مومن یک عمل عبادی باشد انسان با زینت خویش این کار را انجام دهد قطعا کار خوبی است یا در روایاتی که ما را دعوت به دیدار مومن با هدیه و نشاط می‌کند. در خصوص عید نوروز نیز روایاتی نداریم اما کلیاتی داریم که می‌تواند این عید را تحت پوشش قرار دهد.
