نگاهی به سیر تاریخی قرآن روزبهان از ایران تا ایرلند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، خطاطی و تذهیب این قرآن به شکل بسیار جذابی توسط «روزبهان محمد بن نعیم طبعی شیرازی» انجام شده است؛ نسخه اصلی این قرآن نفیس در کتابخانه «چستربیتی» در ایرلند نگهداری می‌شود.

از این خطاط و هنرمند شیرازی آثاری دیگر نیز برجای مانده است که از جمله آنها شش نسخه به خط وی از کلیات سعدی شیرازی در دو مجلد است که در حال حاضر این آثار در کتابخانه «بودلیان» در آکسفورد انگلستان نگهداری می‌شود.

تعدادی نسخ دیگر قرآن کریم به امضای روزبهان در موزه باستان در تهران و آستان قدس رضوی به تاریخ (954هـ) نیز وجود دارند؛ در نسخه چستربیتی نوشته شده است که شماره‌گذاری و تذهیب نیز توسط روزبهان صورت گرفته است. این نسخه در سال (1916م) در حراج «کریستی لندن» خریداری شده است.

گفته شده است که سفیر سابق روسیه در استانبول مالک نسخه اصلی این قرآن نفیس بوده و پیش از آن در قصر «توپقاپی‌سرای» در کتابخانه «سلطان عثمانی» نگهداری می‌شده است.

اگر این اطلاعات دقیق باشد، می‌توان احتمال داد که پادشاه صفوی آن را به سلطان عثمانی هدیه کرده است و این احتمال نیز وجود دارد که در حملات عثمانی‌ها به تبریز در سال‌های بین 1514 تا 1566 میلادی به غنیمت گرفته شده و با دیگر نسخ خطی به استانبول منتقل شده باشد.

احتمال سوم آن است که ارتش تزاری روس در حمله به اردبیل در سال (1827م) پس از اشغال آن شهر نسخه مذکور را به غارت برده و از آنجا آن را به کتابخانه «سن پطرزبورگ» منتقل کرده باشد و نسخه مذکور از آنجا به سفارت روسیه در استانبول برده شده باشد.

درهرحال نسخه اصلی این قرآن نفیس توسط «الفرد بیتی» در سال 1916 از بازار حراج لندن خریداری و در سال 1950 میلادی به «دوبلین» برده می‌شود. از آن تاریخ تنها یکبار آن نسخه در خارج از کتابخانه چستربیتی به معرض نمایش درآمده است.

نسخه‌ای از این مصحف شریف که در تهران موجود است توسط «پیرمحمد ثانی» در سال (929هـ/1523م) به رشته تحریر درآمده  و توسط «روزبهان بن حاج نعیم الدین» تذهیب شده است.

همچنین، مؤسسه قرآنی «یایاسان رستو»، در مالزی نیز با تصویربرداری از نسخه اصلی این قرآن نفیس به خط و تذهیب روزبهان محمد بن نعیم شیرازی اقدام به نشر این قرآن در مالزی کرده است.

مؤسسه رستو یک مؤسسه غیردولتی و فعال در حوزه هنراسلامی، پژوهش، طراحی، کتابت و چاپ قرآن کریم و دارای کالج‌های آموزشی درحوزه هنراسلامی همچون تذهیب وخوشنویسی است.

علی اکبر ضیایی؛ رایزن فرهنگی ایران در مالزی