هشت مذهب اسلامی در پژوهشکده «الدعوة» لبنان تدریس می‌شود
گروه بین‌الملل: پژوهشکده مطالعات اسلامی «الدعوة» در بیروت تنها دارای یک رشته مطالعات اسلامی است که دانشجویان در این رشته علاوه بر مذاهب چهارگانه اهل تسنن، با «مذهب شیعه دوازده امامی»، «زیدی»، «اباضی» و «ظاهری» آشنا می‌شوند.
شیخ «عبدالناصر عبدالله جبری»، رئیس پژوهشکده مطالعات اسلامی «الدعوة» بیروت، که در آن تنها رشته مطالعات اسلامی تدریس می‌شود، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با بیان این مطلب گفت: عنوان رسمی این مرکز، «معهد الدعوة الجامعی للدراسات الإسلامیة»(پژوهشکده مطالعات اسلامی «الدعوة») است.
تاریخچه تأسیس پژوهشکده «الدعوة» در لبنان
وی در معرفی این مرکز علمی ـ پژوهشی تصریح کرد: پژوهشکده الدعوة در سال 1989 میلادی با دریافت مجوز معتبر از حکومت وقت لبنان فعالیت خود را آغاز کرد. در این مرکز پژوهش، تألیف کتاب، مطالعات علمی و غیره در مقاطع دانشگاهی صورت می‌گیرد.
الجبری درباه شیوه تحصیل در این پژوهشکده اظهار کرد: در پژوهشکده «الدعوة» تنها رشته مطالعات اسلامی تدریس می‌شود که دانشجو پس از چهار سال تحصیل در این رشته می‌تواند مدرک لیسانس مطالعات اسلامی را دریافت کند.
به گفته وی در این چهار سال، دانشجو سالانه باید حداقل 14 واحد و حداکثر 17 واحد درسی را بگذراند و این واحدها معمولا شامل دو حوزه زبان عربی و علوم دینی است که شامل واحدهای درسی فقه، تفسیر، قرآن، حدیث و اصول است و پس از گذراندن همه واحدهای تعریف‌شده می‌تواند لیسانس رشته مطالعات اسلامی را دریافت کند.
رئیس پژوهشکده الدعوه لبنان افزود: مدرک این مرکز با هماهنگی دولت لبنان و با تأیید آن به دانشجویان داده می‌شود و در بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی معتبر شناخته شده است، اما در برخی کشورها مانند اندونزی مدرک لیسانس مطالعات اسلامی پژوهشکده الدعوه را معادل لیسانس زبان عربی در نظر می‌گیرند و آن را به عنوان مدرک عربی می‌پذیرند و دانشگاه‌های این کشور و دیگر کشورهای شرق آسیا به دارندگان مدرک لیسانس پژوهشکده اجازه می‌دهند تا در رشته زبان عربی تدریس کنند.
وی در ادامه این گفت‌وگو اظهار داشت: تحصیل در پژوهشکده «الدعوه» تنها در مقطع لیسانس نیست، بلکه دانشجو پس از گذراندن تمام واحدهای مقطع لیسانس و دریافت این مدرک می‌تواند در همان مرکز به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بپردازد و در پایان باید پایان‌نامه دکتری تدوین کند.
شیخ عبدالناصر عبدالله جبری با اشاره به اینکه تمامی این مقاطع تحصیلی و مدارک دریافتی آنها زیر نظر حکومت لبنان و مورد تأیید آن است، گفت: مقطع کارشناسی ارشد، واحدهای فقه اسلامی، اصول، تفسیر، علوم تفسیری و پیش‌نیازهای آنها همانند علوم سنت نبوی را در برمی‌گیرد.
وی در ادامه یادآور شد: در این مرکز علمی ـ پژوهشی، دانشجو پس از فراگیری درس‌های فقه و اصول، موظف است پژوهشی را درباره موضوعی مرتبط با یکی از مذاهب اسلامی ارائه دهد که در این پژوهش باید آن موضوع را از دیدگاه هشت مذهب اسلامی حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی (مذاهب چهارگانه اهل‌سنت) و همچنین مذهب شیعه اثنی عشری، مذهب زیدی، مذهب ظاهری و اباضی ارائه دهد.
این فعال دانشگاهی لبنان افزود: در پژوهشکده الدعوه، دانشجو در تمام مقاطع تحصیلی از جمله دکتری، موظف است موضوع مورد تحقیق را از دیدگاه علما و فقهای سایر مذاهب اسلامی مورد بحث و بررسی قرار دهد.
وی همچنین اعلام کرد: تنها رشته تحصیلی در این پژوهشکده، رشته مطالعات اسلامی است و ما تلاش می‌کنیم هیچ پسوندی به آن اضافه نکنیم و آن را به مذهب به خصوصی محدود نکنیم.
جبری درباره اینکه دانشجویان کنونی این مرکز از کدام کشورها هستند، گفت: دانشجویان پژوهشکده الدعوه به دو بخش لبنانی و غیرلبنانی تقسیم می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر بیش از هزار دانشجو از این مرکز در مقاطع مختلف فارغ‌التحصیل شده‌اند، تأکید کرد: سیاست‌گذاری‌ها در لبنان به گونه‌ای است که اجازه نمی‌دهد دانشجویان غیرلبنانی و سوریه‌ای در حوزه مطالعات اسلامی در این کشور تحصیل کنند و این مسئله در سال 2001 میلادی پس از حمله 11 سپتامبر و رواج بحث تروریسم به وجود آمد.
شیخ عبدالناصر عبدالله جبری تصریح کرد: تا پیش از سال 2001 میلادی، دانشجویانی از بیش از 10 کشور جهان داشتیم و این عدد رو به افزایش بود، اما اکنون و با توجه به سیاست‌های جدید دیگر دانشجویان زیادی برای تحصیل در علوم دینی به لبنان نمی‌آیند و اکنون دانشجویان ما از لبنان، سوریه، اندونزی و تعداد معدودی از آفریقا هم حضور دارند.
وی افزود: هر چند دانشجویان پژوهشکده دارای تنوع زیادی نیستند، اما امکاناتی که در اختیار دانشجویان قرار می‌هد، بسیار فراوان است و ظرفیت بسیار زیاد خدمت‌رسانی به دانشجویان مشاهده می‌شود.
این استاد مطالعات اسلامی در لبنان در این گفت‌وگو درباره شعبه‌های پژوهشکده در دیگر کشورها اظهار کرد: مراکزی مستقر در خارج از لبنان برای ثبت‌نام از دانشجویان علاقه‌مند داریم که گاهی هم به دانشجویان در زمینه پژوهش و تدریس کمک می‌کنند، اما فعالیت اصلی آنها ثبت‌نام از علاقه‌مندان است. این مراکز در شهرهای مختلف لبنان، کردستان عراق و در مصر وجود دارند و آماده ثبت‌نام از علاقه‌مندان است.
زبان رسمی پژوهشکده «الدعوه» لبنان عربی است
وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره زبان رسمی پژوهشکده علمی ـ پژوهشی الدعوه تصریح کرد: زبان عربی، زبان رسمی این پژوهشکده و تمام مطالعات علمی آن است، اما زبان‌های انگلیسی و فرانسه را به عنوان واحدهای درسی نیز تدریس می‌کنیم و آنها را به دانشجویان می‌آموزیم.
جبری یادآور شد: قصد داریم در آینده یک زبان شرقی نیز به این دو زبان اضافه کنیم و آن را به دانشجویان آموزش بدهیم، اما هنوز تصمیم نگرفتیم کدام زبان را اضافه کنیم و شاید زبان فارسی انتخاب شود.
مرکز «الدعوه» با دانشگاه مذاهب اسلامی ایران همکاری می‌کند
وی همچنین درباره سطح همکاری این پژوهشکده دانشگاهی لبنان با سایر مراکز علمی ـ پژوهشی و دانشگاهی جهان گفت: با دانشگاه مذاهب اسلامی در ایران همکاری مستمر داریم. همچنین با مرکز «الفارابی» در نجف اشرف، دانشگاه «أحمد کفتارو» در دمشق و دیگر مراکز علمی پژوهشی و دانشگاهی فعال در زمینه مطالعات اسلامی و قرآنی همکاری مستمر و محکمی داریم.
رئیس پژوهشکده علمی - پژوهشی الدعوه لبنان افزود: ما همچنین با برخی از مراکز قرآنی و اسلامی کشورهای اسلامی روابط خواهرخواندگی داریم و با آنها توافق‌نامه‌هایی را امضا کرده‌ایم، به عنوان مثال بین پژوهشکده و دانشکده «ترویج اسلام» لیبی رابطه خواهر خواندگی وجود دارد که این رابطه بر اساس یک توافق‌نامه رسمی است.
وی درباره نوع فعالیت‌های پژوهشی پژوهشکده الدعوه اظهار کرد: این پژوهشکده را می‌توان یک مرکز پژوهشی نیز در نظر گرفت، زیرا دانشجو پس از دریافت آموزش‌های لازم موظف است رساله‌ای را تألیف کند که خود حاصل یک پژوهش تخصصی است.
دانشجویان «الدعوه» می‌توانند موضوعات قرآنی برای پایان‌نامه خود انتخاب کنند
جبری در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه مطالعات قرآنی در فعالیت پژوهشکده گفت: قرآنی‌بودن پژوهش دانشجویان بستگی به انتخاب آنان دارد و دانشجو می‌تواند موضوع قرآنی برای پایان‌نامه خود انتخاب کند.
وجود بیش از 200 پژوهش قرآنی در پژوهشکده «الدعوه»
وی با اشاره به اینکه تاکنون بیش از 2 هزار پژوهش در حوزه فقه و اصول و همچنین قرآن کریم و سنت نبوی (ص) در این پژوهشکده انجام شده است، تأکید کرد: بیش از 200 پژوهش قرآنی در این مرکز وجود دارد که برخی از آنها به چاپ رسیده و به صورت کتاب در آمده و برخی دیگر نیز در مخزن کتابخانه نگه‌داری می‌شوند تا در آینده به چاپ برسند.
شیخ عبدالناصر عبدالله جبری اظهار کرد: این پژوهشکده درخواستی را تنظیم و به دولت لبنان ارائه داده که در آن از دولت خواسته تا پژوهشکده با یک مرکز دانشگاهی تبدیل شود و مجوز اضافه‌کردن رشته‌های مدیریت و کامپیوتر به رشته مطالعات اسلامی را صادر کند.
وی در پایان گفت: پژوهشکده الدعوة یک مرکز مطالعاتی مستقل است که به هیچ دانشگاه و مرکز دیگری وابستگی ندارد و از ابتدا نیز به صورت مستقل فعالیت می‌کرد.
گفتنی است، ساختمان مرکزی پژوهشکده علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلامی «الدعوه» در منطقه « بئر حسن» در بیروت پایتخت لبنان قرار دارد و زیر نظر شیخ عبدالناصر عبدالله الجبری اداره می‌شود. علاقه‌مندان جهت دریافت اطلاعات بیشتری درباره این پژوهشکده می‌توانند به آدرس الکترونیکی daawanet.net مراجعه نمایند.
