زنجیرهای نامرئی بردگی با طعم رضایت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سال‌ها پیش وقتی انسان با ابزار تکنولوژی و پیشرفت آشنا شد، دریچه‌ای به دنیایی جدید را پیش‌روی خود مشاهده کرد، دنیایی که زندگی را به گونه‌ای دیگر متحول می‌کرد. اختراع کامپیوتر و بعد از آن پیشرفت‌های شگرف در صنعت فناوری‌های ارتباطی شیوه زندگی افراد را تغییر داد.

این عصر، عصری است که در آن قدرت، ثروت و امنیت بر پایه دانش به‌وجود آمد و سرعت، وجه مشخصه‌ آن و اطلاعات به عنوان ارزشمندترین کالای آن محسوب می‌شود. در این میان ابزار و برنامه‌های ارتباطی جدید با ورود شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی زندگی بسیاری را دستخوش تغییر کرد به‌گونه‌ای که بسیاری از افراد در روز، وقت زیادی را برای ایجاد ارتباط با دیگر کاربران صرف می‌کنند.

بعضی‌ها نیز سعی می‌کنند که برخی از نکات زندگی، تصاویر و مطالب روزمره خود را در این شبکه‌ها انعکاس دهند. اما موضوع مهم اینجاست که این شبکه‌ها چه مزایا، معایب و تأثیری را  برای کاربران ایرانی و در زندگی آنان دارند.

بدون شک روابط ایجاد شده و مشغول شدن در این شبکه‌ها و برنامه‌های ارتباطی نیز از همه مقوله‌های پیش‌رو جلوتر و قابل تأمل‌تر است.

این برنامه‌ها و شبکه‌ها بر مبنای سرویس‌هایی با عنوان ptt کار می‌کنند. سرویس سلولی ptt در شبکه تلفن همراه را می‌توانیم یک امکان فناوری بدانیم که هم اکنون توسط شرکت‌های خدمات دهنده تلفن همراه و تولیدکننده گوشی‌ها ارائه می‌شود و بر روی این بستر، هر فرد، شرکت و یا مجموعه‌ای می‌تواند محصول تولید و ارائه کند و این شرکت‌ها و افراد لازم نیست حتماً خارجی باشند! و ایرانی‌ها هم می‌توانند نرم‌افزارهایی حتی به مراتب قوی تر ر اه‌اندازی کنند.

این نرم‌افزارها به کاربران امکان می‌دهند تا در محدوده شبکه سلولی، به صورت فرد به فرد و یا فرد به گروه و به طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؛ یعنی دقیقاً کاری که با تماس‌های تلفنی هم صورت می‌گیرد اما با این تفاوت که از بستر اینترنت استفاده شده و اطلاعات مبادله شده بر روی سرور واسطه نگهداری می‌شود.

غالب استفاده کاربران از این نرم افرارها به جهت امکانات ارزان ارتباطی آن‌هاست که می‌توان برای جایگزینی آن‌ها نمونه‌های بی‌خطر را ایجاد و تقویت کرد که البته اکنون هم نمونه‌های ایرانی وجود دارد که از جهت امکانات تفاوتی با نمونه خارجی ندارند. البته مشکلاتی هم در آن‌ها وجود دارد.

باید به صورت جدی با محصولات ارتباطی دشمن مقابله کرد

روح الله مومن نسب، معاون فناوری اطلاعات و رسانه‌های نوین مرکز فضای مجازی بسیج درگفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با مزایا و معایب نرم‌افزارها و برنامه‌های ارتباطی جدید می‌گوید: نرم‌افزارها محصول یک یا چند تکنولوژی هستند و مانند هر محصول دیگر، اگر توسط دشمن ساخته‌شده، کنترل و مدیریت شود، خطرناک است و باید به صورت جدی با آن‌ها مقابله کرد.

نرم‌افزارهای ارتباطی دشمن مانند موشک‌ هستند

وی افزود: اگر جنگ فرهنگی را با جنگ نظامی قیاس مفهومی کنیم، این نرم‌افزارها مانند موشک‌هایی هستند که اگر در اختیار دشمن باشد، مقامات کشور باید برای نابودی و دفع آن‌ها تدبیر کنند و اگر به خاک ما شلیک شد باید قبل از اصابت جلو آن را گرفت و اگر به خاک ما اصابت کرد باید برای جبران مافات تدبیری اندیشیده شود.

برنامه ریزی برای بازگشت سلامت فرهنگی به هوای مجازی ایران

معاون فناوری اطلاعات و رسانه‌های نوین مرکز فضای مجازی بسیج ادامه داد: نرم‌افزارهای خارجی تلفن همراه، بمب‌های شیمیایی فرهنگی دشمن هستند که هوای فرهنگی کشور ما را آلوده کرده‌اند و بسیاری از خانواده‌ها و جوانان ایرانی به وسیله این بمب‌های شیمیایی آلوده‌شده‌اند که باید ضمن از بین بردن این بمب‌ها و جلوگیری از انتشار محتوای کثیف فرهنگی آن‌ها، برای بازگشت سلامت فرهنگی به هوای مجازی ایران برنامه‌ریزی کرد.

همه می‌دانیم که انسان از طریق بودن در کنار دیگر انسان‌ها احساس راحتی و احساس هویت پیدا می‌کند. ارتباط‌های خانوادگی و ارتباط‌های محیط کار به‌وسیله این قبیل روابط افزایش پیدا می‌کند و بیشتر می‌شود. اما آیا این شبکه‌ها هم مانند ارتباط‌های رودرو مفید هستند. سخنان مؤمن‌نسب در رابطه با سلامت فرهنگی خانواده‌ها و جامعه ایران با ورود به این شبکه‌ها و نرم‌افزارها، از تهدید جدی خبر می‌دهد. خطری که اگر کنترل نشود گریبان‌گیر همه خواهد شد.

برنامه‌های ارتباطی نباید جای روابط دوستانه و انسانی را بگیرند

دکتر فربُد فدایی، مدیرگروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و کارشناس آسیب‌های اجتماعی در رابطه با تأثیرات مخرب و زیان‌بار شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای ارتباطی تلفن همراه می‌گوید: در ابزارهای ارتباطی جدید مانند شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلفن همراه باید گفت که اگر برای استفاده واقعی خودشان به‌کار روند یعنی انتقال فوری اخبار و یا آموزش، بسیار مفید خواهند بود؛ اما اگر قرار باشد که جای روابط دوستانه و انسانی را بگیرند باید گفت که چنین منظوری به‌دست نخواهد آمد.

ایجاد بیگانگی بین استفاده‌کنندگان از وسایل ارتباط مجازی

وی ادامه داد: ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود نوعی بیگانگی بین استفاده‌کنندگان از این وسایل ایجاد شود. افراد در ذهن استفاده‌کننده از این برنامه‌های نوین ارتباطی به‌صورت یک شماره و یا یک اسم تبدیل می‌شوند و حالت مجازی پیدا کرده و از حالت واقعی خارج می‌شوند.

اعتیاد و محروم کردن روابط عالی انسانی؛ عواقب ارتباطات مجازی

این کارشناس آسیب‌های اجتماعی تصریح کرد: افرادی که به استفاده از این قبیل وسایل رو می‌آورند، پس از مدتی به آنها اعتیاد پیدا می‌کنند و در واقع خودشان را از روابط عالی انسانی محروم و دیگر قادر به برقراری ارتباط صحیح با دیگران نخواهند بود و در نهایت  این افراد گوشه‌گیر، منزوی و دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند.

اعتیاد مجازی به معنای واقعی!

فدایی بیان کرد: تمام ویژگی‌هایی را که در اعتیاد به مواد مخدر برای نمونه مشاهده می‌شود در افراد معتاد به این قبیل از شبکه‌ها هم مشاهده می‌شود. ازجمله این موارد این است که این افراد هرروز وقت بیشتری را صرف استفاده از این برنامه‌ها می‌کنند. آنها مرتباً باید مراقب باشند که آیا پیام جدید آمده است و یا خیر و یا اینکه منتظر هستند ارتباط و پیام جدیدی را برقرار کنند.

خانواده‌ها روابط عاطفی خود را تقویت کنند

مدیرگروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به راهکار خانواده‌ها برای مقابله با شبکه‌های ارتباط مجازی بیان کرد: خانواده‌ها در درجه اول باید ارتباط‌های انسانی بین خودشان را تقویت کنند. خانواده‌هایی که روابط عاطفی بین پدر و مادر و فرزندان در آنها وجود دارد، چه همسران و چه فرزندان کمتر اشتیاقی برای استفاده از این برنامه‌ها دارند. اما در خانواده‌هایی که همسر و یا فرزند از بطن خانواده‌ دورافتاده و مطرود هستند، تمایل به استفاده از این قبیل برنامه‌های مجازی به وجود می‌آید.

کارشناس آسیب‌های اجتماعی با اشاره به اینکه بیشترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی متوجه نوجوانان و جوانان است گفت: آنها در سنی هستند که تمایل به ارتباط با دیگران دارند و نیاز‌های عاطفی بسیاری دارند.

پادزهر چیست؟

وی تإکید کرد: پادزهر مواجه با خطرات این ارتباطات و شبکه‌های مجازی در ارتباط‌های صمیمانه بین اعضای خانواده است. پدر و مادر باید ضمن اینکه عشق و علاقه خودشان را به فرزند نشان می‌دهند، وقت خودشان را هم با آنها بگذرانند و با یکدیگر به‌صورت دسته‌جمعی به مسائل معنوی و عبادت بپردازند و درعین‌حال با یکدیگر مراقب رفتار‌های فرزند خود باشند.

سلطه تکنولوژی در دنیای امروز

امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، دنیای امروز را، دنیای تکنولوژی و سلطه تکنولوژی می‌داند و معتقد است، نه تنها دنیای امروز بلکه از نظر مکتب تکنو کراسی، انسان از ابتدای خلقت همراه با تکنولوژی  رشد کرده است. یعنی دست و فکر به خدمت هم آمده‌اند.

چه بخواهیم و چه نخواهیم تکنولوژی دنیا را تصرف کرده است

این جامعه‌شناس تصریح کرد: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم تکنولوژی دنیا را تصرف کرده است. کشور ما هم به دلیل اینکه علم و دانش در آن توسعه پیدا کرده است و زندگی مردم ایران نیز تغییر کرده است.

تکنولوژی ذهن را هم تغییر می‌‌دهد

قرائی‌مقدم با اشاره به اینکه در تکنولوژی نه تنها فکر بلکه ذهن هم تغییر می‌کند گفت: تکنولوژی باعث شده است که کشورها تغییر پیدا کنند. از زمانی که همه این ابزارها آمدند زندگی سرعت پیدا کرد، به‌صورتی که اگر یکی از این ابزارها مشکل پیدا کند زندگی افراد فلج خواهد شد.

وی با اشاره به تغییر هویتی که از طریق تکنولوژی در کشور به وجود آمده است گفت: رادیو تلویزیون، فضای مجازی، تلفن همراه، چت کردن و امثال آن دنیا را تغییر داده است و یک دهکده جهانی ایجاد کرده است. منظور از دهکده هم این است که اگر به‌عنوان مثال خبری در آمریکای جنوبی اتفاق افتاده باشد چند ثانیه بعد از آن مردم کل جهان از آن خبر خواهند داشت.

تکنولوژی مردم را کانالیزه کرده است

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: تکنولوژی مردم را کانالیزه کرده است. کشور ما هم قصد کانالیزه کردن را دارد اما قدرت کشور ما در این موضوع کمتر است، به‌صورتی که اگر در روز ما چهار میلیون کلمه مخابره می‌کنیم، کشورهای اروپایی 80 میلیون. پس بر اساس مکتب تکنو کراسی که به معنی همراهی حکومت با تکنیک است، تکنیک انسان را برده خود می‌کند. اشیاء سرور افراد می‌شوند و در اینجا دین، مذهب و و باورها کم می‌آورند و در کنار آن ابزار ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی مانند وی چت، تانگو، اینستاگرام و ... سرعت انتقال این اتفاقات را چندین برابر می‌کند.

باید به اصالت فرهنگی خودمان بازگردیم

قرائی‌مقدم خاطرنشان کرد: راهکار مقابله با اتفاقات شبکه‌های مجازی این است که باید به اصالت فرهنگی خودمان پرداخته و به آن بازگردیم. بیشترین آسیب‌های این شبکه‌های اجتماعی متوجه قشر جوان خواهد بود. این ابزار و تکنولوژی‌ها کاری کرده‌اند که از پنج سالگی کودکان و جوانان ما به ابزار مجازی مانند تب‌لت، موبایل و ... نیازمند باشند.

ابزارهای ارتباط‌‌جمعی؛ عامل بسیاری از طلاق‌ها

این استاد دانشگاه افزود: هر فردی در قبال این اتفاقات، خود مسئول است و کسی نمی‌تواند فرد را تغییر دهد. این ابزار عامل طلاق‌های بسیاری شده است. هنگامی که افکار استثمار می‌شود، قطعاً آمار طلاق بالا می‌رود. انقلاب‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به وجود می‌آید. مسئله‌ای که مقام معظم رهبری در رابطه با آن نیز اعلام‌خطر کرده است.

مقصر بیشترین هجمه‌های شبکه‌های اجتماعی خود افراد هستند

وی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در رابطه با فرهنگ و خطر هجمه بر فرهنگ ایرانی گفت: مقام معظم رهبری نزدیک به 20 سال قبل بیان کرده بودند که فارسی را به فرهنگ ایرانی برگردانیم که متأسفانه عملی نشد. ما باید ایرانی بمانیم اما از تمدن غرب هم دور نمانیم. عوامل درون زا و عوامل برون زا و خود ما به‌شخصه مقصر بیشترین هجمه‌های شبکه‌های اجتماعی هستیم.

برنامه‌ریزی‌های غلط، باعث شده است که ایرانی از داخل توخالی شود

قرائی مقدم بیان کرد: به دلیل برنامه‌های نادرست آموزش‌وپرورش، برنامه‌ریزی‌های غلط، دور کردن جوانان از میراث فرهنگی و تاریخ ایران باعث شده است که ایرانی از داخل توخالی شود و به غرب و آمریکا گرایش پیدا کند. تقصیر بیشتر متوجه ندانم‌کاری‌های خودمان است و اینکه تاریخ ایران 1500 سال قدمت دارد و باید به‌صورت درست به جوانان و خانواده‌ها عرضه شود.

با این همه باید گفت این جهان نوپا به سرعت در حال بسط و گسترش است و تمامی حالات زندگی بر روی کره زمین را تحت تأثیر قرار داده است. درست است که فضای مجازی باعث کوتاه شدن فاصله‌ها و مکان می‌شود اما در نهایت منجر به کم رنگ شدن مفهوم مکان و زمان شده و ابزاری را فراهم کرده است که کشورهای جهان از آن به نفع منافع خود و حتی در جهت استعمار فکر‌ها و اذهان دیگر کشورها استفاده کرده‌اند.

روابط خانوادگی، مهر و محبت، ارتباط‌های رودر رو و بسیاری از عواملی که یک خانواده منسجم را تشکیل می‌دهد با ورود بیش از حد این ابزارها،‌ در حال کم‌رنگ شدن است. اعتیاد، دوری از خانواده، روابط نادرست، خرج وقت و هزینه و بسیاری از این موارد دستآورد بی‌چون چرای برنامه‌ایی مانند تانگو، وی‌چت، اینستاگرام، وایبر، لاین و ... هستند. اینکه خود ما نیز مقصر اصلی این ماجرا هستیم چیزی است که باید ریشه‌ای در مورد آن تأمل کرد. روابط خانوادگی و اجتماعی مسئله‌ای نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت.

دستگاه‌های دولتی و مراکز مسئول در امر فرهنگ جامعه هم باید هرچه زودتر دست‌به‌کار شده و راهکار صحیحی را پیش‌پای خانواده‌ها و استفاده کنندگان از این ابزارها بگذارند. قطعا فیلتر کردن راهکار مفیدی برای جلوگیری از استفاده نادرست این ابزارها نیست چرا که این ابزار، روزانه در‌ حال پیشرفت و تولید هستند و با عناوین گوناگون و قابلیت‌های مشابه بلکه قوی‌تر در اختیار افراد قرار می‌گیرند، پس باید چاره‌ای دیگر اندیشید.

در آخر باید گفت اعتقاد ما هم این است که اگر قصد استفاده از ابزارهای تکنولوژی را داریم پس چه بهتر است ابزاری باشد که از میهن و داخل کشور سرچمشه گرفته است و در کنار آن فرهنگ اصیل و زیبای ایرانی و اسلامی در آن نمایان باشد. شبکه‌های اجتماعی با محیط‌هایی مفید و پاک برای کسب و انتشار علم و پیشرفت به راحتی به دست نخبگان، کارشناسان و فعالان فضای مجازی ایرانی قابل تولید است.