چگونگی تعامل در شبکه‌های اجتماعی
گروه فضای مجازی: عضو هیئت علمی فلسفه علم دانشگاه شریف با اشاره به اینکه خانواده‌ها باید با فضای مجازی و پدیده‌های آن آشنا شوند گفت: این فضا برای برآورده شدن بسیاری از نیازهای انسانی به امری ضروری تبدیل شده است، پس باید یاد بگیریم که چگونه با آن تعامل کنیم.
مصطفی تقوی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه علم دانشگاه شریف در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به هجمه‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی و راه‌های مقابله با آنها گفت: ما با دو رهیافت جزئی‌نگرانه و کل‌نگرانه، می‌توانیم در خصوص پدیده‌های تکنیکی مانند «شبکه‌های اجتماعی مجازی» به تأمل بپردازیم.
رهیافت جزئی‌نگرانه به شبکه‌های اجتماعی در کشور
وی افزود: آنچه که در کشور عمدتاً مشاهده می‌شود، رهیافت جزئی‌نگرانه نسبت به شبکه‌های اجتماعی مجازی است و این راهکار کافی نیست. به عنوان مثال، نگاه ما به فیس بوک یک نگاه جزئی است. در مواجهه با این شبکه اجتماعی بیشترین مواردی که ذهن ما را به خود مشغول کرده است این است که اگر با استفاده از این شبکه‌ها، دو نامحرم با هم با محتوای خاصی تعامل کنند، آیا حلال است یا حرام و چگونه باید با آن مقابله کرد.
تعاملات انسانی در فضای مجازی خوب است
استاد فلسفه علم دانشگاه شریف تصریح کرد: بحث‌های جزئی نگرانه را نمی توان نفی کرد، اما اینها ناقص است. تأمل در خصوص ابعاد اخلاقی و فقهی یک پدیده خاص و جزئی تکنیکی مانند تعاملات انسانی در فضای مجازی خوب است و اکنون در سطح جهانی توجه جدی به این نوع مقوله‌ها مشاهده می‌شود. لیکن اگر نگاه کل‌گرایانه به پدیده‌های تکنیکی از جمله شبکه‌های اجتماعی مجازی نداشته باشیم، ممکن است کج فهمی‌هایی پدید آورد.
تقوی گفت: باید نگاه کل‌گرایانه نسبت به پدیده‌های تکنیکی مانند شبکه‌های اجتماعی هم داشته باشیم و علاوه بر نگاه جزئی‌نگرانه باید ماجرا را با نگاهی جامع نیز مشاهده کنیم. به این معنی که نظام تکنیکی امروز را به مثابه یک کل ببینیم و سپس نسبت آن را با فرهنگ و دین خود مشخص کنیم.
وی تأکید کرد: وقتی نظام تکنیکی را به مثابه یک کل دیدید، می‌توانید در خصوص مبانی شناختی – هنجاری آن طرح پرسش کنید و این شروع بررسی نسبت نظام تکنیکی حاضر با مبانی شناختی-هنجاری ما است با این وجود رهیافت جزئی‌نگر هم مورد احترام است.
خانواده نقشی راهبردی در برخورد با آفت‌های شبکه‌های اجتماعی دارند
این استاد دانشگاه در برابر این پرسش که با آسیب‌های عینی شبکه‌های اجتماعی چه باید کرد؟ ادامه داد: خانواده نقشی راهبردی در برخورد با آفت‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی می‌تواند ایفا کند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بسیاری از پدر و مادرها نمی‌دانند که شبکه‌های اجتماعی مجازی چه هستند و جوانشان در چه فضایی و چگونه با دیگران تعامل می‌کند و یا اگر فرزندشان در این شبکه‌ها صدمه‌ای می‌بیند، نمی‌دانند با آن چگونه مقابله کنند. پس این دانش را باید بیاموزیم. دانشی که امروزه در جهان مورد توجه قرار گرفته است. حتی کلینیک‌های روان درمانی برای رفع و درمان آسیب‌های برخاسته از فضای مجازی ایجاد شده است.
صدا و سیما نقش خود را ایفا کند
تقوی با اشاره به نقش صدا و سیما در جهت فراگیری و آموزش تعامل صحیح با شبکه‌های اجتماعی گفت: اگر قرار است که صدا و سیما در کشور نقش یک دانشگاه را داشته باشد، یکی از مهترین وظیفه‌هایش در حال حاضر برای ارتقای فرهنگ عمومی این است که این موارد را به مردم آموزش دهد. فضای مجازی در اکثر جوامع امروز تبدیل به دنیای دومی شده که انسان‌ها در آن زندگی می‌کنند.
وی افزود: پدر و مادرها باید متوجه باشند که با چه پدیده‌ای مواجه هستند و فرزندشان در فضای مجازی در چه فضای کنشی و واکنشی قرار می‌گیرد. امروزه ما نمی‌توانیم فضای مجازی را از تمدن بشری حذف کنیم و این فضا برای برآورده شدن بسیاری از نیازهای انسانی به امری ضروری تبدیل شده است، پس باید یاد بگیریم که چگونه با آن تعامل کنیم. متأسفانه بسیاری از پدر و مادرها نمی‌دانند و نمی‌توانند با فضای مجازی تعامل برقرار کنند و صدا و سیما باید این موارد را آموزش دهد.
آموزش خانواده‌ها
عضو هیئت علمی دانشگاه شریف بیان کرد: یکی از مهمترین توصیه‌ها برای رسیدن به تعامل صحیح جامعه با فضای مجازی این است که صدا و سیما اهتمامی جدی در آموزش خانواده در زمینه فضای مجازی به خرج دهد. خانواده باید در این زمینه تجهیز دانشی و مهارتی شود تا بتواند این پدیده و پیامدهای آن را تا حدی مدیریت کند.
