هنوز به تنوع لازم در زمینه کتابت و چاپ قرآن نرسیده‌ایم
گروه فعالیت‌های قرآنی: مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه مصحف‌هایی که در این مرکز به چاپ می‌رسند با توجه به سلیقه و نیاز مخاطبان است گفت: اما با این حال هنوز به تنوع لازم در زمینه کتابت و چاپ قرآن نرسیده‌ایم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، برنامه رادیویی «افق» این هفته با موضوع «بررسی مشکلات حوزه نشر کتب قرآنی» با اجرای محمدرضا پورمعین و با حضور محمد بابایی، مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران به روی آنتن رادیو قرآن رفت.
بابایی در ابتدای این برنامه با اشاره به برنامه‌های مرکز طبع و نشر قرآن گفت: این مرکز از سال 73 با هدف تهیه مصحف جمهوری اسلامی ایران و با فرمان رهبر معظم انقلاب تأسیس شد که حدود 20 سال است هدف اولیه خود را دنبال می‌کند و در زمینه نگارش کلمات، اعراب‌گذاری کلمات و معارف قرآنی و سایر مواردی که به نحوی مرتبط با مصحف جمهوری اسلامی ایران می‌شود تحقیقات خوبی انجام داده است.
چاپ مصحف شریف با نیازها و سلیقه‌های مخاطبان
وی افزود: از سال 76 تاکنون مصحف جمهوری اسلامی ایران به 90 نوع متنوع تولید و در داخل و خارج کشور به دست علاقه‌مندان قرآن کریم رسیده است. ما در مرکز با توجه به ارتباط مستقیمی که با مخاطبان و اقشار مختلف داریم متناسب با نیازها و سلیقه‌های مختلف قرآن‌ها را طراحی و چاپ می‌کنیم.
بابایی ادامه داد: ابزارهایی که در دست همکاران ما هست مانند قلم‌های رایانه‌ای امکان تولید کارهای متنوع را در زمان کم می‌دهد و به خصوص از سال 90 به بعد کارهای مرکز طبع و نشر قرآن متنوع‌تر و متناسب‌تر شده است.
وی با بیان اینکه قرآن‌های موسوم به جمهوری اسلامی ایران در کشور جا افتاده است، گفت: دوستان ما در مرکز طبع و نشر متناسب دیدند که سایر متنون دینی مانند؛ مفاتیح‌الجنان، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه نیز با شیوه مصحف شریف طراحی و از سال گذشته در همین ایام توزیع آن در میان مردم شروع شده است.
مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: ما از قلم‌های رایانه‌ای برای طبع و نشر قرآن استفاده می‌کنیم و قالب 90 درصد کار به صورت ماشینی انجام می‌شود اما به هر حال در عملیات رایانه‌ای هم احتمال خطا وجود دارد که 10 درصد دیگر توسط نیروی سازمانی انجام می‌شود تا مصحف بدون هر اشکالی باشد.
تصحیح قرآن در مرکز طبع و نشر طی 10 نوبت
وی یادآور شد: یک قرآن برای اینکه به چاپ برسد باید به طور متوسط در 10 نوبت تصحیح شود، قبل از چاپ در زمان آماده‌سازی هشت نوبت، یک نوبت در مرحله لیتوگرافی و یک نوبت هم پس از چاپ تصحیح می‌شود. تلاش داریم یک حلقه جدید در کشور ایجاد کنیم که بررسی همه مصحف‌ها بعد از صحافی است که این کار شروع شده و در سال 93 توسعه می‌دهیم.
بابایی در ادامه عنوان کرد: زمانی که هنوز این فناوری نوین دیجیتال در کشور جا نیفتاده بود اشتباهاتی در مصحف ایجاد می‌شد اما از فیلترهایی که برای تصحیح قبل و بعد از چاپ گذاشته بودیم از انتشار قرآن‌های غلط جلوگیری می‌کرد که البته در حال حاضر این مشکلات دیگر وجود ندارد و بازبینی‌ها موجب می‌شود تا قرآنی که به دست مردم می‌رسد عاری از هر اشتباهی باشد.
وی با بیان اینکه اولین قرآن مرکز در سال 76 به سران کشورهای اسلامی اهدا شد، گفت: از سال 76 تا روزهای پایانی سال 92 قرآن‌های ما از 22 میلیون جلد در 90 نوع متنوع گذشت.
مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه سال‌های گذشته این اشکال مطرح می‌شد از سوی دلسوزان که چاپ قرآن در کشور کم‌رنگ شده است، افزود: یکی از دلایلی که موجب شده چاپ قرآن کم شود این است که مصحف به اندازه کافی در منازل وجود دارد و چه بسا ما مستغنی شدیم از چاپ گسترده قرآن به صورت مکتوب اما در عرصه نشر دیجیتال هنوز در اول راه هستیم و باید این عرصه را گسترش دهیم.
در این بخش از برنامه رادیویی «افق» محمدرضا پورمعین، اظهار کرد: یک مقاله‌ای را در سال 89 نوشتم که در آن چاپ قرآن و کتاب‌های مقدس را با هم مقایسه کردم و دیدم علی‌رغم آماری که داریم برای چاپ قرآن و کشورهایی مثل عربستان که هرساله قرآن‌های زیادی به چاپ می‌رساند اما به نظر می‌رسد هنوز در چاپ قرآن به اشباع نرسیدیم. قرآن‌های مترجم ما خیلی کم است یا قرآن‌هایی مانند قرآن دانش‌آموزی که امسال برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب عرضه شده و یا قرآن‌های درشت‌خط که خیلی‌ها استفاده می‌کنند خیلی کم هستند و هنوز نتوانستیم تنوع لازم را در این زمینه ایجاد کنیم.
آماده‌سازی قرآن درشت‌خط در مرکز چاپ و نشر قرآن
بابایی در پاسخ به صحبت‌های محمدرضا پورمعین گفت: در پاسخ به نیازهایی که مخاطبان ما در تمامی گروه‌های سنی و اقشار دارند هنوز به تنوع لازم نرسیده‌ایم. مژده‌ای که در این برنامه به مخاطبان می‌دهم این است که در این حوزه‌ها وارد شدیم؛ به طور مثال قرآن درشت خطی را آماده کرده‌ایم که هر دو صفحه مقابل هم معادل یک صفحه قرآن‌های رایج است که واقعا کمک می‌کند و با کاغذ نازکی به چاپ رسیده که سنگین نشود.
وی افزود: همچنین، قرآن 120 حزبی ما نیز به چاپ رسیده و در حال حاضر در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز عرضه شده است. قرآن حکیم ما که یکی از کارهای موفق بود به صورت 120 حزبی تهیه کرده‌ایم.
در این بخش از برنامه رادیویی «افق» حجت‌الاسلام والمسلمین تجلی، از موسسه دارالحدیث، میهمان تلفنی بود که در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: موسسه دارالحدیث بیشتر در زمینه قرآن و حدیث کار می‌کند و صرفا در زمینه قرآن به صورت خاص کار نمی‌کند و آنچه که اهمیت دارد در حقیقت به صورت موضوعی در زمینه‌های مختلفی که قرآن کریم و احادیث رسیده از نبی‌اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در رابطه با موضوعات مختلف جمع‌آوری می‌شود و روی این موضوعات کار می‌شد.
مشکلات حوزه چاپ و نشر، ریشه‌ای است
وی درباره مشکلات حوزه چاپ و نشر قرآن گفت: مشکلات این حوزه خیلی ریشه‌ای است و نباید نگاه ابزاری به آن داشته باشیم. بزرگ‌ترین معضلی که در جامعه ما است این است که بتوانیم نرخ کتاب‌خوانی را در جامعه بالا ببریم و فعالیت‌هایی انجام دهیم که بسترسازی لازم برای کتاب‌خوانی فراهم شود.
تجلی ادامه داد: امروز ما برای آب، برق، انرژی، سوخت و حتی نان، یک نوع یارانه‌ای را به اقشار مختلف مردم می‌دهیم اما کجای این یارانه برای کتاب در نظر گرفته شده است؟ ماهیانه چقدر یارانه به کتاب اختصاص می‌دهیم؟ مشکل اصلی جامعه نشر نبود کتاب‌خوان است و قیمت کتاب در کشور ما گران نیست و در کشورهای دیگر خیلی گران‌تر است. اما مردم در آن کشورها کتاب می‌خرند و کتاب جزء وجود آنها است.
در بخش دیگری از برنامه افق بابایی، مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: اقدامات خوبی در زمینه هماهنگ شدن شیوه کتابت قرآن صورت گرفته است، شاید ده‌ها سال و قرون متمادی در کشور ما یک تشتتی در زمینه نگارش کلمات بود اما با تدبیر خوب نظام و همکاری دستگاه‌ها این اقدام انجام شد و از سال 90، سیاست‌های کتابت، تهیه و نشر قرآن تهیه و ابلاغ شد که این قدم بزرگی بود تا قرآن‌های داخل کشور با هم یکسان شوند و با مصارف سایر کشورها نیز هماهنگ شوند.
ساماندهی حدنصاب‌های هنری و فنی کتابت قرآن باید تعریف شود
بابایی ادامه داد: آنچه که ما در مرکز طبع و نشر قرآن دنبال می‌کنیم ساماندهی نصاب‌های هنری و فنی کتابت قرآن که باید تعریف شود و به دستگاه‌ها و ناشران خصوصی ابلاغ شود تا چاپ قرآن از یک نصابی پایین‌تر نباشد و نکته دیگر شناخت نیازهای مختلف مخاطبان است که باید با این نیازها آشنا باشیم و براساس آن نیازها حرکت کنیم، زیرا اگر نگاه سنتی و به دور از سلیقه مخاطبان داشته باشیم، مخاطبان خود را از دست می‌دهیم.
وی یادآور شد: مرکز طبع و نشر به عنوان سیاست‌گذار در عرصه کتابت و چاپ و نشر قرآن معرفی شده که از همین جایگاه، سیاست‌ها را اجرا کرده است و دستگاه‌های دیگر به عنوان ضابط و مجری در خدمت قرآن کریم هستند.
مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری با بیان اینکه کشور ما کارهای خوبی در زمینه مصحف انجام داده است، گفت: در چندسال اخیر سعی کردیم مرزها را با کشورهای دیگر برداریم و ارتباطات خوبی با سایر کشورها داشته باشیم. هرچند که به هر حال ایران در زمینه مصحف حرفی برای گفتن در جهان دارد، اما به هر حال بعضی از کشورها کارهای شاخصی دارند که امیدواریم دارالکتابه هم در جمهوری اسلامی ایران شکل بگیرد و خروجی آن چاپ چندین قرآن در خط زیبا باشد.
