خلق آثار نمایشی با موضوع انقلاب نیازمند تجزیه و تحلیل فرهنگی درست است

تاجبخش فنائیان، کارشناس و مدرس تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: در زمینه پرداخت مناسب به موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در حوزه تئاتر و سینما چیزی که مسلم است اینکه نه هنرمندان و نه مسئولان به خواست شخصی و گروهی خود در زمینه دلایل و عوامل پیدایش پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی و یا حتی دفاع مقدس نرسیده‌اند و لذا به شکل دقیق و آشکار این ساحت مورد بررسی و تحلیل عمیق قرار نگرفته است.
وی ادامه داد: بالاخره  یک هنرمند برای پرداخت هنری و یا یک مسئول برای تصمیم‌گیری فرهنگی مشخص شدن این مسئله که دلایل به وجود آمدن انقلاب اسلامی چه بوده است و از طرفی وضعیت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی قبل و بعد از انقلاب اسلامی دستخوش چه سیر تحولی شده، لازم و ضروری است و این در حالیست که در عمل ما به ویژه در حوزه فرهنگ و هنر تحلیل درستی از این موضوعات نداشته و نداریم.

به دلیل عدم تحلیل از انقلاب اسلامی نه هنرمندان طرحی مؤثر پیشنهاد می‌دهند و نه مسئولان کار هنری کنند

فنائیان تصریح کرد: وقتی صحبت از پرداختن به انقلاب اسلامی آن هم با ابزار فرهنگ و هنر می‌شود قاعدتاً باید توانایی این مسئله وجود داشته باشد که با اشراف به شرایط حاکم پیش و پس از انقلاب اسلامی به تجزیه و تحلیلی روشن از ماوقع برسیم؛ در نتیجه وقتی این تجزیه و تحلیل وجود ندارد نه از سوی هنرمند پیشنهادی مبنی بر تولید و اجرای یک اثر هنری همچون نمایش ارائه می‌شود و نه مسئولان اصطلاحاً خود را به دردسر می‌اندازند که در مواجهه با محصول هنری ارائه شده آن را با استفاده از شاخص‌ها و ملاک‌های تاریخی مورد ارزیابی قرار دهند؛ حتی در شرایطی هم که از سوی یک هنرمند دغدغه‌مند طرحی برای تولید یک اثر نمایشی ارائه می‌شود به دلیل فقدان همان تجزیه و تحلیل فرهنگی از واقعه انقلاب اسلامی معمولاً مسئولان اعتماد و اعتباری به تولیدات نمی‌کنند.
بازیگر فیلم سینمایی «پرواز در شب» گفت: در چنین شرایطی مشاهده می‌شود که تبلیغات وسیعی از سوی دشمنان و مخالفان انقلاب اسلامی در غبارآلود کردن فضای فرهنگی و هنری جامعه صورت می‌گیرد و از آنجا که آمادگی کامل نه از سوی هنرمندان و نه مسئولان در رویارویی با این هجمه فرهنگی وجود ندارد، لذا تبلیغات بی‌امان آنها بر ذهنیت قاطبه مردم و حتی هنرمندان اثر سوء خود را گذاشته و ناخودآگاه به دلیل این ضعف فرهنگی هم در بدنه مدیریت فرهنگی و هنری جامعه و هم در میان هنرمندان و هنردوستان این بیم و هراس دائمی به وجود خواهد آمد که توان مقابله با این هجمه را نخواهیم داشت.

در خلأ فرهنگی موجود در حوزه انقلاب اسلامی، معاندان هم برای عوام و هم برای فرهیختگان کالای فرهنگی تولید می‌کنند

این کارشناس و مدرس تئاتر تأکید کرد: متأسفانه در شرایط به وجود آمده گستاخی و جسارت بنگاه‌های تبلیغاتی و فرهنگی غرب تا به آنجا پیش می‌رود که هر محصولی چه در نازل‌ترین آن برای قشر عوام جامعه و چه درعالی‌ترین سطح کیفی و هنری آن برای قشر نخبه و فرهیخته جامعه را تولید و عرضه می‌کنند و ناگهان مشاهده می‌شود که فرهنگی رواج یافته در جامعه نه ماهیتی انقلابی و نه متکی بر باورهای اعتقادی مردم دارد بلکه فرهنگی مترادف را اندیشه غربی است که از آبشخور تبلیغات و تولیدات کمپانی‌های معاند با انقلاب اسلامی تغذیه و پشتیبانی می‌شود.
کارگردان مجموعه تلویزیونی «حجربن عدی» با اشاره به اینکه در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس رویکرد خوب و مؤثری را در زمینه تولیدات ادبی شاهد هستیم گفت: با این وجود اغلب آثار انتشار یافته در قالب خاطره‌نویسی و شرح وقایع که از نظر شاهد عینی وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس گذشته است تولید می‌شود که اغلب آنها مناسب اقتباس سینمایی و نمایشی نیستند.

آثار مکتوب در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی شرح سطحی واقعه هستند

وی دلیل این عدم تناسب را فقدان همان تحلیل جامعی که باید صورت گیرد دانست و گفت: آنچه در این کتاب‌ها و آثار منتشر شده دیده می‌شود لایه رویی شرح یک واقعه است در حالی که در آنها تحلیل از مسائل گوناگون حاکم بر جامه آن روزگار، مسائل اصطلاحاً پشت پرده و مواردی از این دست که برای خلق یک اثر نمایشی و سینمایی مورد نیاز است، وجود ندارد.
فنائیان در پایان گفت: الزامات خلق یک درام، شخصیت‌پردازی است که موجب برانگیختن یک فرد برای انجام کاری می‌شود و چون مصمم به انجام کاری است لذا نیرویی که اصطلاحاً ضدقهرمان خوانده می‌شود به عنوان عامل بازدارنده بر سر راه قرار می‌گیرد، کشمکشی روی می‌دهد که منجر به نتیجه‌ای شده و این روند است که سیر درام را شکل می‌دهد در حالی که در اغلب آثار ادبی انقلابی و دفاع مقدسی که باید مورد اقتباس سینمایی و نمایشی قرار گیرند نه صحبتی از انگیزه‌های شخصی و گروهی  برای ارتکاب به عملی شرح داده می‌شود و نه مواد و مصالح مناسب برای فضاسازی در اختیار هنرمند قرار می‌گیرد در نتیجه ساختار نمایش اقتضائات خود را نمی‌تواند تأمین کند.