نیازی به واردات قرآن نداریم/ هدیه قرآن‌های عرضه‌شده مناسب است
گروه ادب: حسین امیران با بیان اینکه قرآن‌های موجود در بازار با هدیه مناسب عرضه می‌شود، گفت: کشور ما نه تنها نیازی به واردات قرآن ندارد، بلکه می‌تواند به کشورهای همجوار و مسلمان نیز قرآن صادر کند.
سال‌هاست که در عرصه چاپ به فناوری‌های نوینی دست پیدا کردیم و توانسته‌ایم با تکنولوژی‌های پیشرفته، این صنعت را روزآمد کنیم، اما مشکلاتی چون کمبود کاغذ و بهای بالای آن سبب شده است تا مشکلاتی بر سر راه ناشران و بالتبع چاپخانه‌داران ایجاد شود.
عرصه چاپ قرآن کریم نیز از این مشکلات به‌دور نمانده است و می‌توان به مشکلاتی نظیر فرسوده شدن ماشین‌آلات، در دسترس نبودن کاغذ مناسب برای چاپ قرآن با گراماژ پایین و ... در این زمینه اشاره کرد. همین موضوع سبب شده تا سالانه شمار قابل توجهی قرآن کریم از کشورهایی همچون لبنان، مصر و چین به داخل کشور وارد شود.
بنا بر اعلام سازمان دارالقرآن الکریم، سه چاپخانه در زمینه چاپ قرآن کریم فعالیت مؤثرتری نسبت به دیگر چاپخانه‌ها دارند که سازمان چاپ و انتشارات یکی از آنهاست. در همین راستا خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با حسین امیران، مدیرعامل سازمان چاپ و انتشارات (وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، به گفت‌وگو نشسته است که متن آن را در ذیل می‌خوانید.
سازمان چاپ و انتشارات چه سهمی در چاپ قرآن کریم کشور دارد؟ آمار چاپ قرآن در پنج سال اخیر و به ویژه سال گذشته را بیان کنید.
سازمان چاپ و انتشارات سال‌هاست که در زمینه چاپ و نشر قرآن کریم فعال است و در این زمینه ید طولایی دارد. فعالیت‌های این سازمان در رابطه با چاپ قرآن کریم در سال‌های اخیر شامل آماده‌سازی و انتشار لوح سی جزء قرآن کریم ـ برای اولین بار در کشور ـ به صورت نفیس در سه طرح متفاوت و انتشار دو نوع قرآن کریم به خط عثمان‌طه در دو قطع جیبی و نیم‌جیبی با شمارگان 10 هزار جلد است که با صحافی نفیس دست‌ساز و بسته‌بندی مناسب با کاغذ 40 گرمی کرم‌رنگ و به صورت تک‌رنگ به چاپ رسیده است.
همچنین بیش از 700 هزار جلد قرآن کریم در قطع رقعی منتشر شده که این قرآن‌ها با 40 نوع طرح جلد جذاب و چشم‌نواز به منظور ارائه به دانش‌آموزان کشور آماده و منتشر شده است. چاپ و انتشار تفسیر مجمع‌البیان در دو هزار نسخه نیز جزء این فعالیت‌هاست که از مهمترین تفاسیر قرآنی به شمار می‌رود و در 31 جلد چاپ شده است.
همچنین چاپ قرآن نفیس به خط محمدحسین ابن علی ارسنجانی، خوشنویس بزرگ عهد قاجاریه نیز از فعالیت‌های این سازمان بوده است. این قرآن با صفحه‌آرایی مناسب به صورتی آماده شده است تا هر صفحه با ابتدای آیه شروع و در پایان صفحه نیز با انتهای یک آیه به اتمام برسد. برای آماده‌سازی و چاپ این قرآن با کمک گروهی از متخصصان، بیش از چهار سال وقت صرف شد و برای تصحیح آن نیز علاوه بر واحد تصحیح دارالقرآن الکریم از چهار نفر از افراد آشنا با متون قرآنی نیز استفاده شده است.
قبل از چاپ این قرآن به صورت کامل، جزء سی‌ام آن با شمارگان سه هزار نسخه چاپ و توزیع شد. این قرآن که در نوع خود یکی از بی‌نظیرترین قرآن‌های منتشر شده در جهان است، بر روی کاغذ 135 گرمی گلاسه مات با 14 رنگ و یک‌رنگ طلای اضافی منتشر شده است.
صحافی این قرآن به صورت تک‌جلدی با استفاده از بهترین مواد اولیه و چرم طبیعی به همراه جعبه‌ای نفیس توسط استادکاران حرفه صحافی انجام شده است. این قرآن نفیس با سه جلد مختلف (سلفون با 14 رنگ، جلد تمام‌چرم با نوار طلایی و جلد سوخت) عرضه شده و برای محافظت و نگهداری از آن جعبه مقوایی به صورت کیفی طراحی شده است.
سازمان چاپ و انتشارات خمچنین قرآن کریم با ترجمه آذری و خط سیرلیک را چاپ و منتشر کرده است. این قرآن با شمارگان 10 هزار جلد و برای توزیع در کشور جمهوری آذربایجان منتشر شده و از ویژگی‌های منحصر به فردش آن است که هر صفحه دارای یک ستون متن عربی به همراه یک ستون آوانگاری به خط سیرلیک و یک ستون ترجمه به زبان آذری و خط سیرلیک است.
چاپ 30 هزار جلد قرآن کریم در قطع وزیری در سه طرح و رنگ مجزا و با شش نوع جلد مختلف از دیگر فعالیت‌های قرآنی این سازمان به شمار می‌آید که در چاپ این قرآن کریم از خط رایانه‌ای آماده شده توسط مرکز طبع و نشر قرآن کریم استفاده شده است.
چاپ جزء سی‌ام قرآن در قطع نیم‌جیبی با چاپ چهاررنگ و ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی با شمارگان 40 هزار جلد برای توزیع در میان دانش‌آموزان کشور و انتشار کتاب «حکمت جاویدان» در قطع رحلی با همکاری کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران برای اهدا به ورزشکاران شرکت‌کننده در المپیک 2004 آتن را می‌توان از دیگر فعالیت‌های این سازمان برشمرد.
این کتاب حاوی 12 تابلوی نفیس قرآن کریم از 12 آیه منتخب به همراه ترجمه و شرح آن به زبان‌های عربی، فارسی، انگلیسی، فرانسه و اسپانیایی است. کتاب مذکور بر روی کاغذ گلاسه 170 گرمی مات در 7 رنگ به چاپ رسیده است؛ خوشنویسی تابلوهای این مجموعه توسط هنرمند برجسته کشورمان، حمید ساسانی و تذهیب آنها توسط نوروزعلی میرزایی انجام شده است.
برای ترجمه فارسی آیات نیز از ترجمه استاد الهی‌قمشه‌ای استفاده و در صحافی این کتاب نیز به شیوه زیبایی از نقوش ایرانی ـ اسلامی به همراه طلاکوبی بهره گرفته شده است. انتشار جزء سی‌ام قرآن کریم به خط استاد بنی‌رضی در دو قطع وزیری و رحلی و در هر قطع با شمارگان سه هزار جلد با چاپ پنج‌رنگ به صورت نفیس، از دیگر فعالیت‌های این سازمان در چاپ قرآن کریم به شمار می‌آید.
چاپ قرآن کریم در قطع وزیری با شمارگان بیش از چهارصد هزار جلد برای استفاده دانش‌آموزان کشور از طریق وزارت آموزش و پرورش و با همکاری مرکز طبع و نشر قرآن کریم نیز فعالیت دیگر این سازمان است که چاپ این قرآن قرار است تا شمارگان 600 هزار جلد برای استفاده دانش‌آموزان ادامه یابد. این قرآن در سه رنگ به چاپ رسیده که در کتابت آن به منظور تسهیل در قرائت، برای حروف ناخوانا از رنگ قرمز استفاده شده است.
قرآن کریم در قطع وزیری به صورت سه پاره با شمارگان پنج هزار جلد با جلد نرم برای استفاده دانش‌آموزان کشور از طریق وزارت آموزش و پرورش و با همکاری مرکز طبع و نشر قرآن کریم نیز چاپ شد. قسمت اول شامل جزء اول تا دهم، قسمت دوم شامل جزء یازدهم تا بیستم و قسمت سوم شامل جزء بیست و یکم تا سی‌ام است. این قرآن نیز در سه رنگ منتشر شده که در کتابت آن به منظور تسهیل در قرائت برای حروف ناخوانا از رنگ قرمز استفاده شده است.
همچنین چاپ قرآن کریم در قطع رحلی با ترجمه محمدمهدی فولادوند و با شمارگان 5100 نسخه فعالیت دیگر این سازمان است. این قرآن علاوه بر هشت صفحه چهاررنگ در 832 صفحه به صورت دو رنگ منتشر شده است.
چاپ قرآن کریم به خط عثمان طه در قطع وزیری و با شمارگان پنج هزار نسخه بوده است. متن این قرآن علاوه بر صفحات رنگی آغازین آن، در دو رنگ بر روی کاغذ تحریر خارجی منتشر شده است. عثمان طه این قرآن را که شیوه زیبایی در کتابت دارد، به جمهوری اسلامی ایران هدیه کرده است.
قرآن کریم به خط عثمان طه و با ترجمه استاد الهی‌قمشه‌ای در قطع وزیری و با شمارگان پنج هزار نسخه در چهار رنگ و با صحافی جلد سخت نیز از زمره فعالیت‌های چاپ این سازمان به شمار می‌آید. چاپ قرآن کریم به خط عثمان‌طه و با ترجمه محمدمهدی فولادوند در قطع وزیری روی کاغذ تحریر 55 گرمی و با شمارگان پنج هزار نسخه در دو رنگ و با صحافی جلد سخت نیز فعالیت دیگر این سازمان است.
کاغذ مورد استفاده برای چاپ قرآن را چگونه تأمین می‌کنید؟ سهم تولیدات داخل چه قدر است و چه موانع و مشکلاتی در این راه وجود دارد؟
سازمان چاپ و انتشارات سهمیه ویژه‌ای برای چاپ قرآن از هیچ مرکزی دریافت نمی‌کند. این سازمان از وزارت ارشاد و یا دیگر ارگان‌ها، کاغذی دریافت نمی‌کند، اما به دلیل اینکه تولیدات داخلی کیفیت لازم را برای چاپ قرآن کریم ندارد و از طرفی ناشران برای چاپ قرآن به کاغذ باکیفیت مانند کاغذ گلاسه یا کاغذهای مقاوم با گراماژ پایین همچون کاغذ پوست پیازی نیاز دارند، از این رو کاغذ تولیدات داخلی سهمی در این زمینه ندارند.
یکی از موانع و مشکلات برای ناشران قرآنی تأمین کاغذ مناسب قرآن است که ناشر ناچار است با قیمت سنگین از خارج از کشور خریداری کرده و همین امر تأثیر بسزایی در افزایش قیمت چاپ قرآن داشته است.
آیا نهادی درباره کیفیت چاپ و جلد و ... قرآن کریم نظارت دارد؟
سازمان دارالقرآن الکریم و مرکز طبع و نشر قرآن دو مرکزی هستند که مجوز چاپ قرآن کریم را صادر می‌کنند. البته مجوز صادرشده ناظر به محتوای متن است و در زمینه کیفیت چاپ متن و جلد خود ناشران مسئول هستند و نظارت را انجام می‌دهند.
قیمت‌گذاری(تعیین هدیه) قرآن‌های چاپ شده طبق چه فرایندی صورت می‌گیرد؟
ملاک کلی قیمت‌گذاری هر نوع کالایی، محاسبه هزینه‌ها و تعیین درصدی سود بر مبنای هزینه است. تعیین هدیه قرآن نیز تابع این سیاست است. اینکه هر ناشری چه مقدار سود در نظر می‌گیرد، بستگی به سیاست مالی آن مؤسسه انتشاراتی دارد.
به نظر شما هدیه قرآن‌های عرضه‌شده در بازار مناسب است؟
در مجموع بله. قیمت‌ها مناسب است و از آنجا که ناشران قرآنی با هدف خدمت‌گزاری و اشاعه فرهنگ قرآنی وارد این حوزه شده‌اند، کسب سود انگیزه آخر آنهاست. البته قیمت قرآن‌های نفیس به دلیل نفاست و هزینه‌های بالا و مخاطبان خاص و خواب سرمایه، تابع شرایط خاصی است که مجال صحبت در آن باره نیست.
آیا آن چاپخانه فقط به چاپ قرآن می‌پردازد یا کتب دیگر نیز چاپ می‌کند؟
سازمان چاپ و انتشارات با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت، علاوه بر چاپ مصحف شریف، کتب دیگر نیز چاپ می‌کند. در این سازمان به دلیل وجود واحد ویژه‌ای به نام صحافی نفیس، امکان صحافی قرآن و کتاب‌های خاص به صورت نفیس و با کیفیت منحصر به فرد نیز وجود دارد.
آیا نیاز جامعه با تولید شمار قرآن‌های چاپی داخل رفع می‌شود؟ واردات قرآن را تا چه حد لازم می‌دانید؟
با وجود اینکه چاپخانه‌های داخل کشور مجهز به ماشین‌آلات مدرن نیستند، اما به دلیل انگیزه بالای مدیران و با تلاش کارمندان این چاپخانه‌ها، شاهد چاپ انواع قرآن در شمارگان وسیع هستیم. بی‌تردید اگر چاپخانه‌های ما به ماشین‌آلات روز تجهیز شوند و مسئولان فرهنگی تسهیلات و امکانات بیشتری در اختیار ناشران قرآنی قرار دهند، زمینه ارتقای کیفیت و حجم بالای تولید را فراهم می‌کنند.
با شناختی که از ظرفیت چاپخانه‌های موجود دارم و به‌رغم تمام کاستی‌ها، چنانچه سفارشی در شمارگان بالا از سوی کشورهای همسایه همچون تاجیکستان، افغانستان و عراق وجود داشته باشد ما قادر به انجام آن هستیم و نه فقط نیاز به واردات قرآن نداریم، بلکه می‌توانیم به کشورهای همجوار و مسلمان نیز قرآن صادر کنیم.
ضمن آنکه در شأن نظام جمهوری اسلامی ایران نیست که از خارج از کشور قرآن وارد کند. چاپ قرآن در داخل کشور از یک سو افزایش سطح دانش فنی و نوسازی ماشین‌آلات را به دنبال دارد و از سوی دیگر موجب کارآفرینی و رقابت مثبت در زمینه تولید و عرضه هر چه با کیفیت‌تر قرآن خواهد شد. در صورت تجهیز چاپخانه‌ها به امکانات روز، صادرات قرآن از سوی جمهوری اسلامی محقق و امری دست‌یافتنی خواهد شد.
